Vikan - 23.11.1961, Síða 11

hann. Hún leitaði hans þar til hún fann hann, jafn-
vel þó að hún yrði að leita hans á allri þessari leið.
Eitt sinn talaði hún um þetta og sagði:
„Þetta er dálitið erfitt fyrir mig, Nonni minn. Þú
er allt af hist og her. Stundum ertu upp í Öskju-
hlíð, hist og her, í Skólavörðuholtinu hist og her, eða
niður við sjó, hist og her.“
En ekki hætti hún samt að færa honum matinn.
Þegar þessari vinnu lauk fór Jón í símavinnu, fyrst
suður um Álftanes, síðan vestur á ísafjörð og aftur
suður á bóginn. Iíaupið var 35 aurar um tímann og
unnið var í tiu tima. Sjálfir áttu símamennirnir að
liggja í tjöldum og borga fæði sitt. Allt var sparað.
En svo kom að þvi, að þeir voru settir inn á hótel 1
Stykkishólmi. Þeir vissu að það var dýrt, en töldu
að síminn myndi borga. Jón var með hest og vagn
allt sumarið. Svo lauk vinnunni og Jón hélt til Reykja-
víkur. Fyrsta daginn gekk hann um göturnar og
skoðaði í búðarglugga. Hann hafði aldrei átt spari-
föt. Hann stóð lengi við gluggann hjá Guðmundi Sig-
urðssyni klæðskera á Laugavegi 10. Þar voru falleg
blá cheviot-föt með skelplötum. Jón þóttist eiga all-
mikið fé inni fyrir sumarvinnuna, en það hafði hins
vegar ekki verið gert upp enn þá. Hann snaraðist inn
í búðina og spurði hvað svona föt kostuðu. Þau kost-
uðu fjörutiu krónur — og hann pantaði sér föt. Þetta
var i mikið ráðizt. Hann beið svo eftir fötunum og
loks voru þau tilbúin. Þau voru sett í fallegan pappa-
stokk og hann labbaði með þau heim til sín. Svo var
gert upp við hann — og þá kom i ljós, að hann átti
lítið inni. Hóteldvöiina í Stykkishólmi varð hann sjálf-
ur látinn borga. Hún kostaði kr. 3.25 á dag, en kaupið
var kr. 3.50. Þá fór Jón að grenja yfir fötunum. Þarna
liafði hann fallið í gildru. Hann gat ekki komið heim
peningalaus, því að þar var beðið eftir sumarkaupinu
hans. Hann greip þá til þess ráðs að fá hest og vagn og
siðan tíndi hann grjót úr Skólavörðuholtinu, og var
grjótið selt til byggingar þar sem nú standa villurnar
— Þessa vinnu stundaði hann í fullan hálfan mánuð
en þá var hann búinn að fá dálitla fjárupphæð. Engu
hafði hann eytt, þvi að hann hafði fengið að liggja
á góifinu hjá kunningjum sínum i húsi er stóð þar
sem nú er Fálkinn.
Nú fór hann að hugsa til hcimferðar. Hann
komst í slagtog við bændur, sem voru á leið-
inni austur með hestvagna. Hann fékk að láta
dót sitt i einn vagninn, en sjálfur gekk hann alla leið
og hélt á kassanum með fötunum undir hendinni. Enn
var hann ekki farinn að fara í þau. Þegar heim kom,
fékk hann föður sinum sumarhýruna. Þegar Pétur sá
hve mögur hún var, varð hann dapur og mælti: „Það
verður ekki mikið gert fyrir þessa aura, drengur
minn.“
Þannig varð fyrsta ferð Jóns Axels út í heiminn. —
Hún hafði reynzt honum erfið, en um leið lærdómsrik.
Um veturinn komst hann á mótorbát. En hann vildi
komast á skak og lét smíða sér forláta öngul, sem hann
gætti eins og sjáaldurs auga sins. En ekki fékk hann
að fara á skakið fyrir föður sínum, heldur setti Pétur
hann á flóabátinn Ingólf, sem var i transsporti hér
við flóann. Og á Ingólfi var hann i tvö ár. I þá daga
þótti það hin mesta heppni að komast á Eimskipa-
félagsskip, en þá var Eimskipafélagið að eins í byrj-
un. Jón átti margar og strangar göngur til þeirra
manna, sem þar réðu, og fékk loks viiyrði fyrir því,
að fá pláss á Gullfossi. En úr vöndu var að ráða.
Hann mátti ekki ganga atvinnulaus og þorði því ekki
að segja upp á flóabátnum. Hins vegar mátti hann
heldur ekki missa af Gullfossi þegar hann kæmi. Hann
varð þó að segja upp og svo beið hann. Hann gekk
alla daga meðfram höfninni, settist á stein, horfði
út á sjóinn og beið. Og loksins kom skipið af hafi og
hann réðist á það. Þá var hann á annað ár á Gull-
fossi. Það var síðasta ár fyrra striðsins og var þá
siglt á New York. Haustið 1918 innritaðist Jón í
Sjómannaskólann, en þá skall spanska veikin á bæinn
og skólinn starfaði skemur en ætlað var. Jón fór þá
aftur á Gullfoss og var á honum til næsta hausts, en
þá innritaðist hann aftur i skólann og lauk farmanna-
prófi vorið 1920.
Jón Axel var þá 21 árs og óróleiki i blóðinu. Hann
vildi læra meira, kynnast öðrum siglingaþjóðum, læra
tungumál og sjá heiminn. Hann og skólabróðir hans
ákváðu þvi að freista gæfunnar erlendis. Þeir tóku
sér far til Englands með enskum togurum. Jón kom
til Fleetwood með hundrað krónur í vasanum og fór
þaðan til Liverpool. Sagt er að dokkurnar í Liver-
pool séu þrjátíu og sex km. að lengd og um þessa
miklu hafnarbakka þrammaði hann daginn út og
daginn inn og leitaði að piássi. En hann kom allsstaðar
að lokuðum dyrum. Hann veifaði prófskirteini sinu
fyrir framan nefin á skipstjórunum, en það hafði
ekkert að segja. Þeim mun eltki hafa litizt á þennan
lágvaxna mann, sem hafði stýrimannsskirteini en sótti
um hásetapláss. Loks komst hann þó á skip. Þetta skip
var um tólf hundruð smálestir að stærð og sigldi til
ýmissa Evrópulanda. Meðal skipverja voru margir
Arabar og reyndust þeir ágætir félagar. Á þessu skipi
var hann í eitt ár, en siðan á nokkrum öðrum slcipum
og loks réðist hann á norskt skip sem annar stýri-
maður. Þá var ætlun Jóns að taka norskt skipsstjóra-
próf og leita sér frama á norska siglingaflolanum, en
þar kunni hann vel við sig.
En þá bárust hqnum tiðindi að heiman. Faðir hans,
Framhald á bls, 2(1.