Fálkinn - 19.07.1965, Síða 6
'pc cí
Það dylst engum, sem stígur um borð á Jóni
Kjartanssyni, að snyrtimennska er þar í háveg-
um höfð enda bæði ryksuga og sjálfvirk þvottavél
á skipsfjöl. Mannabústaðir eru allir fóðraðir harð-
viði og dýrindis teppi á gólfum. Skápar og hill-
ur á veggjum, og lýsing eins og bezt verður á kos-
ið. Ólyktin og sóðaskapurinn, sem áður voru aðal-
einkenni síldarbátsins, eru horfin og mannskap-
urinn gengur um skipið á blankskóm og engum
væri hætt þó hann kæmi um borð á kjól og hvítu.
Við Þorsteinn stöndum tveir í brúnni meðan
skipið brunar út Norðfjarðarflóann. Það er ofur-
lítil undiralda og við spjöllum um skipsstjóra-
hjátrú.
„Jú, ég er dálítið hjátrúarfullur, segir Þorsteinn,
— og ég held líka, að það sé gott, betra að trúa
á eitthvað heldur en varpa öllu á tilviljunina eða
heppnina. Ég hef tröllatrú á húfum, og ég get sagt
þér, að eitt sumarið hafði mér gengið hálf böksu-
lega og ég í fjárans ósátt við húfupottlokið, sem
ég hafði á hausnum, svo einn góðan veðurdag brá
ég mér inn á Vopnafjörð og keypti mér ljómandi
góðan sixpensara og viti menn, kappveiði undir
eins á eftir og toppurinn um haustið. Já og svo
á ég líka teppi, sem ég skil aldrei við mig á
sjónum. Ég er búinn að hafa það í kojunni minni
frá því ég fór fyrst á síld fyrir einum tuttugu ár-
um, og þó að konan mín væri með múður í vor
og heimtaði að ég fengi mér annað teppi í
kojuna, þá laumaði ég samt því gamla undir, og
það hefur ekki brugðizt enn,“ segir Þorsteinn og
kímir.
Það þyngist undiraldan, þegar komið er út fyrir
Nípukollinn, og skipið tekur dýfur þegar það gösl-
ar á móti stinningskaldanum, og þó ég sé vel sjó-
hraustur, þegar ég segi sjálfur frá á þurru landi,
þá er hreint ekki laust við ónotapirring og alls
kyns óþægindi innan í mér, þegar sezt er að steik-
inni. Ég reyni að bera mig mannalega, fæ mér
álitlegan bita og stóra kartöflu, en þegar kemur
að sósunni hrýs mér hugur og rétt um leið hnippir
Þorsteinn skipstjóri í mig og segir:
„Það er komin einhver grámygla í andlitið á
þér, vinur."
Ég reyni að brosa, sker mér bita, sem kemst aldrei alla leið,
og það fara engar sögur af viðskiptum okkar Ægis konungs
næstu klukkutímana.
Þeir eru einir fjórir eða fimm í brúnni, þegar ég kem upp
aftur seinna um kvöldið. Asdikkleitarinn er kominn í gang og
suðar notalega. Enginn stendur við strið, sjálfstýringin sér um
að halda réttu striki og þarf þar enginn að koma nálægt.
Jónas Árnason og Járnhausinn eru á dagskrá. Jónas er nefni-
lega vinsælt umræðuefni um borð á síldarbátum.
„Þeir segja, að einn ónefndur athafnamaður hér fyrir austan
hafi ekki verið neitt sérlega hrifinn af Járnhausnum,“ segir
einn og hlær við.
„Helvíti skemmtilegur strákur hann Jónas,“ segir annar, og
hann heldur áfram: „ég var með honum á togara hér um
árið, það var á Fylki, bölvaður slamptúr, byrjaði djúpt undan
Jökli og endaði á Selvogsbankanum, alltaf verið að og hörku-
bræla, reglulegur slavatúr, og alltaf lá vel á Jónasi og hvernig
hann gat talað maður og allar sögurnar, ja þvílíkt. Og svo skrif-
aði hann grein á eftir, sem hét: „Brælurnar gleymast fljótt“.
Og þessi ágæta setning hefur síðan verið eins konar mottó hjá
mörgum sjómanninum, því eins og allir vita, þá gleymast bræl-
urnar fljótt bæði til sjós og lands.“
„Já, hann Jónas var með okkur einn túr í hitteð fyrra á
Guðrúnu Þorkelsdóttur,“ segir skipstjórinn, „hann lá allar
stundir yfir kokkinúm, sem nú er gildur fasteignasali í Reykja-
vík, og strákarnir sögðu, að Jónas hefði ekki haft við að trúa
því sem kokkurinn laug í hann. Við skutum honum í land á
Raufinni eftir eina tíu daga, og hann tók heil mikið af myndum
og hefur sjálfsagt punktað eitthvað hjá sér af lífinu um borð.“
Þorsteinn þagnar skyndilega og gefur asdikkleitaranum auga,
minnkar hraðann, snýr tökkum á leitaranum.
„Hún liggur djúpt í því bölvuð paddan,“ segir hann um leið
og hann snýr sér að mér og sýnir mér, hvar torfan teiknast inn
á mælitækið, stór svört klessa.
Við erum staddir í Seyðisfjarðardýpi og víða lóðar á góðar
torfur, en þær standa allar djúpt í sjónum um og yfir sjötíu
faðma. Það er lónað um á hægri ferð og leitað, en alls staðar
sama sagan. Klukkan er að halla í eitt, þegar kallinn slær á stopp
og snýr sér að vaktmanninum og segir:
„Þú lætur reka næsta klukkutímann og hóar í mig um tvö-
leytið en ræsir mig fyrr, ef einhver hreyfing verður á bátunum
hér í kring. Ég skrönglast fram í lúgar og sofna eftir góða
lesningu í „Bréf frá myllunni“ eftir Daudet, sem magisterinn
hefur tekið með sér á síldina Framh. á bls. 37.