Vikan - 05.03.1992, Blaðsíða 52

JÓNA RÚNA KVARAN SKRIFAR
INNSÆISNEISTAR
OFUETI
Ymis afbrigði mikil-
mennsku láta víða á sér
bera í samskiptum okk-
ar hvert við annað. Vart er
hægt að sættast á að það sé
styrkur fyrir hentug og heil-
brigð samskipti að ástunda of-
læti í einhverjum myndum.
Flestir kannast við breytingar
sem verða til dæmis hvað
varðar stöðugildi. Ekki er óal-
gengt að ákveðinn oflátungs-
háttur grípi um sig hjá annars
ágætum einstaklingum vegna
þess að viðkomandi merkikerti
telur sig um leið og það fékk
ábyrgðarmeira starf oftar en
ekki sjálfgefið orðið öðrum
starfsmönnum merkara,
reyndar gjörsamlega ómiss-
andi. Auk þess telur það sig að
sjálfsögðu verða hafið yfir alla
gagnrýni.
Þetta er heimskulegt og ekki
líklegt til að lengja llfdaga við-
komandi í nýrri stöðu. Sann-
leikurinn er sá að flestir verða
mjög fráhverfir mannskap sem
er haldinn heimatilbúinni
spjátrungsáferð innst sem yst
og eys henni ótæpilega yfir
vini og vandalausa. Það er
mikill misskilningur að halda
aö ytri velgengni sé líkleg til að
gera okkur öðrum meiri. Eins
er fullkomlega fráleitt að
standa í þeirri trú að við vitum
allt betur en aörir, jafnvel þó
snjöll kunnum að vera. Það er
aldrei svo að okkur séu ekki
einhver og mismikil takmörk
sett á hinum hála ís mann-
legra tengsla. Viturlegt er þvi
að velja sér ekki hlutverk
gikksins sem alvitur er að eigin
mati en nokkuð örvitakenndur
að annarra og ögn hógværari
mati.
Vissulega er erfitt að benda
oflátungi á að ekkert í hans
ágætu persónu henti þeim
sem hann velur aö fórnarlambi
A Sann-
leikurinn er
sá að
flestir
verða mjög
fráhverflr
mannskap
sem er
haldlnn
heimatil-
búinni
spjátrungs-
áferð innst
sem yst og
eys henni
ótæpilega
yflr vini og
vanda-
lausa.
ef framkoma hans er upp-
áþrengjandi og sjálfhverf. Oft-
ar en ekki eru þannig athuga-
semdir látnar sem vindur um
eyru þjóta. Allur almennur
gikksháttur, sem er dóm-
greindar- og fyrirhyggjulaus,
jafnvel sjálfmiðaður úr hófi
fram, er veikleikamerki í
manngerð viðkomandi oflát-
ungs. Það er hreint ekkert já-
kvætt eða kærleikshvetjandi
við þannig framkomu, enda
nokkuð öruggt að þeir sem
hana ástunda verða býsna
fljótir til að aftengja sig venju-
legu, sæmilega siðfáguðu
fólki.
Hvers kyns lítillæti er af hinu
góða. Því meira sem við álit-
um að við vitum og skiljum
ættum við að sama skapi að
vera blessunarlega laus við að
setja okkur á háan hest, jafn-
vel á kostnað annarra og
grandvarari einstaklinga. Það
er engin sérstök ástæða til að
ofmeta sína ágætu persónu
frekar en eigur sínar og tæki-
færi. Manngildi okkar getur
verið sérstætt samt. Einungis
athafnir og framkvæmdavilji
okkar, stór sem smár, vísar á
hvað í raun er einhvers virði i
okkar ágætu manngerð, þá án
tillits til hvað við höfum lært,
unnið eða hvaða hæfileika og
kosti við kunnum að hafa til að
bera sem áhugaverðir gætu
talist.
Hógværð er sem sagt heilla-
drjúg hverri góðri manneskju
en oflæti fáviskueinkenni
þeirra sem finna til sín á
skökkum stöðum og aflaga
fyrir bragðið flesta jákvæða
möguleika á notalegum
tengslum við aðra og hana nú.
52 VIKAN 5. TBL, 1992