Vikan - 01.01.1987, Blaðsíða 55

Sjöundi hluti
með brauð og soðningu. Ég gaut auga á
Guðgeir, þóttist vita að þótt hann hefði áhuga
á að sjá gosið, þá væri ég aðalástæðan fyrir
veru hans í Haukadalnum, en hann lét enn
engar grunsemdir í ljós. Svalur maður, þessi
sérfræðingur í efnahagsmálum, sískrifandi um
krónur og aura, prósentur og vexti, áreiðan-
lega með hjarta úr plasti. Hann felldi ekki tár
við jarðarförina, saug ekki upp í nefið, setti
ekki upp sólgleraugu, tók ekki undir arm
gömlu konunnar. Það var ég sem tók þessa
hluti á mínar herðar - eðlilega: það var ég sem
syrgði. Guðgeir gekk næst kistunni, bar höf-
uðið hátt og leit í kringum sig, horfði vandlega
á þessa fáu sem komu að jarðarförinni eins
og hann vildi segja: sjáiði hvað ég er harður
karl, sorgin haggar mér ekki. í rauninni var
þetta auðvelt fyrir hann, því hann syrgði ekki
Stellu. Honum var alveg sama urn hana -
búinn að nota hana eins og honum hentaði
og sjálfsagt skipti jtað hann engu máli hvort
hún lifði eða dó. Eg sá á honum þegar hann
rölti á eftir kistunni út úr kirkjunni að hann
var að hugsa um sjálfan sig, ekki hana; auðvit-
að, hann hugsaði ekki um annað fólk nema
þegar hann þurfti að sparka í þá sem voru
fyrir honum. Hvernig gat hún lagt lag sitt við
hann? Hvernig gat hún búið í sömu íbúð og
hann? Hvernig gat hún snert við honum?
Nokkrum vikum eftir að hún tók Guðgeir
fram yfir mig flutti hún heim til hans. Ég
hafði talið sjálfum mér trú um að hún myndi
fljótlega sjá að sér, gera sér grein fyrir að hún
hafði gert glappaskot og snúa aftur til mín.
Ég lifði þess vegna í voninni um skeið, var á
vappi á götunni utan við hús mæðgnanna og
barði jafnvel að dyrum. Þegar hún opnaði
og sá mig - og sýndi mér i byrjun augljósan
fjandskap og vildi vísa mér frá, sagði ég henni
að ég væri ekki kominn til að heimsækja hana,
heldur til að ræða við móður hennar. Gamla
konan tók mér jafnan vel. Henni fannst
skemmtilegt að fá mig í heimsókn. Hún bauð
mér sæti í eldhúsinu, hellti upp á könnuna
og við spjölluðum um tíðarfarið og hún sagði
mér frá sveitinni sent hún var uppalin í. Hún
mundi enn hverja þúfu, hvert mannsbarn og
nöfnin á kindunum. Hún hafði mikinn áhuga
á sauðfé og sagðist ekkert skilja í sér að hafa
ílenst i þéttbýlinu.
- Lífið var svo miklu heilbrigðara hér áður
fyrr, sagði hún oft. Á meðan við skröfuðum
var Stella inni hjá sér, oft að búa sig vegna
þess að hún átti von á Guðgeiri. Þegar hann
kom lét hann aldrei svo lítið að korna inn og
heilsa móður hennar, heldur þeytti bilhornið
niðri á götunni og ók burt með hávaða þegar
Stella hafði skellt á eftir sér bílhurðinni. Við
gamla konan sátum eftir, hún skrafandi um
gamla daga og rifjandi upp æskudrauma sem
enn höfðu ekki ræst, ég í öngum mínum yfir
sambandi Stellu og Guðgeirs, sötraði kaffi
og maulaði smáköku.
Samstarfsmenn okkar á blaðinu pískruðu
á bak við mig, hlógu að ástarsorg minni, ég
varð svo greinilega var við það gaman sem
fólkið hafði af þessu - það er svo undarlegt
með fólk að það gleðst þegar náunginn á
bágt, einkum ef ástir valda. Jafnvel Páll, sem
jafnan hafði reynst mér vel, glotti út í annað.
Hann hafði raunar sérstakan hæfileika til að
loka sig af, vera ekki þátttakandi í því sem
fram fór í kringum hann, hafði sína vinnu-
skonsu þar sem langir, sígarettugulir fingur
hans stilltu útvarpstæki á erlendar stöðvar
milli þess að hann las af fjarritanum upplýs-
ingar um þýðingarmikla viðburði úti í
löndum.
- Lífið á að vera grín og glens, sagði hann
stundum. - Það er ekki ástæða til annars.
Það var eins og hann fyndi á sér hvenær eftir-
sjáin eftir Stellu hvolfdist yfir mig - og kannski
ekki erfitt, því Guðgeir minnti stöðugt á sigur
sinn yfir mér í kvennamálum. - Kvenfólkið,
sagði Páll þá og glotti kankvís - er sko ekk-
ert grín og því er best að láta það eiga sig.
Það hef ég gert og mér líður ágætlega. Eg hef
nægan tíma fyrir glens og grín.
Hún beið ekki eftir Guðgeiri í bílnum niðri
á stæði, eins og hún hafði svo oft beðið eftir
mér. Hún kom upp til hans, skaust inn í her-
bergið hans fremst á ritstjórnarganginum og
lokaði á eftir sér. Skömmu seinna fóru þau
saman út; leiddust.
Ég varð veikur af afbrýði. Ég vissi fyrst
ekki hvernig ég ætti að vera eða lifa; og reyndi
jafnvel að telja Stellu hughvarf, þótt ég vissi
að það gerði aðeins illt verra og einnig hitt,
að þótt ég ímyndaði mér eitthvert brjálað
andartak að ég fengi hana til min aftur með
suði, þá myndi ég eiga erfitt með að snerta
hana eftir að Guðgeir hafði atað hana auri.
En ég notfærði mér kunningsskapinn við
móður hennar. Ég sat hjá henni í eldhúsinu
kvöld eftir kvöld og lét hana segja mér frá
lífinu í sveitinni fyrir löngu. Sjálfur þurfti ég
fátt að segja, því þegar sú gamla fór að spjalla
var eins og flóðgáttir opnuðust og hún var
óstöðvandi. Trúlega hafði engipn gefið henni
færi á að tala árum saman. Ég lét fara vel
um mig í eldhúskróknum og andaði að mér
andblæ minna eigin minninga um Stellu og
sjálfan mig í þessu húsi. Og stöku sinnum var
ég svo heppinn að sjá Stellu bregða fyrir,
ýmist á leið út eða inn. Þótt hún sýndi mér
aðeins fjandskap fannst mér jafnvel það vera
mér nokkurs virði, því í vandræðum mínum
taldi ég mér trú um að mér dygði að anda
að mér sama lofti og hún.
- Hún verður ekki alltaf svona truntuleg
við þig, sagði sú gamla allt í einu. - Hún
Stella mín hefur alla tíð átt erfitt með að
umgangast fólk. Hún vex frá honum þessum
bráðum - og þá skaltu gæta þess að gera
hana að vini þínum og fara þér að engu óðs-
lega.
Ég ákvað að muna þetta heilræði.
Guðgeir og Stella gengu í hjónaband. Það
varð mér mikið áfall og það eins þótt ég
minntist þess sem móðir hennar hafði sagt,
að Stella þreyttist fljótt á hverjum manni,
ætti erfitt með náið samneyti og myndi bráð-
um fá ný áhugamál. - Hún hefur ekki einu
sinni haft fyrir því að flytja úr herberginu sínu,
sagði sú gamla. - Hún býr hjá þessum manni
um stundarsakir, en kemur svo heim aftur.
Margt hjónabandið er ekki nema nafnið tómt,
sagði sú gamla.
Eg reiddi mig á þennan spádóm hennar.
Þegar Stella flutti heim til Guðgeirs fannst
mér sem hún hefði svikið mig í tvennum skiln-
ingi: í fyrsta lagi hafði hún vísað mér á bug og
í öðru lagi hafði hún flutt frá móður sinni
þannig að ég gat ekki lengur orðið eins oft á
vegi hennar og áður.
En ég fann ráð gegn þessu - ráð, sem ég
varð fljótlega hreykinn af.
Eg tók á leigu íbúð í sömu götu og þau
Stella bjuggu við. Sú íbúð var reyndar ská-
hallt á móti þeirri og einni hæð ofar, þannig
að ég hafði þokkalegt útsýni yfir götuna og
inn á gólf hjónanna. Mér tókst að klófesta
þessa íbúð með því að beita útsjónarsemi og
þolinmæði: ég kom mér í kynni við geðslega
stúlku sem starfaði á auglýsingadeild Kvöld-
blaðsins. Stúlkan lét mig síðan vita í hvert
sinn sem barst auglýsing til birtingar í blaðinu
um lausa íbúð. Eg þurfti að bíða lengi eftir
að rétta ibúðin losnaði - og hið ótrúlega gerð-
ist að íbúðin sem ég hreppti var einmitt sú
sem ég þurfti. Ég borgaði árs leigu fyrirfram
og flutti inn í hasti, mér fannst ég engan tíma
mega missa. í farangri mínum var nýkeyptur,
öflugur sjónauki, ætlaður til notkunar í
rökkri.
Ég festi sjónaukann á þrífót og stillti honum
upp við stofugluggann í íbúð minni. Ég flutti
með mér legubekk og kom fyrir nærri sjón-
aukanum svo að ég gæti dottað milli þess að
ég fylgdist með athæfi hjónanna.
Þegar ég rifja upp með sjálfum mér margt
af því sem fyrir augu bar þann tíma sem ég
horfði á samlíf Guðgeirs og Stellu gegnum
sjónauka, verður mér oft á að brosa (og reynd-
ar mun ég víkja að ýmsu því sem ég varð
vitni að hér á eftir) - og þannig fór einmitt
þennan dag uppi við Geysi þegar við stóðum
þar í hópi ferðamanna og útsendara fjölmiðl-
anna og biðum eftir fyrsta gosi hversins eftir
marga ára hvíld. Ég hló upphátt.
Páll spurði mig undrandi hvað kætti mig
svo mjög. Og ég get svo sem viðurkennt að
það var með réttu að hann undraðist, því
mér hafði ekki lengi verið hlátur í hug og
heyrðist sjaldan hlæja upphátt. Guðgeir sendi
þyrlumanninum þýðingarmikið augnaráð og
sá kinkaði kolli, horfði stundarkorn hugsi á
mig. Ég sagði Páli að ég vissi ekki hvers vegna
ég hefði skellt upp úr, en trúlega væri það
vegna þess að mér liði svo vel hið innra að
standa þarna við Geysi í norðanátt og sól og
eiga von á að upplifa gos.
- Svona er náttúran mögnuð. Hún hrífur
sálirnar með sér, kennir okkur að hlæja á
nýjan leik, gerir þá sem eru lokaðir og for-
hertir að börnum á ný. Ekki satt Guðgeir?
En Guðgeir heyrði ekki þvi nú skalf jörðin
og nötraði þegar hverinn ræskti sig hraustlega
og bjó sig undir að gjósa.
1. TBL VIKAN 55