Vikan - 06.08.1987, Page 58

Hvort sem í hlut eiga villimannaþjóðflokkar á Ama-
sonsvceðinu, bcendur eðafiskimannasamfélög er ekki
lengur talið brýnast að leiða syndara frá villu síns
vegar eða lofa eilífu lífi.
Trúboðarnir
Það sem hér fer á eftir eru niðurstöður
mikilla og oft afar erfiðra athugana. Þær voru
gerðar í Amasonfrumskóginum og á öðru
vanþróuðu svæði í norðausturhluta Brasilíu.
Aðferðirnar og tilgangurinn með kristilegu
trúboðsstarfi hafa breyst frá því sem var án
þess að mikið hafi borið á því. Trúboðarnir
virðast nú hafa meiri áhuga á að deila kjörum
með fólkinu og gefa gott fordæmi, jafnvel
þótt þeir verði að ganga um allsnaktir.
Ef til vill var það auðurinn og glæsileikinn,
sem gúmmíverslunin skapaði í lok síðustu
aldar, sem freistaði biskupsins af Amasóníu
í Brasilíu til þess að leysa landfræðilegar
hindranir trúboðanna í frumskóginum með
því að byggja mikilfenglega, fljótandi dóm-
kirkju sem liði eftir ám og vötnum og færði
indíánum fagnaðarerindið. Guðsmaðurinn
setti fram þá ósk árið 1883 að í kirkjunni
yrði predikunarstoll, skírnarfontur, orgel og
nauðsynlegt skraut til að sýna mönnum hvað
kaþólska kirkjan hefði upp á að bjóða í sinni
glæstustu mynd. Verkinu lauk aldrei og bisk-
upinn var fluttur til en minningin er táknræn
fyrirþetta tímabil trúboða. Þar birtist allt það
sem nútímatrúboð verður að forðast.
í árlegu ávarpi sínu til trúboða unt heim
allan setti Páll páfi VI. fram skýlaus tilmæli
varðandi þessi mál. Páfinn boðaði að ekki
mætti líta á fagnaðarerindið sem „sigursæla
herför" og ekki mætti takmarka kristilegt trú-
boð við „yfirborðsleg trúskipti". Síðan
kaþólska kirkjuþingið lagði svo fyrir að
mennirnir sjálfir væru dómkirkjur nútímans
hafa átt sér stað djúptækar breytingar í trú-
boðsstarfi um heim allan. Hinir dæmigerðu
trúboðar með stóra sannleikann i töskunni,
sem skírðu indíána, gáfu mannætum heilög
tákn og luku oft ævi sinni sem píslarvottar,
eru sem óðast að hverfa.
Mistök kirkjunnar
Frá því að Ameríka fannst og fram á byrj-
un þessarar aldar, þegar indíánar komust
undir vernd stjórnvalda, var kaþólska kirkjan
eini aðilinn sem hjálpaði og varði þá snauðu
í Rómönsku Ameríku. Á þessum langa tíma
voru gerð margvísleg mistök í skjóli krossins.
í nafni fagnaðarerindisins var fornum trúar-
brögðum útrýmt; í nafni kristins siðferðis var
ráðist að rótgrónum siðalögmálum inn-
fæddra; í nafni vestrænnar menningar voru
indíánar skírðir, fermdir, giftir, klæddir,
stroknir og kembdir, bólusettir og síðari skild-
ir eftir í útjaðri mannfélagsins þúsundum
saman.
Nú gera trúboðar sér grein fyrir hvílík mis-
tök hafa átt sér stað. Ólíkt rómantískum
píslarvottum fortiðarinnar láta trúboðar nú-
tímans lítið fyrir sér fara og er meira umhugað
um að hjálpa heiðingjunum í lífsbaráttunni
en snúa þeim til réttrar trúar. Þessa trúboða
er að finna meðal indíánaþjóðflokka við
Amason, rneðal bænda á fátækum svæðurn
og í útjaðri stórborganna þvi að öll Róm-
anska Ameríka er trúboðssvæði samkvæmt
skilningi kaþólsku kirkjunnar eftir seinna
kirkjuþingið.
Auk andlegs álags mega trúboðar þola
efnaleg bágindi og v.erða ítrekað að takast á
við félagslega togstreitu og ofbeldi. Þetta eru
algeng vandræði um gjörvallan þriðja heim-
inn. Prestar eru drepnir í frumskógum
Rhódesíu, sjálfboðaliða og tveimur frönskum
nunnum er rænt í Argentínu, biskupi ensku
biskupakirkjunnar er vísað frá Uganda og
hópur trúboða í Zaire var tekinn af angólsk-
um skæruliðum. Allt gerðist þetta árið 1977.
Það er ekki hættulaust að flytja lyf inn í frum-
skóga Kenýa, kenna námumönnum í Bólivíu
stafrófið eða gæta hagsmuna Bororo-indíána
í Brasilíu. Árið 1976 var þýskur prestur að
nafni Rudolf Lunkenbein myrtur í Brasilíu
af stórbændum sem vildu útrýma indíánum
af umdeildu landsvæði.
Að finna landið
Undir flöktandi ljósi frá olíulampa sitja
nokkrir indíánar í hring og hlusta með at-
hygli á grannvaxinn, skeggjaðan mann. Hann
er að segja þeim að þeir eigi að margfaldast,
uppfylla jörðina og gera sér hana undirgefna.
Þetta hefur hann sagt þeim margt eitt kvöld
á umliðnum áruni. Hann bætir því alltaf við
að til þess að sigra landið verði menn áður
að finna það eða, eins og hann segir og legg-
ur áherslu á orð sín með handahreyfingum,
með því að flytja frá bökkum Amason. Fljót-