Fréttablaðið - 12.11.2009, Qupperneq 32

32 12. nóvember 2009 FIMMTUDAGUR
UMRÆÐAN
Sema Erla Serdar og Ingvar
Sigurjónsson skrifa um Evr-
ópumál
Á Íslandi erum við það lánsöm að búa í heimsálfu þar sem
lengi hefur ríkt friður. Þá eigum
við ekki í erfiðleikum með að ferð-
ast milli landa og það er auðveldara
en nokkru sinni fyrr að stunda nám
eða starfa nánast hvar sem er í álf-
unni. Okkar kynslóð á það til að taka
þessu sem gefnum hlut en fyrri kyn-
slóðir sem muna tíma harðstjórn-
ar kommúnista austar í álfunni og
jafnvel tíma heimsstyrjalda gera
það ekki. Þessum breyttu aðstæð-
um Evrópubúa má meðal annars
þakka stofnun Evrópusambandsins
en það var stofnað í þeim tilgangi
að stuðla að friði, frelsi og jafnrétti í
álfunni með því að sameina ákveðna
hagsmuni og auka samstarf á meðal
þjóða Evrópu.
Ísland hefur í langan tíma tekið
þátt í samstarfi Evrópuþjóða. Hins
vegar höfum við hingað til ekki
óskað eftir því að taka skrefið til
fulls þrátt fyrir að oft hafi komið
upp umræða um slíkt. Nú höfum við
hins vegar sótt um aðild að Evrópu-
sambandinu og þar af leiðandi óskað
eftir því að standa öðrum þátttak-
endum samstarfsins jafnfætis.
Af þeirri ástæðu var hreyfing
Ungra evrópusinna stofnuð í sept-
ember síðastliðnum. Um er að ræða
þverpólitíska hreyfingu ungliða sem
telja að hagsmunum Íslands geti
verið best borgið með aðild að Evr-
ópusambandinu, enda sé nauðsyn-
legt fyrir þjóðina að taka fullan þátt
í samstarfi Evrópuþjóða á efnahags-
legum, menningarlegum, félagsleg-
um og stjórnmálalegum grundvelli.
Ungir evrópusinnar telja að Evr-
ópusambandsaðild hafi margt að
bjóða ungu fólki. Evrópusamband-
ið rekur til dæmis sérstaka stefnu
í málefnum ungs fólks, svokall-
aða Ungmennaáætlun. Hún stuðlar
meðal annars að auknu samstarfi og
skilningi milli þjóða með því að auð-
velda ungu fólki að öðlast reynslu í
öðrum Evrópuríkjum, hvort sem það
er með því að stunda nám, starfa eða
vinna sjálfboðastörf innan Evrópu-
sambandsins. Ekki þarf að fjölyrða
um mikilvægi þess að unga fólk-
ið okkar hafi kost á því að afla sér
reynslu erlendis.
Þrátt fyrir að Ísland sé nú þegar
þátttakandi í ungmennaáætlun
sambandsins njóta Íslendingar ekki
allra sömu réttinda og íbúar Evrópu-
sambandsins. Sem dæmi má nefna
að þar sem við erum ekki aðildar-
ríki ESB þurfum við að borga mun
hærri skólagjöld meðal annars í
Bretlandi, en þar getur munurinn
verið allt að 10.000 pund fyrir árið.
Aðild að Evrópusambandinu myndi
því gera ungum Íslendingum auð-
veldara með að mennta sig annars
staðar í Evrópu. Aðild myndi þar að
auki leiða til fjölbreyttara og öflug-
ara atvinnulífs hér á landi og ungt
fólk fengi því fleiri tækifæri til þess
að nýta menntun sína og reynslu hér
heima.
Þetta er aðeins eitt dæmi af fjöl-
mörgum um kosti aðildar að Evrópu-
sambandinu, en mikilvægt þó. Ungir
evrópusinnar munu á næstunni
dreifa upplýsingum um Evrópusam-
bandið og koma hugsjónum og hug-
myndafræði sambandsins á fram-
færi við unga fólkið. Þá vilja Ungir
evrópusinnar hvetja til og stuðla að
opinni og upplýsandi umræðu um
samstarf Evrópuríkja, en það er
mikilvægt að umræðan sé málefna-
leg og heiðarleg til þess að auðvelda
ungu fólki, og öðrum, að taka upp-
lýsta ákvörðun þegar kemur að því
að kjósa um aðild Íslands að Evrópu-
sambandinu.
Sema Erla er formaður og Ingv-
ar varaformaður Ungra evrópu-
sinna.
Evrópusambandið fyrir unga fólkið
UMRÆÐAN
Sigurður Sigurðsson
skrifar um kirkjuna
Hér birtist skv. áskor-unum og að gefnu
tilefni ræða, sem undir-
ritaður hélt í Hraungerð-
is- og Villingaholtskirkj-
um árið 2000.
Mér finnst rétt að taka
fram eftirfarandi vegna nýlið-
inna atburða í kirkjunni minni
á Selfossi, að sóknarfólkið ætti
alltaf að ræða saman opinskátt
og í einlægni, þegar upp koma
ágreiningsmál. Byrja þarf á því
að leggja spilin á borðið og leita
sátta og fyrirgefningar eftir því
sem kostur er. Þögn og skortur á
upplýsingum innan safnaða geta
leitt af sér illindi og hugmyndir
um undirróður að ástæðulausu.
Hér fer á eftir fyrri hluti ræðu
minnar, sem fjallaði um kirkjuna
og þjóna hennar í desemberbyrj-
un árið 2000. Mér finnst hún eiga
við enn í dag, þótt vonandi hafi
orðið breyting til hins betra.
„Ég fékk kristilegt uppeldi hjá
ömmu minni og móður og bjó
að því lengi, vaknaði með bæn
á vörum og árum saman las eg
mig í svefn að kvöldi með falleg-
um bænum og versum, 33 urðu
þau flest í einni runu, en fleiri
kunni eg. Þetta var mín barna-
trú. Sambandið, eitt sinn svo heitt
og hjartanlegt milli mín og trúar-
innar hefur kólnað. Ég hef hægt
og bítandi orðið viðskila við boð-
skap kirkjunnar. Ýmsir munu því
kalla mig trúleysingja. Í von um
betri tíð hef eg þó ekki sagt mig
úr kirkjunni minni ennþá, en hef
yfirvegað slíkt. Kirkjutónlistin
seiðir mig til sín með sama undra-
krafti og forðum.
Mér finnst að kirkjan sé annað
en það sem hún á að vera, að of
fáir prestar noti predikunarstól-
inn til að tala um það sem máli
skiptir, að ýmsir þjónar kirkjunn-
ar séu ekki það fordæmi sem vera
ber.
Þó viðurkenni ég á sömu stundu,
að í hópi dýrmætustu vina minna
eru prestar, sómakærir heiðurs-
menn og huggarar, yndislegir
græðarar hyldjúpra sálarsára. Ég
met þá öðrum mönnum meira. Eg
veit reyndar líka, að flestir hinna
eru líka heiðursmenn. Mér stend-
ur þó ekki á sama um allt, sem,
fram fer og fer framhjá kirkjunn-
ar þjónum.
Ég bið menn nú að halda sér
fast, því að nú segi ég kirkjunni
minni og ófullkomnum þjónum
hennar til syndanna. Á sama hátt
á kirkjan að tyfta mig og aðra
ófullkomna syndaseli, þegar
ástæða er til.
Ég átel: Óeiningu, óreiðu, orða-
gjálfur og dreissugheit, sýndar-
mennsku og siðleysi, makræði og
græðgi, hégóma og helgislepju –
innan kirkjunnar – fleira mætti
telja, en nóg er komið í bili.
Ég geri miklu meiri kröfur til
presta en til almennings.
Þeir eiga að vera fyrir-
myndir og leiðtogar æsk-
unnar. Prestar þurfa þó
ekki að ganga á víxl með
helgisvip og sútarsvip
alla daga. Þeir eiga að
vera eðlilegir, hreinlynd-
ir, tala mál sem skilst,
safaríkt og kjarngott,
standa við hlið fólksins
og deila kjörum með því
en hreykja sér ekki. Kirkjan má
ekki réttlæta óvandaða breytni
og ólifnað sinna þjóna með því
að segja að þeir séu bara menn.
Finnist þar einn syndabelgur, sem
hvorki iðrast né bætir fyrir brot
sitt strax, skal víkja honum úr
musterinu, út fyrir garð í ábyrgð-
arminna hlutverk.
Læknar dýra og manna, sem
byrla ólyfjan lenda úti á köldum
klaka. Ég vil að prestar láti ógert,
að byrla óspilltum sálum and-
legri ólyfjan með breytni sinni.
Þeir eiga að temja skap sitt, örva
og hvessa viljann, leggja niður
hégómlegar deilur í eigin hópi um
mál sem engu skipta, fægja eigið
siðferði og horfa ekki aðgerðar-
lausir á á siðferði landsmanna
hrapa í verði eins og nú gerist.
Óregla, óhamingja, mannleg
eymd og rugl vex í sífellu sökum
afskiptaleysis, skorts á hvatningu,
viðvörun og leiðsögn úr predikun-
arstólum landsins og vegna skorts
á aga og góðu fordæmi foreldra og
annarra. Allt þetta ætti kirkjan að
geta haft í hendi en gerir ekki eins
og mætti. Á meðan fjölgar hjóna-
skilnuðum og börnum með sár á
sálinni.
Þungur straumur eiturlyfja inn
í landið eyðileggur æskufólkið og
tryllir marga eldri. Hér á kirkj-
an að láta að sér kveða svo að um
munar. Prestar mega ekki hika
við að koma fram með myndug-
leika gagnvart siðblindu stjórn-
valda og siðleysi almennings og
einstaklinga og berja í brestina.
Kirkjan þarf jafnframt að upp-
ræta siðferðisbrestinn og illgres-
ið úr eigin garði, svo að hún verði
trúverðug. Hún þarf að skóla og
sigta rækilegar en nú er gert þann
hóp sem sleppt er lausum til að
vera andlegir leiðtogar lýðsins. Ég
vona að sr. Kristinn fari nú ekki að
halda að ég eigi við hann með þess-
um orðum. Mér finnst hann ein-
mitt hæfilega alþýðlegur og mátu-
lega skrýtinn eins og ég og fleiri
hér inni til þess að ná til hjartans
og heilans með boðun sína.
Nauðsynlegasta boðorðið er
aðeins eitt: Breyttu við aðra eins
og þú vilt, að aðrir breyti við þig.
„Eitt bros getur dimmu í dags-
ljós breytt“ (Einræður Starkaðar,
E.Ben.) Þetta erindi ættu menn,
leikir og lærðir, vígðir og óvígðir
að lesa oft og læra, hafa yfir hátt
og í hljóði og draga af því lær-
dóm til að bæta samskipti sín við
aðra menn, stóra og smáa, háa og
lága.“
Höfundur er dýralæknir.
Aðventuræða
á Árnesþingi 2000UMRÆÐAN
Gerður A. Árnadóttir
skrifar um málefni
fatlaðra
Í dag eru 185 fatlaðir ein-staklingar með þroska-
hömlun, einhverfu og
fjölfötlun á biðlista eftir
nauðsynlegri þjónustu til
að geta lifað fullgildu lífi til jafns
við ófatlað fólk. Hér er um að ræða
lögbundna þjónustu sem veita skal
skv. lögum um málefni fatlaðra.
Ef frumvarp til fjárlaga 2010 nær
fram að ganga verður ekki komið
til móts við þarfir þessara einstakl-
inga. Frumvarpið gerir heldur ekki
ráð fyrir því að brugðist verði við
eðlilegri fjölgun þeirra sem á slíkri
þjónustu þurfa að halda á hverju ári,
þrátt fyrir þá augljósu staðreynd
að fötluð börn fæðast hér á landi
og vaxa fram á fullorðinsár eins
og önnur ungmenni. Að ári má því
áætla að fjöldi einstaklinga á bið-
listanum verði a.m.k. 220. Hér er að
hluta um að ræða fortíðarvanda. Frá
árinu 2006 hefur fjármagn til þess-
arar þjónustu ekki verið í samræmi
við þörf og nýliðun og því fjölgaði
þeim einstaklingum sem ekki fengu
nauðsynlega, lögbundna þjónustu.
Í tíð Jóhönnu Sigurðardóttur sem
félagsmálaráðherra varð nokkur
breyting til betri vegar þó ekki væri
nóg gert eins og núverandi
biðlisti vitnar um. Hér er
um að ræða lögbundna
þjónustu við fólk sem fötl-
unar sinnar vegna er háð
aðstoð til að geta lifað líf-
inu. Þegar slík þjónusta er
ekki veitt eru brotin lög á
þessum einstaklingum og
mannréttindi þeirra ekki
virt. Af hverju þykja stjórn-
völdum mannréttindi fatl-
aðs fólks minna virði en annarra?
Núverandi ríkisstjórn hefur lagt
áherslu á að við byggjum á Íslandi
norrænt velferðarkerfi. Norræn vel-
ferð felur í sér aðgang að menntun
óháð efnahag, grunnþjónustu í heil-
brigðiskerfinu og félagsþjónustu í
samræmi við þarfir einstaklinga.
Á Íslandi stendur menntakerfið vel
og í kreppunni hefur verið stuðlað
að auknum menntunartækifærum.
Heilbrigðiskerfið okkar er gott og
þó að þar hafi komið fram sparnað-
arkröfur njóta allir Íslendingar heil-
brigðisþjónustu þegar þeir þurfa á
henni að halda. Þjónusta við fatlað
fólk er hins vegar ekki í neinu sam-
ræmi við fyrirliggjandi þörf. Þjón-
ustu við fatlaða virðist alltaf mega
skera niður gagnrýnislaust. Hvern-
ig samrýmist það áherslunni á nor-
rænt velferðarkerfi? Af hverju er
í lagi að hunsa þarfir fatlaðs fólks
fyrir lögbundna grunnþjónustu?
Hvaða siðferði og áherslur vitna slík
viðhorf um? Er íslenskur almenn-
ingur sáttur við þær áherslur?
Núverandi stjórnvöld voru kosin
til að breyta forgangsröðuninni í
samfélagi okkar, setja fólk fram-
ar fjármagni og tryggja velferð.
Frumvarp ríkisstjórnarinnar til
fjárlaga ársins 2010 gengur gegn
áherslunni um norrænt velferðar-
kerfi, jöfnuð og réttlæti þegar litið
er til þjónustu við fatlað fólk. Fjár-
hagsvandi íslensku þjóðarinnar er
þar engin afsökun. Þegar frumvarp-
ið er lesið er augljóst að með ann-
arri forgangsröðun er til nægilegt
fjármagn til að mæta þörfum fatl-
aðs fólks fyrir nauðsynlega þjón-
ustu. Þá er þjónusta við fatlað fólk
atvinnuskapandi verkefni því slík
þjónusta kallar á fjölda starfa fyrir
fólk á öllum aldri. Með bættri þjón-
ustu við fatlað fólk felast því aug-
ljós samfélagsleg tækifæri öllum til
góðs. Sú ákvörðun að veita fötluðu
fólki góða þjónusta snýst því um pól-
itískan vilja og rétta forgangsröðun.
Hefur ríkisstjórn Samfylkingar og
VG slíkan vilja?
Undirrituð skorar á Alþingi og
ríkisstjórn að gera þær breytingar
á fjárlagafrumvarpi næsta árs sem
tryggja fötluðu fólki þjónustu í sam-
ræmi við íslensk lög og sýna þannig
í verki að fatlað fólk á Íslandi njóti
mannréttinda, jafnréttis og eðli-
legra lífsgæða til jafns við aðra íbúa
þessa lands.
Höfundur er formaður Lands-
samtakanna Þroskahjálpar.
Stendur Íslendingum á sama?
SEMA ERLA
SERDAR
INGVAR
SIGURJÓNSSON
GERÐUR A.
ÁRNADÓTTIR
SIGURÐUR
SIGURÐARSON
mbósamlok
33 cl
psí dós
alltaf í leiðinni!
ú
og
Pe
J299kr.
ÓDÝRT
ALLA DAGA!