Vikan - 16.01.1969, Page 45

að bátnum. Ungur og fátækur
ættingi heilsaði mér vingjarn-
lega. Ég bað hann fyrir tíu silf-
urpeninga til móður minnar og
með mestu leynd rétti ég honum
sjálfum fimm. — Ætti ég að taka
við þóknun fyrir að gera þér
greiða, sagði hann og það var
eins og honum sárnaði. — Taktu
við peningunum, sagði ég ákveð-
inn. — Þú hefur meiri þörf fyr-
ir þá en ég, og svo kem ég og
hjálpa þér við uppskeruna, þá
getum við talað betur saman. Þú
þarft að fá betri bát og betri
net, annars kemst þú ekkert
áfram ...
Vindurinn bar mig léttilega
yfir vatnið og geiturnar jörm-
uðu, þegar ég lenti bátnum. En
kyrrðin var þrúgandi. Stjörn-
urnar á himinhvolfinu og speg-
ilmynd þeirra á vatninu gerðu
mér þungt fyrir brjósti. Ég sem
ætíð hafði sofið eins og steinn
á dimmum nóttum, bylti mér nú
vansvefta í rúminu, og geiturnar
heyrðu það, þær urðu órólegar
og fóru að stanga húsvegginn,
eins og þær vildu tala við mig.
Ég gat ekki afborið þetta, svo
ég gekk nakinn niður að vatns-
borðinu, fór út í bátinn og reri
að merkjalínunni við árósinn.
Þar var lítið dýpi, og ég skóf
upp nokkrar skeljar. Og í hvert
sinn, sem ég kom með höfuðið
upp úr vatninu og horfði á
mánasigðina og blikandi stjörn-
urnar, fann ég ekki til neinnar
gleði yfir perlunum, sem ég þó
gat breytt í gullpeninga og
hjálpað allri fjölskyldu minni
með, bjargað þeim frá fátækt og
eymd.
— Þú ert sjúkur Arpad, þú
ert eins og fábjáni, það er eins
og þú hafir meinsemd í höfðinu,
rétt eins og faðir þinn, segði ég
við sjálfan mig. Til hvers var ég
að þessu? Ég veiddi fisk allan
daginn, ræktaði bygg og sótti
perlur í djúpið, en hvað stoðaði
það? Ég hafði lánið með mér,
en samt var ég ekki glaður. Ég
hlaut að vera eitthvað veikur,
en samt var ég frískur eins og
fiskurinn í vatninu.
Tvö tunglskipti voru liðin, og
vindurinn frá fjöllunum varð æ
svalari. Einn daginn þvoði ég
bátinn og bar rauða seglið niður
í fjöruna. Ég ætlaði að fara
morguninn eftir til Bralavan.
Teppasalinn bjóst áreiðanlega
við mér og fötin mín voru ör-
ugglega tilbúin fyrir löngu. Ég
breiddi úr netunum og kveið
nóttinni löngu, sem ég átti í
vændum. Geiturnar hoppuðu af
gleði, þegar ég gaf þeim auka-
skammt af byggi. Geitur eru eins
og börn, þær stönguðu mig og
kumruðu af ánægju.
Skuggarnir læddust nú fljótt
yfir, frá fjöllunum í vestri. Ég
sótti sjónaukann og horfði yfir
skarðið, sem var langt í burtu.
Höllin hans Mívanis gamla bar
við himin, ég sá hana greinilega
í sjónaukanum. Ég horfði iíka
yfir vatnið og upp að bænum
hans Sipos gamla. Þannig hafði
ég staðið einn, kvöld eftir kvöld,
þar til sólin gekk til viðar.
Þegar ég sneri aftur að húsinu
sá ég ungu stúlkuna koma eftir
stígnum. Hún var bein í baki
og hnarreist og hélt á pinklinum
rauða, rykið lá yfir svarta kjóln-
um, og hún var þreytt.
— Svo þér komið gangandi,
kallaði ég og ég gat ekki leynt
gleði minni.
— Já, ég kem gangandi frá
Bralavan, svaraði hún þreytu-
lega og reyndi að brosa. Ó, hún
var eins og valvan frá skógun-
um, hátt uppi í fjalli við Lakem.
— Verið velkomin, komið þér
strax inn. Við skulum borða rétt
strax, sagði ég glaðlega og
hneigði mig, næstum eins og
herramaður. — Kærar þakkir,
herra Arpad, sagði hún.
— Hvað var með sígaunana?
— Ég gekk stóran hring utan
um bústaði þeirra, þeir sáu mig
ekki.
— Allir fjallabúar eru hug-
rakkir, hugsaði ég. Hún drakk
strax einn bolla af mjólk og sett-
ist svo álút á bekkinn undir
glugganum og lokaði augunum.
Ég bar á borðið, dökkt brauð og
bygggraut, fisk og kál. — Borð-
ið nú, meðan ég breiði úr síð-
asta netinu, sagði ég fljótt, það
er líka þvottavatn í skálinni. Ég
kem bráðum inn, og þá borðum
við saman. Þér eruð þreytt
— Ég er hræðilega þreytt, ég
lagði af stað eftir sólsetur í gær-
kvöldi, sagði hún lágmælt og
hallaði sér að steinveggnum.
Þegar ég kom aftur og settist
að borðinu, sá ég að hún var
töluvert hressari.
— Ætlið þér að fara til
Lakem? spurði ég.
Hún varð alvarleg í bragði,
leit niður á borðið og sagði:
— Ég gat ekki verið hjá móð-
urbróður mínum lengur, þegar
Afandinn byrjaði að venja kom-
ur sínar þangað.
— Vildi hann fá yður til sín?
— Já, hann vildi kaupa mig.
— Þér eruð svo falleg.
— Hann býr í Lakem, sá sem
ég var föstnuð....
— Þér ætlið þá til hans?
Hún lyfti höfðinu og leit á
mig. — Ég hef engan stað að
hverfa til, hvíslaði hún og leit
niður á grannar hendur sínar.
Þá hrökk út úr mér: — Man-
jane, ég er aðeins fátækur veiði-
maður. Ég hef verið sjúkur af
þrá eftir yður. Hafið þér aldrei
hugsað til mín?
Hún leit á mig svo ég stirðnaði
upp og rétti mér höndina yfir
borðið.
— Hversvegna komstu ekki
Arpad? spurði hún. — Ég hef
grátið dag og nótt, og ég er orð-
in ljót og gömul af gráti. Er ég
það ekki?
Þá hlógum við bæði svo hátt
að geiturnar fóru að stanga
vegginn eins og þær vildu reyna
að ná tali af okkur .....
Menn á tunglinu 1969?
Framhald af bls. 23.
irnir hafa uppgötvað kerfi til að
hafa stjórn á líkamshitanum.
Lasergeislar geimvísindamann-
anna eru stöðugt oftar notaðir
við skurðlækningar. Það eru að
koma fram læknar ólíkir þeim
fyrri — ekki með pillur eða
hlustunartæki í vasanum, heldur
svarta elektrónukassa.
En læknavísindin eru ekki þau
einu sem njóta góðs af geimrann-
sóknunum. Efnið í hitaheldu
brynjunn5, sem verndar geim-
hylkið á leiðinni til baka inn í
gufuhvolfið, er til dæmis notað
til framleiðslu á pýróseramfati,
sem húsmóðirin getur fært beint
úr kæliskápnum á suðuplötuna
heita án þess að það springi. Ó-
teljandi gerviefni önnur bætast
við í tilveru okkar vegna geim-
rannsóknanna.
Og burtséð frá efnislegum hag
af rannsóknum þessum er gott
að hafa í huga orð Friðþjófs
Nansens:
„Saga mannkynsins er stöðug
sókn úr myrkrinu til ljóssins.
Það er því tilgangslaust að rök-
ræða hversu mikilsvirði það sé
að vita sem mest, maðurinn vill
alltaf vita meira og meira og
hætti hann að vilja það, er hann
ekki maður framar.“
Hvað verður svo næsta stigið
í sögu geimferða, ef allt gengur
að óskum með tunglið? Sérfræð-
ingar gera ráð fyrir, að innan tíu
ára verði búið að koma upp allt
að því föstum bækistöðum á
tunglinu. Einnig verður komið
upp mönnuðum stöðvum hér og
þar úti í geimnum. Uppúr 1980
kemur líklega að því að hægt
verði að senda mannað geimfar
til Mars, en það flug kemur til
með að taka smástund, eða allt
að því hálft annað ár. Og þegar
framleiddar hafa verið kjarn-
orkuknúnar eldflaugar, skapast
möguleikar á að komast enn
lengra út í geiminn. ☆
10 SPENNANDI OG
SKEMMTILEGAR SAKAMÁLASÖGUR
íUfred Hitchcock er löngu orðinn heimsfrægur fyrir kvik-
nyndir sínar, sjónvarpsþætti, sögusafn og margt fleira. Allt
sem frá hans hendi kemur hefur sömu elginleika til að bera:
í því er fólgin hroll-
vekjandi spenna með
skoplegu ívafi. — Hit-
chcock fæddist í Lond-
on 13. ágúst 1899. Hann
var við nám í verk-
fræði, þegar honum
bauðst vinna við kvik-
myndir og lagði þá
námið þegar i stað á
hilluna. Hann nam leik-
stjórn á örskömmum
tíma og var fyrr en
varði kominn í hóp
áhrifamestu leikstjóra.
Kvikmyndir og sjón-
varpsþættir Hitchcocks
skipta hundruðum og
mánaðarlega gefur hann
út í geysistóru upplagi
smásagnasafnið Hitchcocks Mystery Magazine. Sögurnar í
þessu safni eru allar valdar úr því. Þær eru gæddar beztu
costum Hitchcocks, í senn spennandi og skemmtilegar, þannig
að ógerningur er að slíta sig frá þeim fyrr en þær eru á enda.
Fæst á næsta sölustað.
HILMIR HF. - SKIPHOLTI 33
PÖSTHÖLF 533 - SÍMI 35320 - REYKJAVÍK
v_______________________________________;
3. tbi. VIICAN 45