Vikan - 07.10.1993, Qupperneq 35

Ijóst að ég myndi ekki ráða
við skólastjórastarfið nema
með mjög breyttu fyrirkomu-
lagi og breyttum áherslum.
Mér fannst því hyggilegast að
segja því starfi lausu 1991 og
fannst oft á tíðum þá að ég
væri að byrja aftur upp á nýtt.“
Það kom sér vel fyrir Jón
að hann fékk árslaun sem
listamaður Akureyrar 1991 en
fór síðan smám saman upp
frá því að einbeita sér að tón-
smíðum og útsetningum.
Hann segist hafa haft mjög
mikið að gera í því síðustu
misserin, raunar meira en
hann hafi komist yfir.
„Ég er mjög ánægður með
framkvæmdastjórastarf sem
ég hef gegnt hjá Kammer-
hljómsveit Akureyrar, sem
væntanlega mun heita Sinfón-
íuhljómsveit Norðurlands inn-
an ekki langs tíma. Hún var
nú að Ijúka sjöunda starfsári
sínu og hefur verið og á eftir
að verða í enn ríkari mæli
mjög stór þáttur í uppbygg-
ingu Akureyrar sem skólabæj-
ar. Með atvinnuhljómsveit er
hægt að tryggja að Tónlistar-
skólinn geti boðið upp á fjöl-
breyttari og betri kennslu."
MEÐ TÓNLISTINA
Í HÖFÐINU
„Það er ekki nokkur vafi á því
að tónlistin hefur haft mikið að
segja í þessum þrengingum
mínum því hún hefur óhemju
mikla tilfinningalega vídd. Hún
er ekki bundin í orð, ekki
bundin í neitt áþreifanlegt. Við
skulum segja að hún sé and-
legrar ættar. Þeir sem eiga
þess kost á að njóta hennar
og hafa aðgang að henni geta
stjórnað eigin tilfinningum f
gegnum hana. Því er það að
ég lít á mig sem mikinn láns-
mann að vera í tónlist en ekki
einhverju öðru starfi. Að auki
hef ég ekki þurft að fara í
starfsendurhæfingu á sama
hátt og margt fatlað fólk þarf
að gera. Ég hafði kunnáttuna
í höfðinu og get nýtt mér hana
án endurhæfingar sem ég
hefði þurft að fara í hefði ég
verið vörubílstjóri eða krana-
maður.“
Jón segist starfa að félags-
málum fatlaðra og eftir að
hann fatlaðist sjálfur sjái hann
lífið í allt öðru Ijósi.
FÖTLUN AÐ
VERA FRÍSKUR
„Ég fór í sumar til Jótlands á
ráðstefnu félaga fatlaðra á
Norðurlöndunum og þar sá ég
að fólk sem er óhemju mikið
fatlað, miklum mun verr statt
en ég sjálfur, lætur fötlunina
ekki aftra sér frá því að taka
þátt í ótrúlegust verkefnum.
Ég hef haft tilhneigingu til
þess að líta svo á að hver
maður geti framkvæmt á-
kveðna hluti. Fatlist hann síð-
an á einu sviði tel ég að
möguleikarnir aukist á öðrum
sviðum. Það getur verið á-
kveðin fötlun að vera frískur.
Ef þú ert frfskur er búið að á-
kveða hvernig þú eigir að gera
hlutina. Allt er í svo föstum
skorðum, eiginlega eins og
járnbrautarlest á brautartein-
um. Það er ekki svo auðvelt
hverjir fjarlægjast þó eins og
genpur.
„Eg skil það mjög vel að í
mörgum tilfellum verður fólk
feimið. Það veit kannski ekki
hvað hefur komið fyrir mig og
er að sjá mig í fyrsta skipti.
Því bregður óneitanlega og
kann ekki við að fara að spyrja
mig sjálfan hvað sé að sjá
mig. Þetfa er svona eins og ef
þú hittir mann á förnum vegi
og sérð að hann hefur klesst
bílinn sinn. Þér bregður og þér
finnst þú ekki vita hvað skuli
segja. Aukinheldur er erfitt að
að komast burt af þessum
teinum en þegar maður fatlast
sér maður að fyrir utan eru
hlutir sem vert er að skoða.
Fatlaðir geta gert flest. Þeir
þurfa bara að fá tækifæri til
þess að standa að verki á
annan hátt en hinir og á ann-
an hátt en þeir gerðu fyrir fötl-
unina, eins og ég hef til dæm-
is þurft að gera.“
LÍKT OG MEÐ MANN
MEÐ KLESSTAN BÍL
Fólk bregst misjafnlega við
hinum fatlaða. í sumum tilfell-
um verða samskipti fólks nán-
ari eftir en áður. Vináttu- og
fjölskyldubönd styrkjast í
mörgum tilfellum því sá fatlaði
verður háðari samskiptunum
og þau hafa meira gildi. Ein-
gera sér grein fyrir viðbrögð-
um hans. Þú gætir sært hann
með þvf að segja eitthvað
vanhugsað."
Jón segir geysilega við-
horfsbreytingu hafa orðið til
fötlunar og veikinda á síðustu
misserum, þetta sé orðið svo
mikið í umræðunni og fatlað
fólk eigi orðið meiri möguleika
á því að komast út og taka
virkan þátt í lífinu.
ÝTT Á MIG t STIGUM
„Ég hugsa að manni í minni
stöðu hætti til að verða eigin-
gjarn því hann þarf á því að
halda að tekið sé tillit til hans.
Maður þarf oft á tíðum á að-
stoð annarra að halda en
stundum gengur hjálpsemin út
í öfgar og þá sárnar manni.
Mér fellur illa þegar ég finn að
mér er ekki treyst. Fólk heldur
að ég geti minna en ég raun-
verulega get og það er til
dæmis ákaflega pirrandi þeg-
ar fólk fer að reyna að toga í
mig eða ýta á mig í stigum af
því að það heldur að ég sé að
detta. Þá kemur oft upp ansi
skemmtilegur misskilningur og
það kemur fát á fólk. Tilfellið
er að ég hef fullan styrk í lík-
amanum og vöðvunum. Þetta
er algerlega út frá höfðinu.
Bestu eiginleikar fólks koma
hvergi betur í Ijós en við erfið-
leika. Þannig er þetta hjá þjóð-
inni. Hún stendur aldrei betur
saman en við slíkar aðstæður.
Undir niðri erum við öll hjálp-
söm þegar á reynir. Rætur
menningarinnar felast í
mennskunni. Því megum við
aldrei gleyma. Mennskan felst
ekki í blikkinu, álinu og stál-
inu.“
AUGNABLIKIÐ
DÝRMÆTAST
Jón segir að þeir tímar hafi
komið að' honum hafi fallist
hendur en segist þó vera
bjartsýnn og jákvæður að eðl-
isfari. Og hversu einkennilega
sem það hljómar þá segir
hann veikindin og þrenging-
arnar hafa aukið sér bjartsýni.
„Mér finnst margt af þvf
sem fólk er að tala um sem
mikinn vanda vera óttalega fá-
fengilegt. Veikindin breyta við-
horfum manns. Það er mjög
auðvelt að sitja með hendur f
skauti og horfa fram í sortann
og það er líka auðvelt að gefa
upp öndina ef þvf er að skipta.
Ég hef verið ákaflega lánsam-
ur í mínu einkalífi og notið ein-
staks stuðnings vina, ættingja
og fjölskyldu. í þessum veik-
indum hef ég sannfærst betur
og betur um hvað það er að
eiga ástvini sem standa með
manni og hægt er að treysta.
Þegar svo er verður auðveld-
ara að sætta sig við að maður
getur ekki snúið hjólinu aftur á
bak.
Ég lifi með það að leiðarljósi
að augnablikið sé dýrmætasta
gjöfin. Maður verður að taka
því sem gjöf, gera það af heil-
indum og ekki láta það sem
liðið er skemma hana. Dagur-
inn í dag og morgundagurinn
er það svið sem er bjart og þar
eru heillandi hlutir að gerast.
Einhver sálfræðingur sagði að
menn ættu að losa sig við ó-
raunsæið, bjartsýnina, og
reyna vera pínulítið svartsýnni.
Ég held að ég vilji þá bara fá
að vera óraunsær í friði. Mað-
ur veit ekki hvað tekur við og á
ekki að vita það.“ □
20.TBL. 1993 VIKAN 35