Vikan - 02.08.1973, Blaðsíða 27

Þegar ég heimsótti Hrafn
Gunnlaugsson var hann i sjöunda
himni. Hann hafði þá um daginn
fengið staðfestingu á, að hann
hafði komizt. inn á Dramatiska
Institutet (Leiklistarstofnunina) i
Stokkhólmi.
— Hvað er Dramatiska
Institutet?
— Þetta er viðurkenndasta
kennslustofnun i fjölmiðlun i Svi-
þjóð og þó viðar væri leitað.
Undanfarin fjögur ár hef ég verið
við nám i leikhúsfræðum við
háskólann i Stokkhólmi. Það nám
er eins og allt bóklegt nám 95%
teoritiskt eða lræðilegt. Að lesa
eingöngu af bókum um leikhús er
eins og að vera efnafræðingur
sem gerir allar tilraunir sinar á
blaði og kemur hvergi nálægt til-
raunaglösum eða efnablöndum.
— Hvað lærir þú á Dramatiska
Institutet?
— Ég fer i deild, sem heitir
„almenn produktion.” Þar er
kennt að fara með litasjónvarp,
gerð kvikmynda, leikstjórn fyrir
sviö og fleira. Þar er einnig kennd
útvarpsupptaka eða gerð út-
varpsdagskrár, sem ég tel mig
hafa fengið smjörþefinn af.
Umsækjendur voru meira en 300,
en aðeins 16 komust að. Ég lét
mig naumast dreyma um að vera
tekinn. Þarna er kennt flest sem
viðkemur verklegu starfi i fjöl-
miðlun. Þarna er deild fyrir
förðun, sérstök leikstjóradeild,
sem i eru teknir fjórir nemendur.
Þá er sérstök deild um meðferð
mynda og sjónvarpstöku. I hana
komst Rúnar Gunnarsson i fyrra
og þykir einn bezti nemandi
skólans.
— Hverju þakkar þú þessa gæfu
þina?
— Ég býst við, að sjónvarps-
leikrit mitt „Saga af sjónum”
hafi haft jákvæð áhrif á að ég
komst inn. En mestu máli skiptir
þó að standa sig i sjálfu inntöku-
prófinu. Inntökuprófin eru oft
mjög snúin, auk þess sem próf-
nefndin hikar ekki við að spyrja
persónulegra spurninga, sem
áuövelt er að roðna yfir.
— Hvernig gagnrýni fékk
„Saga af sjónum”?
— Gagnrýni kom bara i tveim
blöðum, hjá Þorgeiri Þorgeirs-
syni og Jóhanni Hjálmarssyni.
Þorgeir hældi þvi i hástert.
— Eru það ekki svolitið vafa-
söm meðmæli?
— Finnst þér það? Hann þekkir
tæknilegu hliðina, og hann veit
hvað er erfitt að gera svona hluti,
og hann sagði i þessari kritik
sinni...
Hrafn blaðar i snyrtilegum
blaðabunka á borði sinu án
árangurs. — Nei, ég finn ekki rit-
dóminn, en það áttu ekki sizt
aörir en ég lof skilið fyrir leikritið
og vil ég þar fyrst nefna Egil
Eövardsson, sem er ungur maður
nýkominn frá producentnámi i
Svlþjóð. Hann lagði geysilega
vinnu i þetta verkefni: metnað og
alúð.
— Þetta leikrit fékk verðlaun i
samkeppni Leikfélagsins fyrir
nokkrum árum?
— Já, heiðursviðurkenningu...
— Sem sjónvarpsmynd?
Já, sem sjónvarpsleikur.
Þegar ég var að byrja námið fyrir
fjórum árum var maður oft fjandi
blankur. Svona til að spara
pening fékk ég að fljóta með
vöruflutningaskipinu Langá. Ég
þekki ágætlega hann Kristján
Steinarsson kaftein. Við urðum
góðir kunningjar og hann leyfði
mér að sofa einhvers staðar þar
sem fannst laust rúm. Ég fór
marga túra með þeim á milli
Islands og Gautaborgar, og
Kaupmannahafnar, jafnvel einu
sinni til Póllands. Mér datt I hug
að skrifa leikrit um þennan
lokaðaheim, þetta skip á sjónum.
— Þér hefur ekki dottið I hug að
fara inn I enn lokaðri heim, þann
MYNDIR: SIGURGEIR SIGURJÓNSSON
TEXTI: PÁLL HERMANNSSON
Það ætti að vera óþarfi að kynna........fyrir
lesendum.... Hann er fyrir löngu landsþekktur fyrir
störf sin að.og gott ef hann fékk ekki fálkaorðuna
hér um árið.
Þetta gæti verið ágætur inngangur að viðtali við
einhvern mektarmanninn. En hann er þvi miður
ekki brúklegur að viðtali við Hrafn Gunnlaugsson.
Hrafn er enginn mektarmaður, þvi að i orðinu mekt
felst vald og eftir þvi sem bezt er vitað er Hrafn að
| mestu valdalaus. Hins vegar hefur hahn dundað við
það i nokkur ár að skrifa. Fyrst hélt hánn sig aðal-
| lega við ljóðagerð, en hefur nú að rnestu snúið sér að
leikritun. Hann er 25 ára og nú þegar hefur sjón-
varpið sýnt eftir hann eitt leikrit, og hljóðvarpið
hljóð- eða útvarpað einu verka hans. Að auki hefur
hann skrifað i blöð. Ennfremur hefur rödd hans
heyrzt nokkuð oft i útvarpinu, þvi að bæði er hann
einn Matthildingá, og hefur eiginn útvarpsþátt. Sem
sagt, það væri kannske með réttu hægt að kalla
hann þjóðkunnan.
sem togarasjómenn eru i?
— Ja, það er umhverfi sem ég
þekki ekki. Ég held að sá sem er
að skrifa leikrit verði að fjalla um
umhverfi sem hann þekkir, vilji
hann vera trúverðugur.
— Hvað bar helzt á góma i við-
ræöum þinum við skipverja?
— Það var svo margt. Þeir
opnuðu mér nýjan heim. Ég held
að islenzkir farmenn búi yfir
meiri þroska en margir land-
krabbar gera sér grein fyrir. Þeir
koma i hverja höfnina á fætur
annarri meðal ólikra þjóða. Þeir
upplifa furðulegar hliðar á mann-
lifinu. Þeir horfa frá miklu hærri
sjónarhól en fólk sem situr alla
sina tið I landi. — Þarna um borð
eignaöist ég marga góða vini. Og
svo smám saman, þegar ég fór að
hlusta eftir málfari þeirra og um-
ræðuefnum, fór mig að langa að
kynna öðrum þennan heim.
Náttúrulega kópieraöi ég ekki
málfar þeirra, heldur tók það,
sem mér fannst mjög óvenjulegt,
eins og Jóhann Hjálmarsson
reyndar bendir á i sinni gagnrýni.
Hann segir að rithöfundum hætti
til að lýsa sjómönnum sem
ruddum, mönnum sem tala allt
i annað mál en venjulegt fólk. En
• staðreyndin er, að i leikhúsi er
I alltaf verið að ýkja raunveru-
leikann: raunveruleikinn i sjálfu
sér er ekki leikhús. Munurinn á
leikhúsi og raunveruleika er sá,
aö þú styttir niður langan tfma i
eitt augnablik. Þú spennir allt
upp.
— Hverjir léku í leikritinu?
— Þeir léku í „Sögunni” Sig-
urður Skúlason og Róbert
Arnfinnsson. Ég fylgdist aðeins
með fyrstu æfingunum, og þeir
virtust hafa gaman af verkinu.
Sigurður er geysilega áhuga-
samur leikari, sem ábyggilega á
eftir að komast i fremstu röð. Án
þeirra hefði leikritið aldrei orðið
eins og það varð.
— Stendur ekki til að sýna það
viðar?
— Það var sent á fund norrænna
sjónvarpsdagskrárstjóra, sem
haldinn var i Helsinki skömmu
eftir jól. Þar lögðu öll Norður-
löndin fram þætti til skoðunar.
„Saga af sjónum” var eitt fram-
lag á fundinum. Þetta er í annað
skipti i sögu islenzka sjón-
varpsins, sem öll Norðurlönd
kaupa islenzkt leikrit. Hitt var
Postulin eftir Odd Björnsson.
— Hvenær laukst þú við að
skrifa verkið?
— Bara rétt áður en skilatimi
samkeppni L.R. rann út. Hug-
myndin hafðj lengi velkzt með
mér og svo dreif ég mig i þetta.
— Var ekki sjónvarpið með
kynningu á ljóðum þinum með
aðstoð hljómsveitarinnar Náttúru
fyrir nokkrum árum?
— Ég sýndi Atla Heimi litinn
ljóðaflokk, sem ég hafði ort. Hann
lás hann yfir og stakk upp á þvi að
semja tónlist við hann. Sigurður
Rúnar Jónsson i Náttúru slóst svo
i hópinn. Náttúra æfði þetta og
siðan fór það i sjónvarp.
— Hvenær byrjaðir þú að
skrifa?
— Ég byrjaði i menntaskóla.
Þegar maður var i menntaskóla
var maður belgfullur af geysilegu
spontantteti. Maður upplifði lilut-
ina á svo einfaldan og barnslegan
hátt. Mesti styrkur ljóðsins er oft
að geta komið að yrkisefninu úr
þessari ómenguðu átt. En þegar
frá hefur liðið, efast ég æ meir um
ljóðið, efast um sjálfan mig i ljóð-
inu. Ég hef hvað .eftir annað lent i
úlfakreppu með ljóðið. Ég hef
stoppað og sagt: Ég get ekki ort,
ég get ekki ort lengur! En það er
með skáldið eins og himininn,
stundum er hann fullur af eld-
ingum og þrumum, þess á milli er
hann heiður og blár. Og skáldið er
i raun og veru eins og eldinga-
vari, það gripur leiftrið á lofti og
breytir þvi i ljóð.
— Eigum við von á bók frá þér?
— Það kemur út eftir mig litil
ljóðakompa hjá Ragnari i Smára
i haust. Fyrsti kaflinn verður ein-
göngu ljóð, sem ég orti i skóla.
Annar kaflinn ,er ljóðaflokkurinn
sem sýndur var i sjónvarpinu,
„Astarljóð til litlu reiðu
sólarinnar minnar”, og i þriðja
kaflanum eru þessar úlfa-
kreppur, sem ég hef lent i siðan.
Tilraunir með orðið. Sum ljóð eru
tilraunir með þanþol orðsins.
Hvað þolir orðið mikið? — Og
stundum verð ég gersamlega orð-
laus yfir undrum orðsins.
— Mörg þeirra ljóða sem komiö
hafa fyrir almenningssjónir á sið-
ustu árum hafa verið vægast sagt
torskilin, og sá hópur manna
verið litill, sem hefur lesið þau,
hvað þá gert tilraun til að skilja
þau. Er þetta það sem koma
skal?
— Ljóð verða oft afskaplega
innhverf, — en orðið er ekki bara
orð! Orð getur verið litur eða
Framhald á bls. 36
OLL FYRIRBRIGÐI ERU UNDANTEKNING
FRÁ REGLU, SEM ER EKKI TIL R GIJN NL AUGSSON
26 VIKAN 31. TBL.
31. TBL. VIKAN 27