Vikan - 11.10.1979, Blaðsíða 39

AftoMHngamar af þvf að nota támjöa
skó. Auk samanklemmdra táa hefur
fætinum án jx;ss að við þurfum
að kreppa tærnar.
Hælar eiga að vera frá 2,5 sm
á lengd til 4 sm. Hællinn hefur
þann tilgang að dreifa þyngd-
inni jafnt á milli hæls og tábergs.
Hællinn virkar líka eins og
bremsa þegar við stígum í
fótinn.
Pahle telur hælalausa skó,
sem eru lægri að aftan en að
framan, ónothæfa. Bremsuna
vantar og það hindrar eðlilega
hreyfingu fótarins þegar við
göngum. Börn missa jafnvægið
á slíkum skóm því að þyngdar-
punkturinn er of aftarlega. Þar
að auki uppgötva margir
fullorðnir að kálfavöðvarnir
verða of stuttir ef skipt er um
frá skóm með hælum til hæla-
lausra þannig að þeir fá verki í
leggina.
Pahle álítur mjóu tærnar og
stultuhælana hættulegustu
tískukröfuna. Finnist fólki alveg
bráðnauðsynlegt að bæta
nokkrum sentimetrum við hæð
sína á það a.m.k. að gæta þess
að hællinn fái nægilegan
stuðning í skónum. Flötur
hælsins skal vera láréttur því að
ef skórinn hallar beint frá
hælnum og niður að millisóla
virkar hann eins og rennibretti.
Þar með fer þyngdarpunkturinn
frá hælnum og niður í tábergið
og tærnar þrýstast fram í tána á
skónum sem er of þröng fyrir
þær. Ekki eru þó opnir skór
byggðir á þennan hátt betri því
þá verður þrýstingurinn á
tærnar enn þá meiri.
Það er stöðugra að ganga á
breiðum hæl því að þá dreifist
þyngdin á stærri flöt.
Þægileg vídd
Skórnir verða að vera
nægilega víðir til að vel fari um
tærnar. Auk þess verður kantur-
inn á tábergssólanum að vera
réttur svo að stóra táin haldi
sinni réttu legu við þrýsting.
— Fætur eru ákaflega
mismunandi, segja þeir Pahle og
Grönli. — T.d. eru fætur
Norðurlandabúa ekki þeir allra
lipurlegustu í heiminum. Við
þurfum t.d. breiðari skó en ibúar
Mið-Evrópu til að fá pláss fyrir
tærnar. Og því miður er ekki um
auðugan garð að gresja á
markaðinum fyrir fólk með
breiða fætur. Þó ætti að vera
hægt að velja um minnst þrjár
breiddir innan sama skónúmers.
Þæreru merktar með bókstöfum
en það er oft erfitt að finna þær í
skóbúðum. Erlendis er oft hægt
að velja um 6-7 breiddir innan
sama skónúmers. Við álítum að
við eigum kröfu á því að fluttir
séu inn skór í mismunandi
breiddum svo að allir fái skó við
sitt hæfi með nægilegt rými fyrir
táberg og tær.
Skókaupmenn álíta að það sé
sitthvað að vita hvernig góðir
skór eiga að vera eða kunna að
framleiða þá. Það er ekki bara
afgreiðslufólk í skóverslunum
sem þarfnast þekkingar á skóm
og númerum heldur líka skó-
framleiðendur og skóinn-
flytjendur.
Fætur eyðilagðir frá
blautu barnsbeini
Það er ekki nóg að fæðast
með sterka vöðva og góða beina-
byggingu. Grundvöllurinn að
skökkum og krepptum tám og
alls kyns fótameini er lagður
strax í æsku. Og það þarf ekki
sjúklingurinn einnig fengið blöflru
undir ilina. Þegar afmyndun fótarins
er komin á svona hátt stig getur
sjúklingurinn ekki gengifl lengur.
bara að vera skónum að kenna,
þar hjálpa líka til þröngar sokka-
buxur þar sem sokkurinn
þrengir að tánum.
Það á að vera nóg pláss í
skónum fyrir bæði sokka og tær.
Pahle álítur að helst eigi að
framleiða sér sokka fyrir vinstri
og hægri fót eða sokka með
„þumli” fyrir stóru tána svo að
allar tærnar hafi nægilegt rými í
sokknum.
Börn ættu að nota uppháa
skó með reimum og breiða um
tábergið allt til þriggja —
fjögurra ára aldurs. Pahle og
Grönli eru ákaflega hneykslaðir
á því að foreldrar skuli láta tísku
ráða þegar keyptir eru barna-
skór og eru mjög á móti því að
tveggja til þriggja ára gömul
börn séu látin nota tréskó. Þeir
gefa fætinum engan stuðning og
börnin verða að kreppa tærnar
til að halda skónum á fótunum.
Gangið ekki ber-
fætt innanhúss
Það er mjög hollt að ganga
berfættur — úti, og þar er ekki
átt við malbik. Úti i náttúrunni
notum við alla vöðva i fætinum,
þar sem hann verður að mæta
öllum þeim hindrunum sem
undir honum lenda. Það er aftur
á móti skaðlegt að ganga ber-
fættur inni. Hörð gólfin eru
fætinum engin örvun og
vöðvarnir taka að hrörna. Pahle
lætur í Ijós þá ósk að foreldrar
hugsuðu frekar um fætur barna
sinna en hrein gólf, því að það er
einmitt nauðsynlegt fyrir börnin
að nota skó inni. Bæði börn og
fullorðnir ættu að eiga fleiri en
eina skó. Það er ekki nóg fyrir
barnið að eiga bara eina skó þó
það sé enn að vaxa.
Það þarf sterka og góða fætur
til að þola töfflur. — Það er
mjög útbreiddur misskilningur
að töfflur séu einhver líkn fyrir
auma og sára fætur, segir Pahle.
— Það eru einmitt aumu
fæturnir sem þarfnast góðra og
traustra skóa. Þeir dreifa
þyngdinni þannig að minni líkur
verða til þess að hinir aumu
punktar í fætinum verði fyrir
óeðlilega miklum þrýstingi.
Töfflur gefa fætinum engan
stuðning. Ég ráðlegg fólki sem
liggur á sjúkrahúsi að nota skó
og liggja jafnvel í rúminu með
þá til að örva vöðvana og herða
húðina, segir Pahle, sem bannar
notkun á töfflum á sjúkra-
hússdeild sinni.
Skór til ýmissa
tækifæra
Vaðstígvél eru heppileg í
rigningu, spariskór til hátíðlegra
tækifæra og tréskór fyrir þá sem
standa mikið við vinnu sína. En
þeir Pahle og Grönli leggja
áherslu á að réttir skór séu
notaðir við hvert tækifæri.
— Auðvitað er allt I lagi að
vera á háhæluðum spariskóm í
nokkra klukkutíma en því miður
hættir fólki til að ganga á sömu
skónum frá morgni til kvölds.
Og tískan hefur allt of mikil
áhrif á skóval fólks.
Að undanförnu hafa skokk-
skór verið mjög í tísku, fólk
hefur fúslega borgað óheyrilegt
verð fyrir fínustu tegundir
íþróttaskóa og virðist halda að
það sé mikið hraustleikamerki
41. tbl. Vikan 39