Vikan - 06.11.1969, Qupperneq 40

En eftir nokkurn tíma barst
Ibsen til eyrna, að löndum hans
fyndist veitingar og viðurgern-
ingur allur með fátæklegasta
móti á heimili þeirra hjóna. Þetta
gerði það að verkum, að Ibsen
lokaði dyrum heimilis síns þeg-
ar í stað.
Það er einkennilegt að hugsa
til þess, að gagnrýni af þessu
tagi hafa Ibsens-hjónin ætíð sætt
af hendi Norðmanna. Jafnvel
þegar þessar línur eru ritaðar,
meira en fjörutíu árum eftir and-
lát Ibsens, er farið niðrandi orð-
um á prenti um matinn, sem frú
Ibsen lagaði og ölið sem hún
bruggaði. Þegar Sigurður gaf
norska ríkinu innbú Ibsens, eftir
að foreldrar hans voru látnir, þá
fóru blöðin háðulegum orðum
um smekk Ibsens.
Hvað matnum viðkemur, þá
verð ég að segja það, að ég hef
hvergi bragðað betri mat en ein-
mitt hjá frú Ibsen. Og mér geðj-
aðist líka vel að ölinu hennar. En
þó svo að mér hafi ekki gert
það, þá hlaut hitt að skifta mestu
máli, að Ibsen var sólginn i það.
Þess vegna vildi hann ekki heyra
því hallmælt. Og húsgögnin:
Eins og Sigurður sagði eitt sinn:
— Ég vissi ekki fyrr, að litið
væri á föður minn sem húsgagna-
sala, sem gagnrýna bæri fyrir
vöruvalið. Ég hélt í fáfræði
minni, að norska þjóðin liti á
húsgögn Ibsens frá öðrum sjón-
arhóli. Þeir munir, sem foreldrar
mínir keyptu, voru ekki alltaf
valdir eftir smekk þeirra, held-
ur fjárhagslegri getu.
Fólk virðist hafa yndi af að
tala um smámuni, þegar stór-
menni á í hlut. Ibsen gat aldrei
látið þetta blaður sem vind um
eyru þjóta. Honum geðjaðist ekki
að hnýsni almennings í einkalíf
hans, og sérstaklega ekki þessu
eilífa og illgirnislega naggi um
nízku hans og fátæklega lifnað-
arhætti. Þess vegna dró hann sig
meir og meir í hlé. Ég veit, að
Sigurður leið önn fyrir hina
stöðugu gagnrýni á foreldra hans,
og hún átti mikinn þátt í að móta
viðhorf hans til samlanda sinna.
Ibsen hafði hlotið illa meðferð
í Noregi, og þessar smástungur
urðu sannarlega ekki til að blíðka
hann né heldur fjölskyldu hans.
Við vaxandi biturleika Ibsens er
Sigurður alinn upp. Síðar öðlað-
ist hann sína eigin reynslu í þess-
um efnum. En í fyrsta skiptið,
sem hann varð sjálfur vitni að
smámunasemi og nánasarskap
samlanda sinna, hefur ef til vill
verið hjá gestunum í Múnchen.
Það er andinn frá Trangvik, sem
Ibsen talar um í leikriti sínu
„Samfundets Stötter“, sem hann
vinnur að um þessar mundir.
Hins sama verða þau frú Ibsen
og Sigurður vör hjá flestu fólki,
sem þau hittu, er þau fóru í
ferðalag til Bergen og Vestlands-
ins sumarið 1877. Við sjáum það
Kr VERÐUR *
Æsandi, æsandi,
ÆSANDI FÖGTJR
med hártopp frá
Boion
Kl€ÓpAr|2A

TÝSGÖTU 1.
*
lóstsendum
greidsluskilmálar
EINA TÍMARITIÐ SINNAR TEGUNDAR
HÉR A LANDI
Meðal efnis í októberheftinu má nefna greinarnar:
Ertu nógu vel klæddur? Bourguiba: Washington
NorSur-Afríku, Hi8 furðulega merkjakerfi villtra
dýra, Nýr heimsmeistari í skák, Barnið elskar sjálft
sig, Hið mikla oliuæði í Alaska, Evrópubúum fjölg-
ar minnst, Nýtt tæki til að hindra árekstra flugvéla,
Spámaður geimaldar. Bókin er síðari hluti hinnar
ítarlegu frásagnar þess sögulega atburðar, er barni
Lindbergs flugkappa var rænt.
á bréfi, sem hún skrifar frá
Bergen:
„Allt fólkið hér er eins og skor-
ið út úr nýja leikritinu þínu,
Samfundets Stötter. Hér er það
svo lifandi komið, að Sigurður
furðar sig á því, að þá skulir vita
þetta allt og geta lýst því svona
vel . . . . “
Ibsen svarar bréfinu og segir
að handritið að nýja leikritinu
sé komið til útgefandans, og hann
sé í óða önn að undirbúa ferð
sína til Svíþjóðar, en þar var
hann gerður að heiðursdoktor í
Uppsölum. Hann endar bréfið á
þessa leið:
„Ég vona að þið dafnið vel
þarna, en sýnið fyllstu varúð,
gætu Sigurðar vel og peninganna
þinna, — láttu þá ekki hafa neitt
af þér . . . . “
Sá ótti sem Ibsen elur í brjósti
um að eitthvað kunni að koma
fyrir þau, kemur kannski enn þá
betur í ljós í öðru bréfi til Sig-
urðar. Þau eiga umfram allt að
skemmta sér vel, en mega helzt
ekki hafast neitt að, svo að ekki
beri slys að höndum:
„Sýndu mér nú, að þú getir
verið varkár bæði til sjós og
lands. Hin minnsta óvarkárni
getur haft alvarlegar afleiðing-
ar í för með sér Auðvitað
máttu blanda geði við strákana í
Bergen. En farðu ekki of mikið
út á vatnið, og alls ekki í segl-
bát . . . . “
f næsta bréfi eru áhyggjur Ib-
sens enn meiri. Hann skrifar:
„Farðu ekki í bað þarna, vatn-
ið er svo kalt, þú gætir hæglega
fengið krampa . . . . “
Og síðar í öðru bréfi::
„f næstum öllum norskum
blöðum les ég daglega um slys,
sem hafa orðið vegna gáleysis í
meðferð á byssum. Þú verður að
lofa mér því að vera ekkert að
sniglast í kringum fólk, sem
handleikur slík vopn. Ef slys ber
að höndum verðið þið að senda
mér skeyti tafarlaust . . . .“
Árið 1878 tók Sigurður stúd-
entspróf við háskólann í Mun-
chen. Hann var þá átján ára
gamall. Henrik Ibsen skrifaði þá
gömlum vini sínum, Lorentz
Dietrichson prófessor, og sagði
honum stoltur frá því, að Sig-
urður hefði fengið ágætiseink-
unn í öllum fögum. Honum hef-
ur ugglaust fundizt þetta eins
konar uppreisn fyrir sig, sem tók
lélegt stúdentspróf eins og áður
er sagt.
Næstu ár á eftir stundaði Sig-
urður nám í þjóðfélagsfræði og
lögfræði ýmist í Róm eða Mún-
chen, og foreldrar hans bjuggu
ævinlega þar sem hann nam
hverju sinni.
Tuttugu ára gamall lauk Sig-
urður kandídatsprófi í lögfræði
frá háskólanum í Múnchen, og
ætlun hans var að fara síðan til
Noregs til frekara náms í lög-
um. Henrik Ibsen hafði í huga
að fylgja syni sínum til Krist-
40 VIKAN 45-tbl-