Vikan - 16.12.1965, Blaðsíða 22

Hrólfur gaf drengnum bendingu, greiddi blaðið
og lagði það á borðið fyrir framan sig. Dauðaslys
í morgun - stóð þarna feitletrað á fremstu síðu
ANGEUOIIE
um. Allir höfðu þegar fengið stóra skál af súpu.
Fyrst útbýtti hún brauðinu. Mæðrunum, sem hún þekkti, gaf hún
auk þess bita af svínakjöti eða pylsu, sem myndi endast fjölskyldum
þeirra nokkra daga. Þarna voru nokkur ný andlit. Ef til vill höfðu ein-
hverjir hinna gömlu orðið leiðir á að koma, af því þeir höfðu ekki séð
hana svo lengi. Jafnvel betlarar hafa tilfinningar.
Hún kraup á kné til að þvo fætur konu með ígerð, en konan hélt á
kjökrandi barni i kjöltunni. Andlit konunnar var hörkulegt og eins og
meitlað í stein, og það var eitthvað við varir hennar, sem Angelique
fannst hún þekkja.
— Langar þig að biðja mig um eitthvað?
Konan hikaði. Hundur, sem hefur verið barinn til að þegja, getur
stundum verið ögrandi. Hún hélt barninu fram með stirðiegum hand-
tökum, og Angelique skoðaði það. Aftan á hálsinum hafði það opin sár,
og í tveimur þeirra var gröftur.
— Það verður að laga þetta.
Konan hristi höfuðið, ákveðin í bragði. Gamall krypplingur að nafni
Harðabrauð kom henni til hjálpar.
— Hún vill láta konunginn snerta það. Þér þekkið konunginn. Segið
henni, hvernig hún á að fara að.
Angelique strauk dreymin með fingurgómunum um enni barnsins.
Það hafði lítið, skrýtið nef, og augu eins og í hræddum þresti. Fá kon-
unginn til að snerta það? Hvers vegna ekki? Síðan á dögum Klóðviks,
hins fyrsta kristna konungs Frakka, hafði hinn heilagi hæfileiki til
að lækna kýlapest, fylgt konungum Frakklands. Guð hafði fært þeim
þennan hæfileika í liki heilagrar olíu, sem kraftaverkadúfa hafði komið
með af himnum í glerflösku, hinn fyrsta krýningardag. Sagan var sú,
að þegar Léonicet, hirðsveinn Kloðviks, fékk kýiapest, hafði engill nokk-
ur birzt Kloðvíki og snert háls þjóns síns. Þegar hann gerði svo, fann
hann með gleði, að hann læknaði sinn trygga þjón. Alla tíð síðan höfðu
konungar Frakklands erft þennan einstæða hæfileika og verið um-
kringdir af fólki, alþöktu kýlum. En enginn konunganna hafði vanrækt
skyldu sina, Lúðvík XIV allra sizt. Næstum á hverjum sunnudegi, í
Versölum eða Saint-Germain, eða í hvert skipti, sem hann kom til
Parísar, tók hann á móti sjúkum. Á einu ári snart hann meira en fimm-
tán hundruð og var það sagt, að hann hefði læknað marga. Angelique
sagðist halda, að það þyrfti að tala við lækni konungsins, þar sem það
væri hann og aðstoðarmenn hans, sem rannsökuðu hina sjúku, áður
en þeir gengju fyrir konunginn. Vagn flutti þá til Versala, þar sem
athöfnin var oftast haldin. Hún ráðlagði konunni að koma aftur í
næstu viku, þá skyldi hún hafa reynt að ná tali af Vallet, lækni kon-
ungsins, sem var viðstaddur borðhald hans á hverjum degi.
Betlararnir, sem höfðu verið að hlusta á samtalið. Báðu hana hver
I kapp við annann: — Madame, okkur langar að konungurinn snerti okk-
ur. Mdame, viljið þér biðja þess fyrir okkar hönd.
Hún lofaði að gera sitt bezta. Á meðan lagði hún bakstur með græn-
um vökva, sem læknir hennar hafði ráðlagt, við sár barnsins.
Harðabrauð var einn af fastagestum hennar. Árum saman hfði hann
komið til Hotel de Beautreillis til að láta Angelique hreinsa sár sín
og þvo fætur sínar. Hann sá engan tilgang i því, en leyfði henni að gera
það, úr því hún endilega vildi. Hann muldraði sérhvert sinn í gráan
skeggflókann um pílagrímsgöngu, því hann vildi ekki láta álíta sig
venjulegan betlara. Hann sagði henni frá öllum ferðunum, sem hann
hafði farið til hins heilaga skríns, og sýndi henni hörpudiskana í hatt-
inum, og talnaböndin, sem hann hafði komið með aftur, og bjölluna
á enda pilagrímsstafsins.
Þessar ferðir höfðu ekki leitt hann langt út úr íle-de-France, en hann
þekkti þar hvern kastala, jafnvel hinn minnsta, og sem reyndur betlari
kunni hann allar leiðir til ölmusugjafa. Þar sem konunginum þóknaðist
ekki að búa í París, voru hinir hæst settu að byggja sér ból hér og þar
utan borgarinnar, og reyndu að feta í fótspor meistara síns i stíl og
iburði, í garðagerð, með því að leggja gangstiga gegnum skóga og
planta appelsinulundum og koma fyrir hundruð gosbrunna. Þetta kom
sér allt saman vel fyrir Harðabrauð. Haltrandi kjökrandi, betlandi, eins
og heilagur Roch, flæktist hann á götunum og notaði sér endalausa
vegaumferðina til að fá að sitja í.
Harðabrauð dæmdi hina stóru eftir eldhúsum þeirra. Það var ekkl
verri mælikvarði en hver annar, og Angelique hafði gaman af vaðlinum:
í honum.
— Hvaða sögu hefurðu handa mér í dag, Harðabrauð? spurði hún.
— I morgun, sagði krypplingurinn, — var ég að koma hingað gangandi
frá Versölum. Það er alltaf gott að ganga. Allt í einu byrjar hundur-
inn minn að gelta, og ræningi kom út úr skóginum. Ég þurfti ekki að
líta nema einu sini á hann til að segja við sjálfan mig: — Þetta er
glæpamaður! En heldurðu, að ég hafi orðið hræddur? Óekkí! Hann kom
til mín og sagði: — Þú átt brauð. Gefðu mér bita og ég skal gefa þér
gull. — Sýndu mér það fyrst, sagði ég. Hann tók upp tvo gullmola. Ég
gaf honum allt mitt brauð fyrir þá. Svo bað hann mig að vísa sér
leið til Parísar. — Það vill nú svo til, að ég er að fara þangað líka.
Vínsali einn var að fara fram hjá mér með tómar tunnur í vagninum, og
tók okkur báða með af glöðu geði. Á leiðinni töluðum við saman, og ég
sagði honum, að ég þekkti alla I París. Sérstaklega aðalsfólkið og allar
helztu stofnanirnar. — Mig langar til að hitta Madame du Plessis-Belli-
ére, sagði hann. — Það vill nú svo til, að ég er að fara þangað líka,,
sagði ég. — Hún er eini vinur minn, sagði hann.
Angelique hætti Þar sem hún var komin, að búa um sár gamla
mannsins.
— Þú ert að spinna þetta upp, Harðabrauð. Ég á enga vini meðal
ræningja skógarins.
— Ég er bara að segja yður það, sem hann sagði, sagði Harðabrauð.
— Ef þér trúið mér ekki, spyrjið þá hann. Hann er hérna.
— Hvar?
Framhald á bls. 30.
Hrólfur, afgreiðslumaður við
Bifreiðastöðina Geysi, sat við
borð í veitingastofunni að
Laugavegi 28, og ætlaði að
fara að hella kaffi í bollann
sinn, þegar lítill blaðasölu-
drengur kom inn í salinn óg hróp-
aði:
— Vísirl Vísir! Slys við höfnina.
Leigubílstjóri drukknar.
Hrólfur gaf drengnum bendingu,
greiddi blaðið og lagði það ó borð-
ið fyrir framan sig.
— Dauðaslys í morgun, stóð
þarna feitletrað á fremstu síðu
blaðsins. — Klukkan 6 í morgun
var leigubifreið ekið með ofsa-
hraða fram á hafnargarðinn hér í
Reykjavík, skipti engum togum, að
hún skall í sjóinn, og sökk til botns.
Bifreiðinni hefur verið náð upp með
aðstoð kafara og reyndist lík eins
manns í henni. Hinn látni var leigu-
bifreiðastjórinn, Már Magnússon,
búsettur hér í bæ, 23 ára að aldri,
og var bifreiðin eign hans. Að-
standendum hefur verið tilkynnt
þetta sviplega slys.
Hrólfur ýtti blaðinu frá sér og
starði fram í salinn án þess að sjá.
Már, Már var dáinn. Skyndilega
var eins og dimmdi yfir kaffisaln-
um, skugga brá fyrir á svip fólks-
ins og vart heyrðust raddir né glam-
ur í bollum.
Már, gat þetta verið Már, hugs-
aði Hrólfur og starði fram fyrir sig.
í gærkvöld var veður hið fegursta,
enda miður ágúst, og vakt Hrólfs
lauk klukkan tólf um kvöldið. Már
hafði ekki sett númerið sitt á prjón-
inn, en sat inni í biðsal og færði
til taflmenn á borði. — Ert þú ekki
að aka í kvöld, Már, hafði Hrólfur
sagt, þegar hann kom fram úr af-
greiðsluklefanum, eftir að hafa ver-
ið leystur af af næturverðinum.
— Nei, ekki í kvöld, svaraði Már
hressilega. — Eg tók mér fri og ég
hef eiginlega verið að bíða eftir
þér. Viltu ekki ganga með mér
hérna upp á Arnarhólstúnið, eða
ertu orðinn þreyttur eftir allt síma-
orgið í dag?
— Nei, ég er ekki vitund þreytt-
ur og er alveg óbundinn í kvöld,
svo ég skal gjarna ganga með þér.
— Jæja, það er gott, sagði Már.
— Þú ætlar þá ekki á ball, þótt
föstudagur sé. Gott og vel, við
göngum.
Þeir héldu upp á Arnarhólstún-
ið, sem var nýslegið; heyið lá í
Ijánum, grænt og angandi og ilm-
urinn vakti minningar hjá þeim,
sem drógu fram í hugann, sumar-
myndir að norðan, því þaðan voru
þeir báðir. Komnir í bæinn fyrir
nokkrum árum.
— Hey, sagði Már, — alltaf líður
imanni vel í nýslegnu heyi. Hér
skulum við leggjast, við burstum
ibara af okkur stráin á eftir. Hey,
rétt eins og við værum ungir dreng-
ir aftur og erum þó 23 ára, jafn-
aldrar á þessu herrans ári 1942.
Eða er þetta ekki rétt hjá mér, að
þú sért líka 23 ára?
— Ég verð það í október í haust,
svaraði Hrólfur, — og ég er sama
sinnis og þú. Það liggur við, að
mig langi ( heykast eins og í gamla
daga heima. En lítum í kringum
okkur. Óvíða er jafn fagurt eins
og í Reykjavík á svona kvöldi.
Sjáðu himininn í vestri. Hann glóir
eins og gull og litar sjóinn langa
vegu. Og Esjan, sjáðu hún er blá
og hrein eins og lítil stúlka í fyrsta
alvörukjólnum sínum. Og Snæfells-
jökull, bergrisinn hvíti, er nú stráð-
urgimsteinum kveldroðans. Og hús-
in hvað þau eru rólyndisleg og
fólkið vinalegt og glaðlegt á göt-
unum. Þetta er að sumu leyti eins
og heima, en þar eru fjöllin í fjar-'
lægð eins og þöglir verðir djúpsins
að norðan, en fjörðurinn mjór og
langur, og beggja vegna lágir lyng-
grónir hálsar. Þar var sólarlagið
eitthvað svo fjarrænt og heillandi.
Ég hugsaði mér alltaf kóralborgir
niðri í sjónum. Þegar sólin var
sigin til viðar, vafði kvöldrökkrið
silkislæðum sfnum um allt umhverf-
ið.
— Þú ert bara skáldlegur í lýs-
ingum, Hrólfur, sagði Már. — Þar,
sem ég átti heima var breiður dal-
ur, og langt til sjávar. Á rann eftir
miðjum dalnum, en bærinn stóð
undir holti og bar nafn þess. Þarna
átti ég heima í 20 ár, eða rúmlega
það, með móður minni, sem var
vinnukona á bænum. Faðir minn
dó, áður en ég fæddist og systkini
átti ég engin, aðeins fjarskylda ætt-
ingja, sem ég hefi aldrei kynnzt.
Hjónin á bænum áttu börn, en ég
var sonur vinnukonunnar og átti
ekki alltaf samleið með þeim. Þess
vegna lék ég mér oft einn. Árin
liðu og ég varð vinnumaður, og
móðir mín dó, þegar ég var rúm-
lega 20 ára. Þá átti ég ekki leng-
ur heimili á Holti. Svo fór ég suð-
ur, komst fljótlega í Bretavinnuna
og síðan lærði ég akstur eins og
þú veizt. Fegurð, jú víst hefi ég séð
fegurð. Fjöllin heima, grundirnar
og hestarnir. Blessaðir hestarnir,
þeir voru beztu vinirnir mínir í
sveitinni. Oft reið ég einn á kyrru
kveldi á mósóttum hesti, sem ég
átti og Skjóni hét. Þegar fuglarn-
ir voru þagnaðir voru álfar í klett-
unum. Móðir mín, fátæk vinnukona,
varð rík og voldug í huga mínum,
þegar hún sagði mér ævintýr og
fór með Ijóð, en hún kunni þau
ósköp af hvorutveggju.
— Ég vildi ég gæti ort, þótt ekki
væri nema eitt kvæði, aðeins eitt
til móður minnar. Sérðu bókina,
sem ég er með. Þetta er ný Ijóða-
bók eftir Örn Arnar, sem heitir III-
gresi. Ég keypti hana og er búinn
að lesa hana. Þú mátt eiga hana, ef
þú vilt núna lesa fyrir mig síðasta
kvæðið í bókinni. Það heitir:'„Þá
22 VIKAN 50. tbl.