Vikan - 06.11.1969, Qupperneq 21

hafi annað við tímann að gera
en standa í bréfaskriftum. En
þetta afsakar engan veginn þögn
hans, þegar um svo mikilvægt
mál fyrir mig er að ræða. Þér
getið rétt ímyndað yður, hvernig
mér líður þessa dagana. Það er
öll framtíð mín, sem um er að
tefla. Þegar ég skrifaði Björn-
son var ég í sjöunda himni yfir
þessari hugmynd minni, beið í
ofvæni eftir að heyra, hvort hon-
um litist ekki líka vel á hana.
En nú, þegar mér er orðið ljóst,
að hann hefur alls engan áhuga
á málinu, þá er ég orðinn daufur
og sliór. Ég er þannig gerður, að
ég ræð ekki við tilfinningar mín-
ar. Ég legg allt að veði, og ef illa
fer er ég niðurbrotinn maður.
Enn þá finnst mér þó of
snemmt að fleygja þessari ágætu
hugmynd fyrir róða. Þess vegna
bið ég yður að skrifa Björnson
og skipa honum að minnsta kosti
að svara mér, svo að ég þurfi ekki
lengur að lifa í þessari nagandi
óvissu.
Ég veit að hann hefur fengið
fyrsta bréf mitt, og ég er of
stoltur til að skrifa honum í
annað sinn. Það hljótið þér að
skilja. Ef þér hafið þess vegna
einhvern áhuga á að gera mér
ofurlítinn vinargreiða, þá hjálp-
ið mér nú og skammið Björnson
eins og hund. Vera má að hann
geti ekki þolað mig, og að ég
hafi ekki hagað orðum mínum
á réttan hátt eða eitthvað svo-
leiðis en vonandi tekst yður að
kippa þessu öllu í lag.
Ég hef nú lesið hinn dýrðlega
Brand yðar. Það er undarlegt
með sannleikann: í bundnu máli
þolir fólk hann, hann snertir það
ekki meira en svo, að það geti
notið hans. í óbundnu máli aft-
ur á móti, eins og Sören Kierke-
gárd sagði hann, er hann of
beittur, of nærgöngull. Öðruvísi
get ég að minnsta kosti ekki skýrt
hið mikla fjaðrafok, sem Brand-
ur hefur valdið, og hinn stóra
hóp lesenda, sem gleypir hann í
sig daglega.
Ég kveð yður að síðustu, með
fyrirfram þakklæti,
yðar einlægur
Edvard Grieg.
Það er kunnugt, að Ibsen gerði
sitt bezta til þess að hjálpa Grieg,
en faðir minn stóð höllum fæti
við leikhúsið. Hann varð að fara
frá því um vorið, og Grieg fékk
ekki stöðuna.
f staðinn varð hann hljóm-
sveitarstjóri við Fílharmoníuna.
Það er um þetta leyti sem Grieg
og faðir minn verða ásáttir um
að semja óperu í sameiningu. En
ekkert varð úr því nema hinn
ágæti fyrsti þáttur af „Ólafi
Tryggvasyni“. Grieg varð
skyndilega hugfanginn af nýju
verkefni: tónlist við Pétur Gaut.
Faðir minn sakaði hann um að
hafa rofið heit sitt, varð ofsa-
reiður og skrifaði honum:
— Þú ert sem sagt kominn í
Pétur Gaut! Verði þér að góðu!
Hann var heldur ekki blíður
á manninn við Ibsen um þetta
leyti, og faðir minn og Grieg
voru í rauninni óvinir í 13 ár.
Grieg heldur áfram af full-
um krafti að semja tónlistina við
Pétur Gaut, og ég á í fórum mín-
um tvö bréf til viðbótar, sem
hann skrifar Ibsen. I hinu fyrra
tilkynnir hann, að verkinu sé
lokið og tónlistin tilbúin til flutn-
ings. Síðara bréfið skrifar hann
eftir frumsýninguna og segir
meðal annars:
„í gær fékk ég svohljóðandi
bréf frá leikhússtjórninni við
Christiania Theater:
Þar sem Pétur Gautur hefur
nú verið settur á svið hér í leik-
húsi voru, er oss það sönn ánægja
að semja við yður um greiðslu
fyrir þá tónlist, sem þér hafið
samið við þetta verk.
Með hliðsjón af því sem ég
hef áður skrifað yður, get ég að
sjálfsögðu ekki svarað þessu
bréfi, án þess að heyra álit yðar
á þessu máli, kæri Ibsen. Þér
minnist þess vafalaust, að ég
lýsti mig á sínum tíma fullkom-
lega samþykkan tillögu yðar,
sem var á þá leið, að krefjast
400 dala greiðslu af leikhúsinu,
og þeirri upphæð skyldi skift
jafnt milli okkar tveggja. Nú
eftir frumsýninguna bjóst ég við
að fá bréf frá yður, en ekki leik-
hússtjórninni sem ég hef sára-
lítil skipti haft við. En kannski
hefur eitthvað gerzt í þessu máli,
sem ég veit ekki um, — og þess
vegna verð ég að vita um við-
horf yðar eins fljótt og unnt er.
Ég vil einnig taka það sérstak-
lega fram, að mér er hrein kvöl
að því að standa í fjárhagslegum
viðskiptum við yður.
Mér finnst það fáránlegt og
barnalegt að ræða slíkt við
skáld, sem ég dáist að. En svona
er þetta nú einu sinni, og hjá
þvi verður víst ekki komizt.
Ekki sízt vegna þess er það mér
sönn ánægja að óska yður til
hamingju með þá stórkostlegu
hrifningu, sem Pétur Gautur
hefur vakið í hinum nýja bún-
ingi. Eigi ég einhvern þátt í því,
þá hef ég aðeins að örlitlu leyti
endurgoldið þá þakkarskuld, sem
ég stend í við yður.
Því miður gat ég ekki verið
viðstaddur frumsýninguna.
Átakanlegir atburðir, sem gerð-
ust á heimili mínu, hafa orðið
þess valdandi, að mér finnst allt
opinbert líf viðurstyggilegt. í
vetur hef ég dregið mig alger-
lega í hlé og verið einn með
hugsunum mínum. En ég fylgd-
ist talsvert með æfingum og tel
mig því geta dæmt um sýning-
una sem heild.
Ég er mjög leiður yfir því, að
lokaatriðið, þar sem ég hélt að
mér hefði tekizt bezt upp, virð-
ist ekki hafa haft nein áhrif. Að
mínum dómi er hreinni misþyrm-
ingu í flutningi um að kenna “
Framhald á bls. 39.