Vikan - 02.08.1973, Blaðsíða 11

stúlkunnar, hafði hún verið það i
49 ár. Það lýsir henni að nokkru
að láta þetta eina ár vanta upp á.
Og Jónina hafði verið formaður
Slysavarnafélagsins i áraraðir,
þegar hún hvarf þar frá forystu
og að sjálfsögðu hefur hún að-
stoðað systur sina við gæzlu
barnastúkunnar eftir mætti. Guð-
leifi og mér er þegar boðiö til
stofu og segulbandið sett i gang
eftir mjög stuttan inngang. Okkur
tekst strax að fá þær til að spjalla
á frjálslegan hátt um æsku sina
nesjatiðindum ætla ég, að varð-
veita hús Stjána bláa, segir önnur
þeirra.
— Hvers vegna?
— Ja, hann var nú engin
merkispersóna, hálfgerður eða
algerður slarkari. Það var fyrst
og fremst örn Arnarson, sem
gerði hann frægan.
Ég skýt hér inn i, að það sé
kannski ekki vegna Stjána bláa
persónulega, sem raddir hafi
komið upp að varðveita hús hans,
heldur vegna hússins sjálfs.
Ekki var það samt á Guðmundi
að heyra, að hann hefði bergt að
mun á innihaldi hennar.
Frásögn hans frá timum Duus
og Norðfjörðs, hinna dönsku ein-
valdsherra, er merkileg og sýnir
ljóslega aldarandann og þann
mun, sem nú er orðinn á aðbúnaði
og lifskjörum fólks.
Hans Duus var kaupmaður i
Keflavik frá 1944-64. Eftir mynd
að dæma var þetta mikilúðlegur
maður, fremur lágur vexti, feit-
laginn.
og uppvaxtarár, Keflavik i gamla
daga og sitthvað um samtima-
menn sina. Stundum biöur önnur
hvor, að segulbandið sé stöðvað,
nú ætli þær að segja eitthvað um
einhverja persónu, sem óþarfi sé
að varðveita.
Sjálfsagt, segi ég og drep
tittlinga framan i Leifa.
— Leifi, þú kannt á þetta verk-
færi.
— Já, já, segir Leifi, lýtur
fram, en slekkur aldrei á tækinu.
— Við fluttum hingað frá
Stóru-Vatnsleysu, þegar ég var 10
ára, segir Guðlaug. Það var til-
komumikið að sigla inn vikina.
Faðir þeirra, Guðjón Jónsson,
var þekktur skipasmiður á Suður-
nesjum.
— Þetta er nú meiri vitleysan,
sem ég sá i hverju blaði, Suður-
— En þvi miður er það ekki á
dagskrá. Húsið er gerónýtt.
Þegar þetta er skrifað, hefur
Gunnar Eyjólfsson leikari gengið
um götur Keflavikur með Jökli
Jakobssyni og rifjað upp i Út-
varpinu gamlar endurminningar
frá fæðingarbæ sinum.
Þátturinn var fróðlegur og þar
kemur fram sú virðing og þökk,
sem Gunnar taldi sig standa i við
Framnessystur. Hjá þeim haföi
hann leikið i barnastúkunni. Um
þetta stórmerkilega leikstarf
þeirra systra vitnaði albúm, sem
þær sýndu mér siðar.
Þeir Guðleifur og Helgi S. fóru
til Guðmundar húsvarðar eitt
kvöld og höfðu með sér pyttlu.
Hilmar Jónsson, bókavörður i Keflavik, skrifar hér
i iéttum dúr frásögn um nágranna sinn, Guðmund
Magnússon, húsvörð i iþróttahúsinu, og Framnes-
systurnar, sem hann heimsótti á vegum byggða-
safnsins. Frásögnin er kafli úr bók, sem Hilmar
hefur i smiðum, og væntanlega kemur út i haust.
Sonur Hans Duus var Hans Pét-
ur, sem var verzlunareigandi i
Keflavik frá 1864-84 eða 86.
Samtima Duus-verzluninni var
önnur verzlun kennd við Kund-
son. Mun hún hafa hafið starf-
semisina um 1845. 1 kringum 1860
var kominn að þessari verzlun
maður að nafni ölafur Magnús-
son Norðfjörð og það er við hann,
sem húsið og verzlunin eru kennd.
Þetta hús, Norðfjörðshúsið eða
verzlunin, stendur enn, að visu
þekkt undir öðru nafni, Ung-
mennafélagshúsið. Þar kom i tali
þeirra Guðleifs og Helga viö Guð-
mund, að þeir spurðu hann, hvers
konar menn þetta hefðu verið.
— Hvaða menn?
— Duus og Norðfjörð. Voru það
ekki burðarásar byggðarlagsins?
— Duus þekkti ég ekki, en af
Norðfjörð get ég sagt ykkur ýms-
ar sögur. Er þá bezt, að þið dæm-
ið sjálfir um ágæti þessara
gróssera.
Eitt sinn kom til Norðfjörðs
maður, sem nefndist Simon og
bjó, að mig minhir, út i Leiru.
Norðf jörð stóð i búðinni bisperrt-
ur.
— Sæll, Simon minn. Hvernig
liður Þórdisi þinni núna?
Ég veit það ekki, Noröfjörð,
sagði maðurinn, en hóstað gat
hún fyrir fitu.
— Jæja, já. Má ekki bjóða þér
vindil, Simon.
Maðurinn varð dálitið hissa, en
gat að sjálfsögðu ekki neitað
þessu vinarbragði. Norðfjörð
rétti honum vindil, tók sjálfur
annan og fór inn á kontór til að ná
i eldspýtu.
A meðan greip Simon tækifærið
og skipti um vindil, tók þann, sem
Norðfjörð hafði ætlað sér, en lét
hinn liggja, þar sem hinn hafði
áður verið.
— Gjörðu svo vel, Simon, sagði
Norðfjörð og kveikti i vindli
Simonar og bar siðan eld að sin-
um, en viti menn! Um leið og eld-
ur hafði náð i tóbakið hjá Norð-
fjörð, sprakk vindillinn.
' — Ja, hver asskotinn, sagði
Simon. Er nú fjandinn að hirða
þig Norðfjörð minn?
Þá er það öðru sinni, að maður
kemur i Norðfjörðsbúðina sunnan
af Nesi. Heyrir hann á tal þeirra
Norðfjörðs og búðarmannsins.
Ræða þeir um bláa ketti, hvað
þeir séu sjaldgæfir og segist
Norðfjörð gjarnan vilja gefa tölu-
vert fé fyrir nokkra slika. Maður-
inn af Nesinu leggúr við hlustirn-
ar, þegar talað er um peninga,
þvi þá voru erfiðir timar og pen-
ingar lágu sannarlega ekki á
lausu, enda maðurinn fátækur.
Er ekki að-orðlengja það, að mað-
urinn vindur sér heim, þrátt fyrir
alllanga leið, kemur aftur i Norð-
fjörðsverzlunina i Keflavik og
hefur með sér fjóra bláa ketti,
sem hann býður til kaups.
Norðfjörð litur á manninn og
siðan á kettina.
— Nei, góði, við erum hættir að
kaupa bláa ketti, en Asbjörn i
Njarðvik kaupir þá vist enn.
Asbjörn var stórbóndi á þeirra
tima mælikvarða, en inn i Njarð-
vik er æði spölur fyrir gangandi
mann. Nesjamaðurinn setur það
samt ekki fyrir sig, snarar hinum
dýra farmi, bláum köttum, á bak-
ið og leggur af stað inn i Njarðvik.
Asbjörn tekur komumanni og
spyr frétta. Hinn segist hafa ætl-
að að selja Norðfjörð bláa ketti,
en hann hafi verið of seinn, Norð-
fjörð sé hættur að kaupa bláa
ketti.
— En hann sagði, að þú keyptir
þá enn.
Asbjörn þagði við. Bauð mann-
inum að borða og hvilast og kvað
honum mat til reiöu, ef hann vildi
hafa með sér til baka, honum
mundi ekki veita af, en bláa ketti
hefði hann aldrei keypt hvorki
fyrr né siðar. Maðurinn þakkaði
honum fyrir sig og bjóst siðan á
Framhald á bls. 39
31.TBL. VIKAN 11