Tímarit iðnaðarmanna - 01.10.1992, Blaðsíða 12

o
kvæmd laganna varð ljóst að iðnað-
armenn áttu engan málsvara til þess
að fylgjast og hafa eftirlit með
henni. í Reykjavík beitti Iðnaðar-
mannafélagið sér því fyrir stofnun
iðnráðs og fór stjórn félagsins „þess
á leit við iðnaðarmenn úr einum 40
iðngreinum hjer í bæ að þeir kysu
sjer fulltrúa, einn í hverri grein, til
þess að stofna Iðnráð sem gæta
skyldi rjettinda iðnaðarmanna bæði
innan stjettarinar og utan og gagn-
vart hinu opinbera.“5) Skyldi hlut-
verk ráðsins einkum vera að fylgjast
með framkvæmd iðnaðarlöggjafar-
innar; í kjölfarið voru stofnuð iðn-
ráð víðar á landinu. Helstu mála-
flokkar sem iðnráðið í Reykjavík
tók fyrir árið 1930 voru: Um lög og
reglur; um fjármál; um innflutning
útlendinga og eftirlit með þeim; um
iðnaðarnám; um prófnefndir; um
iðnréttindi og loks ýmis mál. Alls
tók ráðið fyrir á árinu um 50 mál6).
Iðnsýning og stofnun Landssam-
bands iðnaðarmanna
orfur í efnahagslífi í upphafi
fjórða áratugarins voru ekki
of góðar og svartsýni gætti
hjá mörgum. Það átti þó ekki við
alla. Að frumkvæði Iðnaðarmanna-
félagsins í Reykjavík var boðað til
iðnsýningar í Reykjavík og var hún
haldin í Barnaskóla Reykjavíkur
(Miðbæjarskólanum). Þar var sýnt
það helsta af framleiðslu iðnaðar-
manna og iðnrekenda sem var á
5 Tímarit iðnaðarmanna 2. árg. (1928), 4.
helti, 70.
0 Tímarit iðnaðarmanna 5. árg. (1931), 1.
hefti, 4-5.
boðstólunum á þeim tíma. Var
nokkrum sýningargripum lýst í frá-
sögn í Tímariti iðnaðarmanna. Þar
bar m.a. fyrir augu legsteina frá
Magnúsi Guðnasyni sem voru sagð-
ir „mjög formfastir og smekklega
gerðir“. Þá voru þar „hjól og vagnar
frá Kristni Jónssyni og mót og verk-
færi frá Byggingar- og landnáms-
sjóði.“ Pípuverksmiðja Reykjavíkur
sýndi m.a. „blómaker, ýmislega lit,
úr sementsteypu og agnasteypu“ og
Byggingar- og landnámssjóður
sýndi „pressað torf og mó, til að
hafa í tróð milli veggja". Þorlákur
Ófeigsson byggingameistari sýni
„model og teikningar af mjög lag-
legum sveitabæ í hjallastíl“ og fyrir-
tæki Sveinbjörns Jónssonar á Akur-
eyri, Verksmiðjan Iðja, sýndi vikur-
stein til þess að nota við einangrun
og byggingu húsa. Vélsmiðjan Héð-
inn sýndi húsgögn úr járni og auk
þess „hjólbörur úr járni, lýsisvinslu-
tæki og kertastjaka“ og margt fleira;
Vélsmiðjan Hamar sýndi meðal
annars eimketil og Landssmiðjan
módel af skurðgröfu. Auk þessa var
sýndur fatnaður, matvörur, veiðar-
færi og listmunir7).
Helsti forystumaður iðnaðar-
manna á Akureyri og formaður iðn-
aðarmannafélagsins þar árið 1932
var maður að nafni Sveinbjörn
Jónsson. Hann var fæddur árið
1896 í Svarfaðardal og sótti mennt-
un sína í byggingarfræðum meðal
annars til Noregs. Hann rak um
7 Tímarit iönaöarmanna 8. árg. (1932), 2.
hefti, 25-27.
þetta leyti Verksmiðjuna Iðju á Ak-
ureyri sem meðal annars framleiddi
byggingarefni úr vikri. Síðar flutti
hann til Reykjavíkur, stofnaði
Ofnasmiðjuna í Reykjavík og veitti
henni forstöðu um langa hríð. Þá
var hann einn af helstu hvatamönn-
um að stofnun Raftækjaverk-
smiðjunnar hf. í Hafnarfirði, Rafha.
Sveinbjörn var einn af helstu for-
ystumönnum iðnaðarmanna hér á
landi, átti lengi sæti í forystusveit
þeirra, var skrifstofustjóri Lands-
sambands iðnaðarmanna og ritstjóri
Tímarits iðnaðarmanna um árabil.
Fyrri hluta árs 1932 settist Svein-
björn niður og ritaði bréf til félaga
sinna í höfuðborginni og lagði fram
tillögu: Er ekki rétt að auka og efla
samvinnu iðnráða og iðnaðar-
mannafélaga og stofna heildarsam-
tök til þess að ræða um og gæta
helstu hagsmuna iðnaðarmanna í
landinu? Voru rök hans meðal ann-
ars þau að ótækt væri „hversu mis-
jafnlega og ólíkt tækist til um úr-
skurði og afgreiðslu mála hjá iðnráð-
unum . . ,“8). Forystumenn
iðnráðsins í Reykjavík svöruðu spurn-
ingunni játandi á fundi sem þeir
héldu hinn 5. maí og hvöttu til þess
að iðnráðsfulltrúar og fulltrúar iðnað-
armannafélaga af öllu landinu héldu
sameiginlegt þing á meðan á fyrir-
hugaðri iðnsýningu í Reykjavík stæði.
Fyrsta Iðnþingið var sett 18. júní
1932, daginn eftir að iðnsýningin
hófst, í Baðstofu Iðnaðarmanna-
félagsins í Reykjavík á efstu hæð Iðn-
8 Guðmundur G. Hagalín, 243.