Vikan - 05.11.1964, Blaðsíða 26

— Þú sagðir þarna hroðaleit.
— Já, það er síðasta leitin,
góði. I fyrstu leitinni fer maður
svona til þess að taka dálítinn,
góðan dún, og skyggna eggin
og taka dálítið af eggjunum
hjá æðarkollunni, og meira
vegna þess, að maður hefur
þetta á sálinni, sérðu, þennan
þrifnað, að ungarnir fari ann-
ars í svartbakinn, svo það sé
þá alveg eins gott, að taka svo-
lítið frá honum. Annars tæki
maður ekki eitt einasta egg.
Það er nefnilega það. Þetta er
ekki glæsilegt. Og það eru lík-
lega fuglafræðingarnir, sem
eiga mikinn þátt í þessu, með
því að friða að nokkru leyti
svartbakinn, af hræðslu við að
drepist örninn, sko. Svo það er
orðinn nokkurs konar örn líka,
svartbakurinn. En það eina, held
ég sem gæti fækkað svartbakn-
um eins og þarf, væri ef það
væri eitrað fyrir hann. En það
eru þeir búnir að koma í veg
fyrir í þinginu, voru að því í
vetur, að fresta um fimm ár
eitruninni, svo það verði tryggt,
að það verði ekki til nema
vargur í landinu. Já, það væru
ekki óhugguleg skipti. Æðar-
kollan, sem er einhver alsak-
lausasti fugl, sem maður þekk-
ir — og fá svo hrafn, svartbak
og örn. Fuilt af því helvíti.
— En hvernig er með þessa
eitrun? Er hún ekki hættuieg
fyrir fleira en það, sem hún á
að drepa?
— Nei, nei, anzkotinn, ég hef
iðulega eitrað hér meira og
minna, og aldrei orðið að sök.
En það yrði að gera þetta sko
á vissum tímum, þegar ekki er
æðarfugl nálægt, til dæmis, og
frammi í djúpeyjum, þar sem
ekki er gras. Þá er þetta engin
hætta. En aftur á móti eru þeir
að drullast við að hækka eitt-
hvað skotmannslaun, sem eng-
inn leggur sig eftir, því það
kostar helminginn af launun-
um, skotið. Og ef þetta er nú
einhver bölvaður skítsokkur,
sem ekkert hittir, þá geta það
orðið þrjú skot á svartbakinn,
ha ha ha. Og þá fer að verða
lítill hagnaður af tólf krónum.
Nei, það fækkar lítið svartbak-
inum við það. Nei, það er nefni-
lega það. Eg sendi þarna grein
frá mér, einmitt meðan þingið
stóð, en hún kom ekki fram
fyrr en þingið var búið. Já, það
má til með að kvelja þá með
einhverju, þessa menn. Þeir eru
ekki eins næmir fyrir hlutunum,
eins og við, sem stöndum í
þessu.
— Hvernig hefur þú eitrað?
— Eg hef bara eitrað í hitt
og annað drasl, svona að vetr-
inum, já, út til eyja, já, og það
er eitt, sem gerir nokkuð þetta,
að það hefur verið svo hrokk-
kelsalítið á vorin. Og svart-
bakurinn er svo kraftmikill fugl
og þarf svo mikla fæðu. Ég hef
— VIKAN 45. tbl.
stundum keyrt hérna fleiri vagna
af selspiki og drasli, sem mað-
ur hefur ekki getað hirt, hérna
niður eftir, og þegar þetta er
búið að liggja úti allan vetur-
inn, eru stundum komnir fleiri
hundruð á morgnana í þetta.
Það er svo sem ekkert skemmti-
legt, að þurfa að amast við
þessum flugli. Hann er þrótt-
mikill og fallegur, gullfallegur,
það vantar ekki. En það færi
kannski að vakna eitthvað yfir
þeim þarna, ef hann heldur
áfram uppteknum hætti, sem
hann gerði í fyrra, að drepa
næstum undan þingmanninum
okkar hérna fyrir sunnan. Hann
drap á næsta bæ og svo að
segja við túnfótinn. Hann drap,
skal ég segja þér, átta lömb
hjá aumingja bóndanum. Ef
hann dræpi svona út um allt
land, sko, þá fengi maður með-
hjálpara til að reyna að minnka
þetta. Því þetta er ekkert spaug.
Illt er að verjast tófu, en verra
að verjast flugvargi. Þetta er
komið á mann á augabraggði,
líkt og flugvélarnar á trollar-
ana. Það er nefnilega það. Þeg-
ar þeir eru í landhelgi. Það er
ekkert spaug.
— En Elínborg, er hún frá
Skarði?
— Já, hún er héðan frá
Skarði. Þau eru systrabörn,
Kristján augnlæknir og Jónas
Sveinsson og hún. Afi þeirra
var Kristján kammeráð, hérna
sem var á Skarði. Hann var fað-
ir Boga, hún er Bogadóttir. Svo
koma saman okkar ættir, því
formóðirin, Guðrún Magnúsdótt-
ir, hún var dóttir Magnúsar
Ketilssonar í Búðardal, og hann
var faðir Skúla, föður Kristjáns.
— Það var hér áður, hélt
Kristinn áfram, — í tíð Kristjáns
kammeráðs og Skúla og þeirra,
þá voru habbðar skepnur og
menn alltaf um veturinn í
Olafsey. Flutt fram. Já. Þeir
höbbðu hjá sér bát, og svo var
þetta flutt upp á vorin aftur.
Þetta voru kýr og kindur. Svo
var hætt að hafa bát þarna í
seinni tíð, heidur kynntu þeir
bara vita, ef eitthvað var að.
Það var eftir að stúlkan var
þarna eitthvað 16 vikur ein í
eyjunum. Hún Helga, já. Og
Slysavarnafélagið hérna, það
heitir eftir Helgu í Ólafsey. Þeg-
ar þetta var, voru þær náttúr-
lega byggðar, Rauðseyjarnar,
og það fór orð af því, að mað-
ur, sem var þarna með þeim
í Ólafsey, hann hebbði verið
eitthvað skotinn í stúlku úti f
Rauðsey. Og einhvern veginn
fór það svoleiðis, að þau mölv-
uðu heynálina, og það er svo
helvítlegt að losa heyin, hún
er föst, eyjataðan, eða kannski
hafa þau drepið eldinn eða eitt-
hvað, nema það varð til þess,
að það þurfti að skreppa út í
Rauðseyjar, og þeir ætluðu að
verða fljótir, og Helga þessi
varð eftir ein. Og svo verða
þeir náttúrlega nóttina í Rauðs-
eyjum, en þá bara breyttist veð-
ur, með ís og norðangarra, og
það voru bara 16 — voru það
ekki 16 vikur, Elínborg?
— Jú.
— 16 vikur, sem hún var
þarna ein og varð að hirða all-
ar skepnurnar og heynálarlaus.
Og eftir þetta var aldrei habbð-
ur bátur hjá þeim. Já, þetta
hefur verið fyrir miðja 19. öld.
Líklega um 1840 eða um það
leyti, sko. Það er ekki lengra
síðan en það.
— Það er mikil slysasaga í
sambandi við búsetu og nýt-
ingu eyjanna, er það ekki?
— Þeir höbbðu það nú anz-
koti gott í þessum eyjum. Þetta
var svo fátt fólk . . .
— En þetta var alltaf að
drekkja sér, á leið milli lands
og eyja . . .
— Já, jú, það kom nú fyrir,
að þeir fórust hérna. Jú, það
náttúrlega henti sig, það kom
fyrir. Þetta er vond leið, skerj-
ótt og krappir sjóir, ef hann
er hvass og straumurinn tals-
verður. Maður varð að passa
sig.
— Getur ekki rokið upp fyrir-
varalaust?
— Jú, jú, jú. Við fengum oft
öskuveður, þótt hann væri hæg-
látur, þegar við vorum að bera
á skip. Létum á það 70 sátur,
tróðum skipið. Mótorlaust, með
seglum bara, og það var svona
kollhæðarhátt á þóftunum, sko,
stakkurinn. Maður sigldi þetta
í grenjandi veðri og var mest
stytzt 34 mínútur milli Ólafs-
eyja og lands. Og þetta eru
tvær vikur sjóar. Líkt og frá
Akranesi til Reykjavíkur. Tvær
vikur danskar, sko. 8 kvart-
mílur. En það var liðugt. Og
grjót haft í botninum. Það
hebbði nú farið um held ég
annars. Já, já. Bárurnar náðu
okkur ekki. Við bara renndum
þetta liðugt og þær náðu okkur
ekki. En þetta mátti ekki vera
bölvuð landkrabbavitleysa al-
veg, maður varð dálítið að vita,
hvað maður var að gera. Og
það var líka eins að lenda hérna
við klettana f Skarðsstöð. Þá
varð maður að tempra seglin
svo, að einn maður gæti tekið
á móti, að það væri ekki meiri
ferð en það. Og ef mann rak
undan, þýddi ekkert að setja út
ár, maður réði ekki nokkurn
skapaðan hlut við það. Þá bara
heistum við aftur og krusuðum
á, og reyndum svo að tempra
seglin og jaðra hægt við klett-
ana, svo að einn gæti tekið á
móti. Maður habbði gaman af
þessu. Þetta var voðalegt sport,
og svo að setja aftur fram, mað-
ur, með bara grjótið. Maður lif-
andi, þetta var gaman. Maður
setti ekki frekar mikið á, eftir
Framhald á bls. 33.
Þá vopu engin
gpýiukvœði
sungin
— En rétt á eftir heyrðist eins
og kveikt á eldspýtu, inni í
svefnherberginu hans Indriða.
Og birti svo, að maður sá skili-
ríið á kommóðunni. Og nú
hugsa ég: Ja, nú hefur karl
brugðið sér inn og kveikt á
spýtu; þótti gott, að nú var hann
\
að leika á þá. Svo hverfur þetta
rétt undir eins. Rétt á eftir er
kveikt aftur, og kemur ekki
einn, líkt og mynd af frelsar-
anum, maður í hvítum hjúp ...