Vikan - 08.03.1979, Síða 23

hefur ekki verið tekið eftir þessum hliðum á
meðan fólk var ástfangið eða að það hefur
verið lokað augunum fyrir þeim. I kjölfarið
á slíkum uppgötvunum kemur gjarnan að
erfitt verður að þola ýmsar venjur og
persónuleg sérkenni viðkomandi manns.
Sambúð tveggja aðila verður alltaf að
sambúð í hversdagsleikanum. Það er líðan
fólks i hinum gráa hversdagsleika sem
skiptir langflesta mestu máli þegar til
lengdar lætur. Ef hversdagsleikinn verður
ekki annað að lokum en sífelldar áhyggjur
(fjárhagsáhyggjur, áhyggjur út af
húsnæðismálum, áhyggjur út af leiðinlegri
vinnu o.s.frv.), árekstrar, óstýrilát börn sem
ef til vill taka bæði frá manni svefn og
hindra mann í að fara út af því að þau eru
veik, þá er hætt við að sambúðin verði lítið
ánægjuleg og geti liðið undir lok.
Flest fólk dreymir um hamingju og ást
þrátt fyrir að fæstir geri sér grein fyrir hvað
þessi hugtök eigi að innihalda. Ef þessi
draumur breytist í ömurlegan hversdags-
leika og sífelld vonbrigði ásamt stöðugri
fjarlægð fólks hvers frá öðru, er skilnaður
oft endalokin á slíkum vonbrigðum.
Af hverju skilur fólk?
Það eru að sjálfsögðu fjölmargar og
flóknar ástæður fyrir skilnaði. En það má
benda á nokkra þætti sem hafa áhrif á
skilnað.
Margir sem hafa það að starfi að hjálpa
fólki yfir „tilfinningalegan skilnað”, hafa
bent á að tvær manneskjur sem hefji
sambúð hafi oft algjörlega óraunhæfar
væntingar hvor til annarrar, til sjálfrar sín
og til sambúðarinnar. Það er líka bent á að
það sé næstum þvi ómögulegt að sjá fram á
hvernig maður „verður” i nýjum,
aðstæðum með nýjum aðila, og að fæstir
hafi fengið nokkra reynslu í og vitneskju
um hvernig þeir eru innan um aðra og
hvernig þeim tekst að lynda við aðra.
En þó það sé erfitt að setja sig fyrirfram
inn í hvernig maður verður í sambúð, er
ennþá erfiðara að geta sett sig inn í hvernig
maður reynist sem foreldri og hvernig
tilkoma barns muni breyta sambandi.
Það er ekki hægt að vera í sambúð án
þess að komi til árekstra og ýmissa vanda-
mála. En það kemur yfirleitt til skilnaðar
þegar fólk getur ekki leyst vandamálin eða
árekstrana saman. Árekstrar þurfa ekki
einungis að vera neikvæðir og í formi
rifrildis og slagsmála. Árekstrar geta t.d.
líka verið fólgnir í því að sambúðaraðili sé
ekki fær um að vera i djúpu og innilegu
tilfinningalegu sambandi. Sambúð sem er
langvarandi gerir yfirleitt alltaf kröfu til
slíks.
Fleiri þættir hafa verið nefndir í
tengslum við skilnað, t.d. mikil vinna og ef
annar sambúðaraðilinn fær sínum þörfum
fyrir félagslegt samneyti fullnægt fyrir utan
sambúðina. Einnig hefur verið bent á að
margar konur séu hræddar við mjög náið
og tilfinningalegt samband við karlmann-
inn þegar kynferðislíf er annars vegar.
Jafnframt því geta konur gengið svo mikið
upp i móðurhlutverki sínu að þær útiloka
manninn. Slikt ástand getur varað lengi
áður en kemur til átaka. Sambúð sem er
álitin góð út á við þarf ekkert að vera betri
en sú sambúð sem opinberar fyrir öðrum
að til árekstra komi. Þeir sem hafa allt slétt
og fellt á yfirborðinu komast ekki síður í
kreppu en hinir og þeir lenda alveg jafnauð-
veldlega i því að geta ekki leyst mál sín
sjálfir. Kreppan snýst oft í þessum tilvikum
um gamla óleysta árekstra og vandamál
sem menn hafa flúið og ekki getað rætt. Ef
fólk skilur á þessum forsendum þá þýðir
lítið að fordæma það á eftir eins og oft er
gert, því að slíkar aðstæður krefjast yfirleitt
hjálpar sérfróðra.
Kreppuástand í fjölskyldu þarf ekki að
vera lokað eins og lýst er í framangreindu
og oftast er um opna kreppu að ræða áður
en sambúð verður að skilnaði. En hver svo
sem ástæðan er fyrir skilnaði, er hann alltaf
alvarleg kreppa. Það heyrir lika til undan-
tekninga að skilnaður endi í sátt og
samlyndi. Og yfirleitt situr fólk eitt eftir
með sinn „tilfinningalega skilnað”.
XO. tbl. Vikan 23