Vikan - 27.11.1980, Qupperneq 30

Vifltal Vikunnar
siðan lil Hestcyrar og þar faxldist ég.
I>au fluttu síðan til Keflavikur."
Gerir umhverfið menn aðskáltlunt?
„Ég veit þaðekki. í fúlustu alvöru tel
ég mig ekki skáld. ekki enn að minnsta
kosti. Ég vil sjá til. En livað gerir tjienn
að skáldum? Éjölmiðlar kannski? Ixtir
geta gerl það. Þeir geta blásið út fólk og
eyðilagt það. Nú og stundum kannski
hjálpað því. En i raun og veru gcra þeir
þig ekki að alvöruskáldi. heldur Ijöl
ntiðlaskáldi og þar cr dálítill niunur á.
Fjölmiðlar geta aldrei gert góða bók úr
vondri en þeir gela selt hana. Og þeir
geta auglýst upp höfundinn.
Tel mig ekki seka
Friða Sigurðardóttir á sæti i stjórn
Launasjóðs rithöfunda. Mörgum eru ef til
vill i fersku mintii harðar deilur sem
urðu vegna úthlulunar stjórnarinnar
siðastliðinn vetur. I>ar sökuðu ákveðnir
höfundar sjóðstjórnina um póliliskl
mal á höfundum auk þess að óeðlilegt
var lalið aö l-'riða sem stjórnarmaður
stæði að þvi aö veila systur sinni
Jakobinu styrk. Með Friðu i
sjóðstjórninni eru Sveinn Skorri
Höskuldsson og Björn Teitsson. Hvað
finnst Fríðu um þær deilursent þá urðu?
„Ákveðinn hópur manna Itefur
ákveðna skoðun. Ég gef mér það að þcir
Itafi gagnrýnt okkur vegna sannfæringar
sinnar, sannfærðir unt það að við
höfum verið óheiðarleg. Sjálfsagt er að
|teir konti frant nteðsina skoðun. |xttt ég
Itefði kosið að þeir Itefðu gerl það á
annan hátt. Ég er i raun ekki samþykk
reglugerð launasjóðsins eða siarfs-
reglunt. Eins og dæntið stendur í dag
höfunt við ekkerl annað eftir aö lara cn
okkar samvisku og bókmenntalegt ntat.
Ég hef aldrei farið eftir pólitík i sant-
bandi við ntat á bókum heldur látið
bókmennlalegt mat á verkunum ráða.
Ég hef heldur aldrei orðiö vör við það
hjá samstarfsmönnum ntinurn aö þeir
létu pólitískt ntat ráöa. í sambandi viö
skoðanir þeirra. sent mcst kontu fram.
Stundum hof 6g öskað þass að ég vnri laus viö þessa þörf. Svo er maður
aldrei ánœgður. Getur aldrei gert nögu vel.
get ég virt þær. hafi þeir trúað þeint. En
ég tel ntig ekki seka og hefði kosið að við
hefðum rætl þessi ntál á annan hátt en
nteð skítkasti i fjölmiðlum. Vissulega
sárnaöi ntér (xtlta og tel þaö raunar fyrir
neðan ntína virðingu sem manneskju að
svara sliku. En þaðer ekki til i mér hatur
eða beiskja gagnvart þcssunt mönnunt.
Ég mun ekki segja af rnér en el' Alþingi
vill að við víkjum þá mun ég gera það.
en þá tel ég lika að Alþingi telji okkur
sek."
Skoðanir á styrkjunt til rithöfunda?
„Höfum við efni á list og ntenningu?
Ef við höfum efni á þvi þá á lika að vera
hægt að borga starf listamanna það vel
að þeir þurfi ekki að vera kontnir upp á
styrki og sjóði. Fólk þarf að geta lifað af
þessu. En þá kemur margt inn í. l.d.
vinnuhraði og framleiðni. I>ella er þvi
spurning unt hvernig best sé að leysa
þessi mál."
Annars lield cg að þaö sé ekki svo
ntikill vandi að komast á framfæri, nenta
fyrir Ijóðskáld. Þau eiga virkilega erfitt.
Það mætti kynna þau nteira. Ég held að
það sé að vakna mikill áhugi á Ijóðlist
hjá ungu fólki. Þetla er að breytast
aftur."
Jafna þarf bókaútgáfuna yfir
árið
Jólabókaflóðið er aö heljast og þin
bók kentur þá einnig út. Er það
skynsamlegt að nær allar bækur
islenskra höfunda konti út á santa árs-
tímanum?
„Það er ekkert vit i þvi að ckki skuli
hægt að jafna bókaútgáfuna yfir árið.
Það þarf enginn að segja ntér að fólk
lesi ekki bækur nema fyrir og um jólin.
Útgefendur ráða þama ferðinni. Þeir
taka törn og siðan ganga málin rólega
fyrir sig. Hvernig eiga gagnrýnendur að
komast yfir að gera bókurn tæmandi
skil. Þaðer útilokað. Þettaereinn þáttur
i þvi að bókmenntagagnrýni veröur
neikvæðari. Að fá yfir sig þessa flóð-
bylgju skapar sálarflækiur. Gagnrýn
endur væru án efa mun jákvæðari gagn
vart bók. sem út kænti i ntai en þeirri
sem kemur i desember. Það er engin
hemja hvernig staðið er að þessunt
málum.
Hvað snertir gagnrýni á mín verk hef
ég þrjá gagnrýnendur. manninn minn og
tvær vinkonur minar. Þau iesa allt yfir
og gagnrýna mig hart sem betur fer."
Gaman Jökuls er andskoti
grátt
Kandidatsritgerð þin í bókmenntum
við Háskóla Islands fjallar um leikril
Jökuls Jakobssonar. Hvers vegna
Jökull?
„Ég mátti velja unt nokkur verkefni
og mér fannst Jökull að mörgu leyti
áhugaverður. Ég var búin að lesa
neyðarlegan kafla i Fintmtu sinfóniunni
eftir Jökul um kvengagnrýnanda með
stór gleraugu. Ég hringdi i Jökul og
spurði hvorl ég mætti skrifa um hann
kandidatsritgerð. Hann varð fyrst
klumsa en skcllti svo upp úr. Það var
mjög gaman að vinna með leikrit Jökuls.
Ég ætla raunar ekki að starfa sem
bókmenntafræðingur en ég á mér
metnaðarmál. Ég er mjög á móti
sérfræðibulli. Að til dæniis skrif um
húmaniskar greinar séu svo tyrfin að
enginn skilji. Það er eitthvað dularfullt
viö það ef það sent skrifað er er svo
lyrfið að ekki nokkur leið sé að skilja
hugsunina á bak við það.
Ég setti ntig því ekki í fræðimanns-
stellingar þegar ég skrifaði um leikrit
Jökuls. Ég var i vcrkinu en ekki fyrir
ofan það. Það er eins og sumir fræðing-
arnir líli niður á verkin.
Vcrk Jökuls birta ntikla kvöl. Sé ég
svartsýn þá var Jökull hundrað sinnum
svartsýnni. Sá ntaður sent aðeins sér
húmorinn hjá Jökli hlýtur að vera
hlindur. Hans garnan er andskoti l
grált. i sumum tilvikum að minnstai—i
kosti."
30 Vikan 48. tbl.