Vikan - 07.02.1985, Blaðsíða 5

Reyndar er það skoðun margra að „þessar
frönsku” séu mun kvenlegri en ýmsar bíla-
tegundir af öðrum þjóðemum. Víst er um það
aö Frakkar halda fast í straumlínulagið sem
þeir hófu manna fyrstir tilraunir með.
Reyndar var þaö orkuspamaður sem vakti
fyrst og fremst fyrir bílahönnuðum þá sem nú
þar sem bensínverð hefur löngum verið hátt í
Frakklandi.
Annar kostur franskra bíla, sem nýtur sín
vel við íslenskar aðstæður, er framhjóladrifið
sem kom fyrst fram 1899. Citroén fann upp og
hefur einkaleyfi á vökvastýrðum fjaðra-
búnaði sem hefur margsannað gildi sitt hér-
lendis, t.d. í snjó og á malarvegum sem vilja
gjaman „klóra” upp undir venjulega fólks-
bOa. En viö Islendingar höfum alltaf verið dá-
litlir sveitamenn í okkur og haft hina mestu
vantrú á miklu „tæknikrami” og er þaö álit
margra að búnaður þessi sé viðkvæmur og
bilanagjam. Citroén-aðdáendur segja að sé
rétt farið með búnað þennan sé hann mjög
öruggur og endingargóður. Páll Skúlason
heimspekiprófessor sagði sem dæmi um ást-
sýki á afbrigðilegu stigi söguna um manninn
sem var svo hugtekinn af tækni þessari að
hann sætti ávallt færis ef hann sá Citroénbíl
lagt einhvers staðar að bíða þess að eigandinn
kæmi til að aka brott og þar með að láta bílinn
„lyfta sér” úr setstöðunni, líkt og þegar
fagurbotna fljóð rís úr stóli og gengur undur-
mjúkum skrefum brott.
í hjólför sögunnar;
upphafið
Enginn er spámaður í eigin föðurlandi,
segir einhvers staðar, og víst er að spámenn
bifreiðarinnar hafa oft sannreynt það. Miklar
uppgötvanir hafa tíðum farið fram hjá sam-
tíðarmönnum þeirra sem þær gerðu.
Etienne Lenoir fékk einkaleyfi fyrir
sprengimótor 1860, Alphonse Beau de Rochas
hugsaöi upp fjórskiptingu sprengihreyfilsins
1862 og Nicolaus Otto, þýskur verkfræðingur,
byggði fyrsta gassprengimótorinn 1863 og
fullkomnaði fjórskiptingu hans. Allar þessar
mikilvægu uppgötvanir, sem lögðu grundvöll-
inn aö vél nútímabílsins, fóru að mestu fyrir
ofan garð og neðan hjá samtíðarmönnum
þeirra.
Árið 1881 hófst ævintýri Edouard
Delamare-Deboutteville og Leon Malandin
sem útbjuggu létta, sjálfstæða mótora á vélar
spunaverksmiðju sinnar. Þar með dró
verulega úr slysahættu í vélasal verksmiðj-
unnar þar sem ekki var lengur þörf fyrir
ýmiss konar kasthjól og reimar sem fluttu
snúningsorku úr stórum gufuvélum yfir í
minni vélar.
Þeir félagar höfðu einnig hugvit til að láta
mótor sinn á léttvagna sem gátu flutt varn-
inginn til jámbrautarstöðvarinnar.
Fyrsta einstrokksvélin (þrjú og hálft hest-
afl) var gerð eftir Lenoir-aðferðinni og tilraun
gerð með aö láta hana knýja þríhjól. I árslok
1883 hófu þeir félagar smíði fjögurra hjóla
vagns sem þeir létu tvær fjögurra hestafla
vélar knýja áfram en þaö var umtalsverð
orka í þá daga. Árangur þessa framtaks
þeirra var einkaleyfi fyrir: „fullkomnuðum
gasmótor og nýtingu hans” sem þeir fengu 12.
febrúar 1884, „fæðingardag franska bílsins”.
PANHARD og LEVASSOR
1891/1892: Einn fyrsti bíliinn
með bensínmótor að framan,
gírkassa fyrir miðju og öxul-
mótor að aftan. Hámarks-
hraði 18 km, tveggja hestafla
vél í 15° V, 320 kg.
SCOTTE VAPEUR 1892: Eina
eintakið í heiminum af þess-
um gufubíl sem Scotte
smíðaði, en hann var einn af
frumkvöðlum í nýtingu
gufuaflsins á farartæki. Vél:
tveggja strokka, sívalur
kyndikútur, beltisdrif og
tannhjólsstýring. Hámarks-
hraði 12 km en bíllinn vegur
1200 kg.
DELAHAYE 1895/1896: Þessi glæsilegi vagn tók þátt í París —
Marseilie —París kappakstrinum 24. sept. 1896 og ók „faðir" hans
honum, Emile Delahaye.
6. tbl. Vikan S