Vikan - 07.02.1985, Blaðsíða 17

strax áriö eftir hófst farþegaflug um hann. Þá
lauk heimsstyrjöldinni fyrri og mikið af flug-
vélum uröu allt í einu verkefnalausar. Tveir
herflugmenn, Plesman og Hofstee, gerðu sér
fljótt grein fyrir að í þessu lá nokkur vaxtar-
broddur (svo notað sé tískuorðalag) og beittu
sér fyrir fyrstu flugsýningunni í Amsterdam
sem varð býsna fjölsótt. I beinu framhaldi af
því var svo flugfélagið KLM stofnaö og var
téöur Plesman fyrsti framkvæmdastjóri þess.
Schiphol varð athafnasvæði KLM og síðan
hafa þessi tvö nöfn verið óaðskiljanleg. 1
maí 1920 hóf KLM reglubundiö áætlunarflug
til London, þrisvar í viku, með opinni tveggja
farþega tvíþekju (engin flugfreyja!).
Enn er Schiphol í fullu gildi og ríflega það
því hann hefur verið útnefndur besti flug-
völlur í heimi — nú síðast í atkvæðagreiðslu
lesenda tímaritanna Business Traveller og
Executive Travel. Einnig í innanfélagskönn-
un Alþjóðasamtaka flugfarþega (Intemation-
al Airline Passenger Association).
Það gefur augaleið að flugvöllurinn og
flugstöðin sem De Havilland DH9 flugvélar
KLM notuöu þama í upphafi var töluvert
annað fyrirbæri en það sem er núna í notkun.
Og það er ekki eðlileg þróun ein sem þar
hefur veriö að verki. í maí 1940 hóf þýski flug-
herinn árásir á völlinn og hélt þeim áfram í ár
eða svo en þá tóku bandamenn viö með
árásum í þrjú ár samfleytt. Þegar stríðinu
lauk stóð ekki steinn yfir steini á Schipholflug-
velli.
En Hollendingar voru fljótir að hefja
endurreisn Schiphol og í júlílok 1945 lenti
fyrsta farþegaflugvélin á vellinum eftir stríð.
Um haustið voru allar flugbrautir vallarins
orðnar starfhæfar og KLM gat aftur farið að
þenja út brjóstkassann.
Það fer svo sem ekki fram hjá neinum sem
á rólega stund í flugstöðinni á Schiphol nú til
dags að það er KLM sem „á pleisið”. Merkin
eru víða og inn af svölunum uppi yfir transit-
salnum eiga lúxusfarþegar KLM sína sér-
stöku hvíldarsvítu sem öðrum er lokuð. En
það eru líka einu forréttindin sem hægt er að
benda á í fljótu bragði því öllum sem leið eiga
um þessa flugstöð er jafnvel tekið, óháð því
hvaða flugfélag verður fargjaldanna aðnjót-
andi.
Enda varla um annað aö ræða, svo mikil
skiptiflugstöð sem Schiphol er, við-
komustaður 65 áætlunarflugfélaga. Þaöan má
komast til allra viðkomustaða að heita má og
öll þjónustan er í einni aðalbyggingu. Amar-
flug er núna eini íslenski aöilinn sem hefur
áætlun á þennan flugvöll og hefur einmitt
stflað áætlun sína á að farþegar héðan að
heiman nái morguntengingunni frá Schiphol
til annarra viðkomustaða, og bíður svo þar til
megnið af síðdegistengingunum er komið
þangað aftur. Það er jafnvel mögulegt fyrir
þann sem á snöggt erindi í Amsterdam að
fara út að morgni, ljúka erindinu og koma
aftur heim að kvöldi. Hvað flugtímann snertir
er þetta álíka og að skreppa upp í Borgarfjörð
héðan úr Reykjavík.
Við fyrstu kynni kemur flugstöðin þannig
fyrir sjónir að hún sé kyrrlát og þægileg. Þó
vantar ekki að þar sé hægt aö hafa ofan af
fyrir sér með ýmsu móti; verslanir eru þar
um fjörutíu talsins með fimmtíu þúsund
Staldraö við á vinsælustu flugstöð heimsins
— fjóra metra undir sjávarmáli
Texti: Sigurður Hreiðar Myndir: Schipholflugvöllur
vörutegundir eða ríflega það og margar
Jæirra á mjög hagstæðu fríhafnarverði (sem
er meira en hægt er að segja um blessaða
fríhöfnina okkar í Keflavík um þessar
mundir). Þeir sem eru í viðskiptaerindum
geta fengið fundarherbergi og jafnvel
ráðstefnusali innan flugstöðvarinnar — eða
veislusali ef þeir kjósa þaö heldur. Þeir sem
þurfa að bíða eftir framhaldsflugi geta leigt
sér klefa innan flugstöðvarinnar til aö leggja
sig í og þannig má lengi telja.
Þar að auki hafa forystumenn flug-
stöðvarinnar hugsað eins og forráðamenn
Landsvirkjunar um að „anna umframorku-
getuþörfinni” eins og einhver orðaði það og
hafa „umframgetu” til að anna 18 milljónum
farþega á ári þótt nú komi þar aðeins um tíu
milljónir árlega. Þetta gerir það aö verkum
aö allir hafa nóg olnbogarými og komast
greitt og fljótt að — bæði búðum og börum og
ööru því sem hugurinn gimist. Og vilji maður
láta stjana viö sig er fínn og góður veitinga-
staður á efstu hæð — nokkum veginn eða
alveg yfir sjávarmáli.
KLM hóf áætlunarflug milli
Schiphol og London á eins hreyfils
tvíþekju, De Havilland DH9, sem
tók tvo farþega. KLM hafði flugvél-
ina á leigu.
Flugvöllurinn og flugstöðin eyði-
lögðust í heimsstyrjöldinni síðari.
En endurreisnarstarfið hófst þegar
er styrjöldinni lauk og framan af
fór öll afgreiðsla fram í bráða-
birgðahúsnæði á jaðri flugvallar-
ins.
Viðkomustaöur
65 áætlunarflugfélaga
6. tbl. ViKan 17