Vikan - 16.12.1965, Blaðsíða 17

við keisarahjónin, sem þá voru áhyggjufull
vegna sonar síns, ríkiserfingjans, sem var
illa haldinn af hvítblæði, líkt og fjölmargt
annað evrópskt konungafólk. Þar eð talið
var að Raspútín hefði vald til að lækna sjúka
með kraftaverkum, létu keisarahjónin hann
líta á drenginn. Heimsóknin hafði furðuleg
áhrif. Ríkiserfinginn, sem lengi hafði varla
reist höfuð frá kodda, varð skyndilega hinn
sprækasti. Var því ekki að undra að keis-
arinn og þó einkum drottning hans fengju
tröilatrú á þessum undarlega munki, sem
við hverja heimsókn heilsaði þeim með koss-
um og faðmlögum að rússneskum sveita-
sið.
Sem nærri má geta, hætti Raspútín ekki
prédikunum sínum og varð gott til fylgis,
einkum meðal kvenna, sem hann flekaði
tugum eða hundruðum saman. Vald hans
yfir hinu veika kyni var nánast lýgilegt.
Meðal ástmeyja hans voru prinsessur, leik-
konur, ráðherrafrúr, saumakonur, þjónustu-
stúlkur og bændakonur — allar voru jafnar
fyrir Raspútín. Hefðarfrúr af fínasta aðli
höfuðborgarinnar urðu þessum skítuga sið-
leysingja jafn auðveldlega að bráð og gróf-
gerðar og hjátrúarfullar sveitastúlkur aust-
ur í skógum Síberíu. Þær trúðu því fastlega
að Raspútín væri meira en mannlegur og
„að allt sem hann snerti yrði heilagt“. Þeim
fáu konum, sem voru „um of haldnar af
djöfli stoltsins til að þær mættu ganga hina
heilögu braut auðmýkingarinnar", eins og
munkurinn sagði, nauðgaði hann gjarnan.
Kærum út af slíku atferli var vísað til hlið-
ar, enda erfitt um vik að lögsækja mann,
sem hafði fullkomna hylli keisarahjónanna
og var í raun réttri orðinn voldugasti mað-
ur landsins.
Ein kvenna þeirra, sem ekki vildi með
neinu móti láta frelsast af Raspútín með því
að syndga með honum, stakk hann með
hnífi, og lá hann því á sjúkrahúsi þegar
heimsstyrjöldin fyrri brauzt út. Sagði hann
svo síðar, að það eitt hefði hindrað sig í að
forða Rússlandi frá þátttöku í hildarleikn-
um. Hann var sem sagt einlægur friðarsinni;
leit með samúð til rússnesku bændanna, sem
hann sjálfur var kominn af og bera máttu
þyngstu byrðar ófriðarins. Andæfði hann
eftir beztu getu öllum meiriháttar sóknar-
áformum herstjórnarinnar og varð sér þann-
ig úti um fjandskap margra þeirra aftur-
haldssömu höfðingja, sem upphaflega höfðu
stutt hann, en voru nú auk annars teknir að
öfunda hann af hylli keisarahjónanna, sem
stöðugt voru jafnhrifin af honum. Þar á ofan
sárskömmuðust fjölmargir sæmilega siðað-
ir Rússar sín fyrir það reginhneyksli, að
einum ólæsum bóndamanni skyldi haldast
uppi að hafa úrslitaáhrif á stjórnmál ríkis-
ins og liggja þess á milli dömur af tignustu
furstaættum landsins.
f hópi þessara manna var fursti að nafni
Júsúpoff, ekki sérlega mikilhæfur en fágaður
aristókrat, sem hafði megnustu viðbjóð á
hinum síberska villimanni. Hann gerðist for-
ustumaður í samsæri til að myrða Raspútín.
Þeir félagar buðu munkinum í partý heim
til Júsúpoffs, þar sem furstinn leiddi hann
niður í kjallaraherbergi og bauð honum þar
uppá súkkulaðikökur og vín, sem einn sam-
særismanna, pólskur læknir að nafni Lasó-
verts, hafði samvizkusamlega drýgt með
bráðdrepandi eitri.
En nú tóku atburðimir óvænta stefnu.
Raspútín hakkaði í sig hverja kökuna af
annarri og svalg vínið með, en sýndi engin
merki þess að eitrið hrifi á hann. Var hann
hinn kátasti og bað Júsúpoff leika sígauna-
söngva fyrir sig á gítar; litlu síðar stakk
hann upp á því að þeir skyldu bregða sér
á krá, sem hann þekkti og ná sér í stelpur.
Júsúpoff vissi ekki sitt rjúkandi ráð. Gestur
hans hafði þegar innbyrt eitur, sem nægt
hefði til að drepa heilan her manna, en var
jafnsprækur og fyrr engu að síður. Það
leyndi sér svo sem ekki að þessi muhks-
skepna var djöfullinn sjálfur.
Loks safnaði furstinn saman því litla, sem
eftir var af hugrekki hans, dró fram skamm-
byssu og tæmdi úr henni í skrokk Raspútíns.
Félagar hans komu honum þá til hjálpar,
báru helsærðan manninn út að Nevu, ráku
hann þar nokkrum sinnum í gegn með rýt-
ingi til frekara öryggis, en töldu þó vissara
að fjötra hendur hans áður en þeir hentu
honum í fljótið.
Fáum dögum síðar var lík Raspútíns fisk-
að upp. Önnur hönd hans var laus úr bönd-
um og lungun full af vatni. Hann hafði sem
sagt ekki verið dauður, þegar honum var
varpað í fljótið. Engin furða þótt menn hafi
freistazt til að telja hann meira en mann-
legan.
Adolf Hitler.
Um hann verða tiltölulega fá orð látin
nægja, enda hefur enginn þeirra þrettán-
menninganna, sem um er fjallað í þessum
greinum, fengið aðra eins pressu undanfarna
áratugi og hann. Auk þeirra fjölmörgu sagn-
fræðirita sem um hann hafa verið skráð, hafa
komizt á kreik um uppruna, líf og dauða
þessa manns hinar ævintýralegustu tröila-
sögur, og má það teljast í fuilu samræmi
við raunverulega ævisögu hans, sem sann-
arlega er í röð hinna ótrúlegri.
Hitler var af smábændaættum í norðvest-
urhluta Austurríkis, fæddur í þorpinu Braun-
au am Inn 1889. í æsku var hann skussi í
skóla, hafði áhuga á myndlist og arkitektúr,
en féll á öllum inntökuprófum, sem ganga
þurfti í gegnum til að fá aðgang að þeim
menntastofnunum, sem um þessi uppáhalds-
fög hans fjölluðu. Ungur að árum fór hann
til Vínarborgar og lifði þar árum saman sem
bóhem og róni. Þegar heimsstyrjöldin fyrri
hófst, var hann kominn til Munchenar og
gerðist þá sjálfboðaliði í bæverskri herdeild,
með hverri hann barðist á vesturvígstöðv-
unum öll stríðsárin. Gat hann sér góðan
orðstír, særðist og fékk gaseitrun oftar en
einu sinni og var tvisvar sæmdur heiðurs-
merkjum. Eftir stríðið varð hann fljótlega
leiðtogi flokks þess, sem þekktastur er orð-
inn undir heitinu nazistar. Með því að höfða
til öfgakenndrar þjóðernishneigðar tókst
þeim á eymdartímabili því, er fylgdi í kjöl-
far stríðsins, að safna um sig drjúgum hluta
þýzkra kjósenda, einkum úr lægri millistétt,
sem kreppur millistríðsáranna léku sérlega
hart. Þannig varð Hitler um síðir ríkiskansl-
ari og foringi -— Fuhrer — þýzku þjóðar-
innar árið 1933, sigaði henni út í aðra heims-
styrjöldina 1939, tapaði henni og framdi þá
sjálfsmorð þann 30. apríl 1945.
Óhætt er að fullyrða, að sjaldan hafi menn
af minni verðleikum hafizt jafn ævintýra-
lega til metorða og þessi flækingur frá Vín.
Hann var ómenntaður og barnalega þröng-
Framhald á bls. 45.
Verstu
menn
veraldar
SíSasti hluti
Dagur Þorleifsson tók saman
Teikning Baltasar
Trúar
loddarar
harðsljórar
09
lýðskrumarar
VIKAN 50. tbl.