Vikan - 02.08.1973, Blaðsíða 17

ýmsu sviöum. „1 HAFSFJÖTR-
UM^’ hefur þvi aldrei oröiö met-
sölubók.
Hvers vegna er þessi fráhrind-
andi söguhetja Axel Borg dreginn
fram i dagsljósiö i dag Hvaö
getur sagan sagt vorra tima
fólki?
Leikstjórinn og höfundur
sjónvarpshandritsins hafa velt
spurningunum gaumgæfilega
fyrir sér. Lagerkvist svarar:
— Sagan sýnir okkur hina
ófélagslegu mannveru, sem
fellur, vegna þess aö hún getur
ekk fundiÖ til samkenndar, vegna
þess aö hún getur ekki viöurkennt
meöborgara sina meö þeirra
göllum og brestum. Hún lýsir
vanhæfni h ö f ö i n g j a n n a ,
mikilmennsku sem stafar af oftrú
á vitsmunalega hæfileika, meöan
hún er tilfinningalega skorpin.
Ég held, aö viö höfum fulla þörf
fyrir áminningu um þetta á
Ernst-Hugo Jaregord leikur Axel
Borg fiskisérfræöing, sem telur
sig öllum verum ööri, en ævi hans
endar á sviplegan hátt.

GS

• vorum dögum, þegar margir
halda-að þeir geti meö gáfum
sinum haft stjórn á mönnum og
náttúru.
Borg er söguhetja, sem ekki
vekur samúö. En hann er einnig
mannvera, sem stööugt veltir þvi
fyrir sér, hvers vegna allir hata
hann. Hann á aö vekja vorkunn
okkar, þegar hin óumflýjanlegu
endalok nálgast, þegar ein-
manaleikinn lykur sig um hann,
þegar hann tekur bát á sjálfa
jólanótt og stýrir honum út mót
svartri hafsbrún dauöans.
Þaö olli nokkrum erfiöleikum
aö gera þetta i senn hrifandi og
fráhrindandi, segir Lagerkvist.
Aö gera þaö heillandi, lokkandi.
Viö vorum sannfæröir um, aö
Ernst Huga Jaregard var
sjálfkjörinn i hiö drottnandi hlut-
verk Borgs.
Ég hef alltaf veriö hrifinn af
Strindberg, viðurkennir '
llarriet Anderson i hlutverki
horgardömunnar. Hún var
sumarást hans og hluti af ógæfu
hans.
Jaregard. Mér hefur tekizt vel
upp I tveimur stórum Strind-
bergverkum: „Meistara Ólafi”
og „Eiriki XVI” og rætt er um, aö
ég leiki I fleiri verkum Strind-
bergs. Raunveruleiki Strind-
bergs getur gert mig vitlausan.
Margt i honum kemur mér fyr-
ir sjónir sem afskaplega barna-
legt. Ég var efins, þegar ég las
bókiná „I HAFSFJÖTRUM”. En
sjónvarpshandritiö er aö minnsta
kosti jafn innihaldsrikt og bókin.
—• Og vist heillast maöur af og
hræöist trúna á ofurmenniö.
Þeir, sem hafa upplifaö seinni
heimsstyrjöldina, vita"1 til hvers
það heföi getaö leitt. Afstaöan er
ekki ókunnug nú á dögum, hún
finnst bæði innan stjórnmála- og
menningarlifs.
Ernst Hugo Járegard er einn
þekktasti leikari Svia. Hann er
jafnvigur á hlutverk I gamán- og
hármleikjum. AxelBorgátti hug
hans allan, meðan á vinnu viö
verkiö stóö. Hann segir, aö
hlutverkiö hafi aö nokkru leyti
gefiö honum tækifæri til sjálfs-
skoðunar. Hin eigingjörnu drög i
Borg fyrirfinnast einnig hjá hon-
um sjálfum. Aö nokkru leyti
reyndi eigingirnin mikiö á
samstarfsmenn hans, en hann
getur einnig hlegiö aö henni.
. Jtregard haföi nokkrar
áhyggjur af, aö hiö fagra um-
hverfi i skerjagaröinum dragi
athygli áhorfenda frá hinum
manneskjulega harmleik.
Fiskisérfræöingur Járegards er
hin drottnandi persóna leiksins,
en Harriet Andersson hefur
einnig stórt hlutverk á hendi. Hún
leikur borgardömu i sumarferð,
konu, sem Borg á meö stutta
ástarsögu, útúrdúr, sem færir
hann nær endalokum
einmanaleika og falls. 1
vonlausu sambandi þeirra tjáir
Strindberg enn einu sinni afstööu
sina til konunnar sem
móöurimynd og sina hatursfullu
fyrirlitningu á henni sem lægri
veru.
1 öörum hlutverkum eru 'meöal
annarra Irma Christenson, Ulf
Johansson, Gunnar Olsson,
Thomas Bolme og Tord Peters-
son. Sögumaður er Max von
Sydow.
31.TBL. VIKAN 17
I . r