Vikan - 05.02.1981, Blaðsíða 36

hverjum mánuði, svo að enginn líður
neitt hér, þó fátækir séu, en þeir eiga
náttúrlega betra sem ríkari eru, sem ekki
er tiltökumál. Hér eru tré eða eikur í
kringum húsin hjá flest öllum, hjá bónd-
anum, sem ég er hjá, eru 70 eikur og á
þessum trjám vaxa sykursæt epli, stór og
smá, sem bæði eru brúkuð í heimahús-
um og seld í búðina. Sumir gjörðu hér
reikning í haust upp á 3-500 krónur. Af
öllu Útahlandi er farið með öll epli i
Saltsjöstaden og í nóvember fóru þaðan
niður til Staðanna 75 vagnar meðepli og
í hverjum vagni voru 20 þús. pund og
eftir var nóg í þrjátíu vagna og hvurt
pund kostar hér 40 aura, og þar að auki
flyst héðan mörg þúsund tunnur af
hveiti og öðrum kornmat. Landiðer gott
hér og veðursæld yndisleg, hér eru
hunangsflugur og silkiormar. Einn
gamall bóndi hér á mörg þúsund af
hunangsflugum og hann fékk eftir þær í
sumar af hunangi 5576 pund, hann á
um 40 flugnahús og er mörg hundruð í
hverju húsi, þær fljúga allar út um
jörðina á daginn, nema ein er alltaf
heima i hverju húsi, sú sama, og er
stærst og er kölluð flugnadrotning, hinar
fljúga út um jörðina og sjúga hunangið
úr ýmsum eplum og bera það heim í
húsið sitt á fótunum, þær eru á stærð við
maðkaflugu nema lítið eitt lengri og
mjórri. Pundið af hunangi kostar hér 30
aura. Stúlka ung úr Reykjavík giftist
þessum manni, sem á þetta. og margir
fleiri eiga hér flugur. Silkiormurinn er
líkastur brekkusnigli. Hér eru dýrir
hestar og múlar og ösnur, þrjú til fimm
hundruð krónur, en naut og kýr og fé
álíka dýrt og þar, sem það er vænst á
tslandi og dýrast.
Hér má búsetja sig hvurrar trúar
maður sem er, ef hann er skikkanlegur í
mannlegu félagi til orða og verka."
Heim í trúboð
Nú rennur upp sá tími í ævi Eiriks á
Brúnum að hann verður fremur að
teljast fyrirmynd að Þjóðreki biskupi
heldur en Steinari í Hlíðum. Hann er
sem sé sendur heim til tslands að boða
þar mormónsku. Hann lætur prenta bók
i Kaupmannahöfn með vangaveltum
um trúmál og samanburð á trúar-
brögðum. Þegar heim kemur er hann að
vísu ekki barinn svo teljandi sé eða
bundinn við stein en fær misgóðar mót-
tökur: Hluti bókanna er af honum
tekinn en hann fær þær aftur á konungs-
úrskurði og á oft i vandræðum með að
fá gistingu. Ekki var það alltaf af því að
viðkomandi húsráðendur hefðu sérstaka
fæð á honum, eins og eftirfarandi kafli
sýnir:
Kristilega kærleiksblómin
spretta
„Líka vil ég geta þess er á dagana
dreif, er ég fór upp i Borgarfjörð. Ég fór
upp á Kjalarnes og inn með Esjunni, og
Bríkáms unga. Smíði
er ég kom inn i Melahverfi, sögðu
bændur þar að prestur hefði aðvarað
fólkið við kirkjuna (sumir sögðu af stóln-
um), að ef Eiríkur á Brúnum yrði hér á
ferð, þá forbannaði hann bændum að
lofa mér að vera, bannaði að kalla á mig
inn í húsin og bauð að tala sem minnst
við mig. Sums staðar, sem ég kom, var
mér boðið að biða eftir kaffi, en ekki
boðið inn. Svo kom kaffið út, ég saup
það standandi við veggina eða settist á
kálgarðinn. Ég varð að skilja bollaparið
eftir á bæjarkampinum eða við bæjar-
dyraþröskuldinn, því enginn maður sást
úti; ég gat ekki þakkað fyrir eða kvatt
fólkið, því það hlýddi prestsins skipun.
Ég hélt svo áfram með bæjaröðinni.
Svo fór að kvölda og dimma. og ég fór að
biðja menn um næturgistingu, og var
það afsvar, því prestur hafði bannað
það. Svo kom nótt og dimma. og var þá
komið slökkva stórveður, og hitti ég þá
einn bæ, og barði ég á dyr; húsbóndinn
kom út og1 spurði, hver maðurinn væri, og
sagði ég rétt til min, og beiddi ég hann að
lofa mér að vera; hann sagðist
ekki mega brjóta prestinn af sér, því
hann hefði bannað við báðar kirkjurnar
að hýsa mig, ef að ég yrði á ferð. Ég
sagðist ekki geta haldið lengra áfram í
myrkri og stórveðri; hann sagði litið við
þvi. Ég spurði hann að, hvort að ég
mætti ekki liggja hér í útikofum, hest-
húsið eða lambhúsi? Hann sagði: „Þau
lækju öll og öll gólf forug og blaut, en
það er ekki langt til næsta bæjar.” Ég
sagði: „Ég finn ekki bæinn í dimmunni,
og þó ég finni hann, verður mér úthýst
þar líka.” Svo beiddi ég hann að lofa mér
að standa í bæjardyrunum á milli hurða
i nótt. Hann amaðist við því og sagði
Séð yfir Salt Lake City í Utah. Allar borgir mormóna einkennast af skýru
skipulagi og byggjast upp af sömu gmndvallaratriðum, og em þar með
lítið villugjarnar.
það ekki gott pláss. Ég sagði. að ég
ætlaði þá að sitja við dyrnar hjá honum í,
nótt; ég vildi heldur deyja þar heldur en
úti á viðavangi. Þá segir hann:
„Það er vont úr vöndu að ráða. Ég hef
ekki úthýst mönnum, þó það hafi verið
bjartara og betra veður en nú er; ég ætla
aðskreppa inn og tala viðfólkið.”
Hann var nokkuð lengi inni, þar til
hann kemur og segist ætla að áræða að
lofa mér að vera, en þó með því móti að
ég tali sem allra minnst. Svo fór ég með
honum inn, og var fólkið mjög þægilegt
og gott og gaf mér mat að borða og átti
ég þar þægilega nótt, og sagði ég við
hann. um leið og ég kvaddi hann og
borgaði honum, að þó að hann fengi
ávítur hjá presti, þá mundi hann ekki
gjalda jress siðarmeir, að hann íofaði
mér að vera."
Dýrt land í Independence
Árið 1889 gafst Eirikur upp á
mormónatrú og Utah og hélt heim. Að
vísu mun hann hafa reynt fyrir sér með
að setjast að í Independence í Missouri,
en þar hafði Sveinn sonur hans sett sig
niður. Eiríki þótti þar óþolandi heitt og
erfitt að fá þar vinnu, þar. að auki var
land fágætt „eða ókaupandi.
ferhyrningsalin á 6 dollara”. Hann hélt
því heim aftur og settist að hjá syni sinu,
Skúla úrsmiðá lsafirði.
Svívirðing eyðileggingarinnar heitir
rit, sem Eiríkur gaf út árið 1891. þar sem
hann segir frá því hvers vegna hann lét
af mormónatrúnni eða, eins og hann
segir, „sýna fram á svart og hvitt í
mormóna trúnni í Utah”. Hann segir
svo:
Þatta hús var vetrarbústaður Brigham Young —
hússins hófst 1869 og það var fullgert 1874.
36 Vikan 6. tbl.