Vikan - 18.08.1983, Blaðsíða 25

VÍSINDANNA VEKJA NÝJAR VON/R texti. þórey

I
tegundar í Bandaríkjunum og
athyglin gæti haft skaðleg áhrif á
barnið. Samkvæmt hefðbundnum
lögum í Kaliforníu eru sæðisgjafar
réttlausir sem feöur og réttur ein-
stæðrar móður til barns sem hún
fæðir nánast einskorðaður.
Annað mál kom upp í Banda-
ríkjunum þess efnis aö hjálpar-
móöir fæddi vanskapað barn og
vildu hinir væntanlegu foreldrar
þá ekkert af því vita. Móðirin vildi
barnið ekki heldur og það kom í
hlut yfirvalda að útvega barninu
hæli á stofnun.
Könnun sem gerö var á fimmtíu
veröandi „hjálparmæðrum” í
Detroit leiddi í ljós aö um þriðj-
ungur kvennanna hafði orðið fyrir
því að missa fóstur eða böm,
hafði fengið fóstureyðingu eöa
gefið frá sér börn. Þeim sem höfðu
misst börn fannst það lítið mál að
gefa frá sér nýbura miðað við þá
sorg sem þær höfðu gengið í gegn-
um. Sumar kvennanna, sem höfðu
látið eyða fóstri eða gefið börn,
sögðust nota þetta eins og til að
bæta fyrir.
En algengasta ástæðan sem
nefnd var var ánægja. Stór hluti
kvennanna hafði átt börn áöur og
blómstrað á meðgöngutímanum
og langaöi til að ganga í gegnum
það aftur.
Siðferðis/eg
vandamá/
Allar þessar nýjungar við ófrjó-
semi hafa vakið spurningar sem
erfitt getur verið aö svara, svo
sem hvenær lífið hefjist og hverjir
séu foreldrar barns og getur það
vakið neikvæðar tilfinningar aö
ganga barni sem makinn er líf-
fræðilegt foreldri að í fööur- eða
móöurstað. Á að segja börnum frá
því hvernig þau voru getin og
hvaða áhrif getur það haft á þau?
Sums staöar hafa kirkjudeildir
mótmælt sæðisinngjöfum, glasa-
frjóvgun og frystingu fósturvísa
sem ónáttúrlegu og syndsamlegu
athæfi.
Þá eru enn aðrir sem finnst
siðferðislega rangt að eyða svo
miklum kröftum og fjármunum til
þess að hjálpa ófrjóu fólki í veröld
þar sem of mikil fólksfjölgun er
eitt stærsta vandamálið. Það
breytir þó ekki þeirri staðreynd að
Tólf vikna gamalt fóstur er um 5 cm langt.
barnlaus hjón á íslandi eða hvar
sem er á Vesturlöndum þrá jafn-
heitt að eignast barn þótt milljónir
barna svelti í hel hinum megin á
hnettinum og eru fús til þess að
greiða of fjár fyrir alla hjálp sem
þau geta fengið til aö eignast þaö.
Þá heyrast einnig þær raddir að
réttara væri að hjálpa bamlausum
hjónum til þess að sætta sig viö
barnleysið en að eyða dýrmætum
tíma og spilla tilfinningalífi sínu
með erfiðum og oft vonlausum
tilraunum til aö eignast börn.
Barnlaus hjón bindast gjarnan
traustari böndum og lifa ham-
ingjusamara lífi en margar
barnafjölskyldurnar. En hvaða
skoðun sem mern kunna aö hafa á
þessum málum er ljóst aö tilraun-
ir til að bæta úr ófrjósemi munu
halda áfram og aðferðirnar batna.
Fjöldi barnlausra hjóna sem áður
hefðu verið vonlaus um aö eignast
börn mun eiga þess kost í fram-
tíðinni. Sem betur fer er það ekki
lengur álitiö refsing guös aö eign-
ast ekki börn og sú hugmynd aö
ófrjósemi karla eða kvenna geri
þá eða þær að einhverju leyti að
minni karlmennum eða konum er
á undanhaldi. Löngunin til að
eignast börn er í flestum tilfellum
að einhverju leyti eðlislæg tilfinn-
ing til að halda stofninum gang-
andi, en mest til aö auðga líf sitt
með því að elska, annast um og
koma ósjálfbjarga mannveru til
manns.