Vikan - 29.06.1989, Blaðsíða 51

upp lá stigi inn í enn meira myrkur. Þar
þefjaði allt af ryki og óþvottum — inni-
byrgðu rakamettuðu lofti. Svertinginn
bauð þeim inn í stofu. Þar voru húsgögnin
stór og þunglamaleg og klædd leðri. Þegar
sá svarti dró ffá einum glugganum sáu þeir
að áklæðið var sprungið og þegar þeir sett-
ust gaus upp rykmökkur og þyrlaðist hægt
í sólargeislanum frá glugganum. í umgerð,
sem fallið var á, var rauðkrítarmynd af föð-
ur ungfrú Emily.
Þeir stóðu upp þegar hún kom inn og
sáu að þetta var lítil kona, feit, svartklædd
og hafði gullkeðju um hálsinn sem hvarf
undir belti hennar. Hún studdist við svart-
an staf með ófægðu handfangi úr gulli.
Hún var ákaflega beinasmá og hefði annars
mátt kallast digur og klunnaleg. Nú var þó
ekki hægt að segja urn hana annað en að
hún væri feit. Hún sýndist vera tútnuð út
og blaut, eins og hefði hún legið lengi
niðri í kyrrstæðu vatni, föl eins og fiskur
sem lengi hefúr legið í bleyti. Augun, sem
rétt glitti í milli augnalokanna, líktust kola-
mola sem þrýst hefði verið inn í gljúpt
deig. Þessir kolamolar færðust til og frá
meðan hún virti fyrir sér aðkomumennina
hvern af öðrum og hlustaði á þá bera fram
erindi sitt.
Hún bauð þeim ekki sæti heldur stóð
kyrr í gættinni og beið þangað til þeim
sem orð hafði fyrir aðkomumönnum fór
að vefjast tunga um tönn. Þá varð svo
hljótt að þeir heyrðu tiflð í úrinu sem
ósýnilegt var undir belti hennar.
Hún hóf máls og röddin var þurr og
hörð. „Ég geld engin opinber gjöld hér í
borg. Sartoris höfuðsmaður sagði að ég
þyrfti þess ekki. Ef til vill á einhver ykkar
aðgang að skjalasafni borgarinnar svo
hann geti sannfærst um þetta af eigin
raun.“
„Við höfúm gert það nú þegar. Við erum
yflrvöld þessarar borgar, ungfrú Emily.
Fenguð þér ekki bréf frá borgarstjóranum,
undirskrifað af honum sjálfum?"
„Ég fékk bréf, satt er það,“ sagði ungfrú
Emily. „Ef til vill heldur hann að hann sé
borgarstjóri... Ég geld engin opinber gjöld
hér í borg.“
„En fýrir því er engin sönnun í skjala-
saftii borgarinnar. Við verðum að fara
eftir..."
„Sartoris höfuðsmaður sagði að ég ætti
engin opinber gjöld að inna...“
„En, ungfrú Emily...“
„Talið við Sartoris höfuðsmann. (Sartor-
is höfuðsmaður hafði legið í gröf sinni í tíu
ár.) „Ég á engin opinber gjöld að inna af
hendi hér. Tobe!“
Svarti þjónninn kom. „Vísaðu þessum
heiðursmönnum út.“
II
Hún vafði þeim um fingur sér hverjum
fyrir sig eins og hún hafði gert við feður
þeirra þrjátíu árum áður þegar lyktin gaus
upp. Það gerðist tveimur árum eftir að fað-
ir hennar dó og stuttu eftir að unnusti
hennar — hinn eini sem við héldum að ætl-
aði að eiga hana — hafði svikið hana. Hún
5MÁ5AC5A
sást sjaldan úti eftir að faðir hennar dó,
varla nokkurn tíma eftir að unnustinn fór.
Fáeinar konur gerðust svo fífldjarfar að
ætla að heimsækja hana en engri þeirra
hleypti hún inn. Eina lífsmarkið sem sást
með húsinu var þegar svarti þjónninn fór
út með körfúna að kaupa í matinn.
„Það er varla við því að búast að karl-
maður kunni að þrífa í eldhúsi," sögðu
konurnar og því þótti þeim engri fúrðu
gegna þegar lyktin kom. Þessi lykt var
raunar eini tengiliðurinn milli almennings
og þessa síðasta afsprengis hárrar ættar
nema ef telja skyldi negrann með körfuna.
Nágranni hennar, sem næstur var, kona
nokkur, kvartaði um þetta við borgarstjór-
ann, Judge Stevens, áttræðan mann.
„Hvað ætlist þér til að ég geri í þessu,
frú?“ sagði hann.
„Nú, gera henni tiltal og segja að við
viljum ekki líða þetta.“
„Ekki skil ég að nein þörf sé á því,“ sagði
Judge Stevens. ,/Etli negrinn hennar hafl
ekki drepið rottu eða snák í garðinum?
Ég skal færa það í tal við hann.“
„Ljótt er að heyra, “ sagði
Judge Stevem, „œtlið þið
að vaða beint framan að
konunni og segja henni
að það sé ólykt af henni?“
Daginn eftir komu tveir aðrir og kvört-
uðu, annar ógnarlega bágur og vandræða-
legur. „Þetta getur ekki gengið, Judge.
Aldrei mundi ég vilja segja eitt aukatekið
orð um ungfrú Emily en þetta getur ekki
gengið."
Um kvöldið kom bæjarstjórnin á fund
saman — þeir voru þrír gamlir og gráhærð-
ir og einn yngri og hann var fulltrúi æsk-
unnar.
„Þetta er vandalaust," sagði hann. „Við
skulum gera henni orðsendingu um að
hún skuli hreinsa til. Við skulum gefa
henni lítils háttar frest og ef hún skipast
ekki þá...“
„Ljótt er að heyra," sagði Judge Stevens,
„ætlið þið að vaða beint framan að kon-
unni og segja henni að það sé ólykt af
henni?"
Þannig atvikaðist það að næstu nótt,
upp úr lágnættinu, laumuðust fjórir menn
þjófslega yfir grasflötina hjá ungfrú Emily
og þeftiðu gaumgæfilega meðfram hús-
hliðinni og við alla kjallaraglugga og kjall-
aradyr. Einn þeirra veifaði hendi eins og
hann væri að sá enda hafði hann poka
bundinn við öxl sér. Þeir brutu upp kjall-
aradyrnar og sáðu þar líka leskjuðu kalki
og einnig í öll útihús. Þegar þeir voru að
Iaumast til baka yflr flötina kviknaði ljós í
glugga þar sem ekkert ljós hafði verið og
þar sat ungfrú Emily, staurbein og grafkyrr
eins og skurðgoð en þeir læddust hljóð-
lega leiðar sinnar. Eftir eina eða tvær vikur
hvarf lyktin.
Upp úr þessu fór fólkið að kenna í
brjósti um hana og það ekki lítið. Fólkið í
borg okkar mundi vel eftir frænku hennar,
gömlu frú Wyatt, sem varð alveg rugluð á
endanum. Það var talað um að Grierson-
fólkið liti víst nokkuð stórt á sig og ef til
vill meira en vert væri. Það var sagt að
enginn ungur maður hefði þótt samboð-
inn henni þegar hún var ung sjálf og á gift-
ingaraldri. Við minntumst þeirra feðgin-
anna ætíð í sömu stellingum: hún, grönn
og hvítklædd fyrir aftan hann, hann, sprað-
andi af rembilæti með svipu í hendi, gal-
opnar útidyrnar að baki þeim. Og svo þeg-
ar hún var komin yflr þrítugt og ógefln
enn kann að vera að það hafi ekki beinlínis
vakið illkvittni heldur var sagt sem svo að
jafnvel þó brjálsemi leyndist í ættinni
mundi hún ekki hafa hafnað hverju sem
bauðst ef henni hefði nokkuð boðist.
Þegar faðir hennar dó var sagt að hún
hefði ekkert erft nema húsið og sumum
fannst þetta mátulegt. Því hún hafði yerið
svo stolt. Nú mátti ætla að drambið lægði
fyrst hún var bæði einmana og fátæk og
gæti fremur farið að líta á sig sem eina af
þeim sem auraleysið þrúgaði.
Daginn eftir að hann féll frá ætluðu
margar konur að koma og votta henni
samúð sína svo sem venja er. Ungfrú Emily
kom ffarn í dyr á móti þeim, kædd eins og
venjulega og alls engan sorgarsvip á henni
að sjá. Hún sagði þeim að faðir sinn væri
ekki dáinn. Þetta gerði hún í þrjá daga og
komu þá prestarnir og læknarnir og heimt-
uðu umráð yfir líkinu. Einmitt þegar
ákveðið hafði verið að beita lögregluvaldi
guggnaði hún og líkið var jarðað í skynd-
ingu.
Enginn sagði hana ruglaða eða galna
þegar þetta bar til. Okkur fannst sem hún
hefði orðið að gera þetta. Við töluðum um
alla biðlana sem faðir hennar hafði rekið
burt og fyrst hún átti ekkert eftir fannst
okkur sjálfsagt af henni að halda dauða-
haldi í þann sem hafði tekið allt frá henni,
því það gera menn.
III
Eftir þetta var hún lengi veik. Þegar hún
sást næst var hún stuttklippt og gerði það
hana unglega. Hún minnti lítið eitt á engl-
ana í litlu kirkjugluggunum — með blæ af
alvöru og harmi.
Borgarstjórnin hafði um þetta leyti sam-
þykkt að leggja hellur á gangstéttarnar og
verkið var haflð sumarið eftir að faðir
hennar dó. Það kom flokkur af svertingj-
um, múlösnum og vélum. Verkstjórinn hét
Frh. á bls. 52
13. TBL. 1989 VIKAN 49