Vikan - 24.01.1963, Blaðsíða 17

$ONN FRÍgOCN FRÁ HTZVfAU
Það rar haustið
1889,að Koolau nauta
hirðir fékk holds-
veiki og flriði með
konu sína og son í
eyðidal í stað þess
að fara til holds-
veikinýlendunnar.
Þama varðist
hann, lifði og dá
eins og hetja.

FLÓTTINN
TIL _
LANDS HINNA
DAUÐADÆMDU
LOFTUR GUÐMUNDSSON ÞÝDDI
m
frétti Louis Stolz lögreglustjóri að
hann hefði tekið holdsveikina, en
Stolz þessi, sem var 33 ára að aldri,
þýzkur að ætterni og mikill vexti,
hafði orð á sér fyrir hörku og
þrákelkni. Hann bar að garði dag
nokkurn, er Koolau sat að morg-
unverði.
„Þú ert handtekinn“, mælti hann
hranalega. „Ég fer með þig til
Campbells læknis. Engin undan-
brögð, lagsmaður“.
Koolau hlýddi mótþróalaust. -
Þeir riðu eftir ströndinni til lítill-
ar, sólríkrar hafnarborgar, Waim-
ea, þriggja mílna leið, þar sem því
var yfirlýst, að undangenginni
læknisskoðun, að Koolau væri
holdsveikur. Hann spurði hikandi,
hvort að kona sín mætti fylgja sér
í útlegðina á Molokai, þar sem hún
hafði beðið hann að fá að koma
með honum.
„Mér þykir fyrir því“, svaraði
læknirinn. „Við leyfum eiginkon-
um því aðeins að fylgja mönnum
sínum í útlegðina ,að þeir séu svo
hart leiknir af veikinni, að þeir
geti ekki séð um sig sjálfir. Þér
eruð fleygur og fær, og því verð
ég að svara neitandi.
Stolz var ekki að tvínóna við
það. Hann sneri sér að Koolau og
mælti hörkulega: „Ég verð að setja
þig á bak við lás og slá“.
Koolau svaraði biðjandi: „Þér
verðið að gefa mér leyfi til að ná
í föggur mínar og kveðja konuna
mína“.
„Allt í lagi“, svaraði lögreglu-
stjórinn, þótt heyra mætti að hon-
um væri það þvert um geð.
í tvo sólarhringa háði Koolau
harða baráttu við samvizku sína.
Hann var mjög trúhneigður mað-
ur. Hann hafði aldrei vísvitandi
brotið guðs eða manna lög. En þeg-
ar honum varð litið á eiginkonu
sína, Piilani, fallegustu konuna í
þorpinu, og Kaleimanu, hinn
hrausta og sterklega son sinn, gat
hann ekki með neinu móti fengið
það af sér að yfirgefa þau.
Og loks færði Piilani í tal það,
sem þau höfðu bæði verið að hug-
leika. „Við skulum flýja. Við get-
um leitað athvarfs í Kalalaudaln-
um. Hvítir menn koma þangað
aldrei. Og dalurinn er ekki síður
afskekktur en skaginn á Molokai.
Engum mundi stafa hætta af okk-
ur“.
Nótt eina, veturinn 1892, hófst
flóttinn yfir fjöllin. Þau voru sex
saman - Koolau, eiginkona hans
og sonur, móðir Piilanis, frænka
þeirra og einn af vinum þeirra, en
þau fóru með þeim til þess að koma
aftur með hestana, þegar ekki yrði
komizt lengur ríðandi.
Sennilega mundi engum nema
Koolau hafa til hugar komið að
leggja á fjöllin að nóttu til, því að
einstigin voru ekki fær nema ná-
kunnugum og þó aðeins í fullri
dagsbirtu. Undir sólarupprás sáu
þau ofan í Kalalaudalinn, þúsund
metra fyrir neðan sig - hina fögru,
frjósömu og ósnortnu Paradís
Kauaieyjar.
Kalaiaudalurinn er skeifulaga,
um fjórar mílur á lengd og tvær
til þrjár mílur á breidd. Hann er
Framhald á bls. 32.
VIKAN 17