Vikan - 20.11.1995, Blaðsíða 19

menn væru með sítt hár.
Fólk var að undra sig á því
hvað ég væri að gera þarna
og hefur sjálfsagt haldið að
ég væri í KGB. Þetta er
heiðarlegt og nægjusamt
fólk og þegar ég labbaði mér
inn í smábæina í kring var
það eins og að ganga inn (
gamalt málverk eftir Rem-
brandt. Ég táraðist stundum
þegar ég sá hvað íbúarnir
voru ánægðir með lífið og
hlutskipti sitt þótt veraldleg
gæði væru lítil."
Bjarni er tuttugu og fimm
árum eldri en Teresa og seg-
ir hann að í Portúgal sé al-
gengt að mikill aldursmunur
sé á hjónum og þar af leið-
andi sé þar mikið af ekkjum
á besta aldri. „Ég fór í brúð-
kaup nítján ára stúlku sem
var að giftast fimmtugum
manni. Þegar ég minnist á
karlkyns jafnaldra Teresu
finnst henni það vera strák-
pjakkar. Ég var ekkert í því
að leita mér að ungri konu.
Ég var bara að mála og það
var af slysni að við hittumst
en það var í nóvember 1990.
Hún bjó í öðrum bæ, var að
læra á bíl og beið alltaf eftir
strætisvagninum heim til sín
á kaffistofunni sem ég stund-
aði. Einn daginn gerðist ég
svo frakkur að bjóða henni
sæti en ég sat alltaf einn við
fjögurra manna borð. Það
hafði enginn vogað sér að
setjast hjá mér. Þá spurði
hún hvort ég væri ekki
myndlistarmaðurinn frá ís-
landi. Við mæltum okkur mót
viku seinna og þá kom hún
með fullan poka af dæmi-
gerðum, portúgölskum mat
og matreiddi. Svo þróaðist
þetta smám saman.“
LÍKIST KERLINGUNNI í
LANDEYJUM
Þórarinn Gunnarsson gull-
smiður var styrktarmaður
Bjarna til margra ára og þeg-
ar fjölskyldan fluttist til ís-
lands fyrir tveimur árum út-
vegaði Þórarinn þeim hundr-
að og fimmtíu fermetra
vinnustofu. Ekkert bað var á
staðnum þannig að ekki
þýddi að vera þar þegar An-
ita var komin til sögunnar. í
dag er vinnustofa Bjarna
hluti af stofunni á heimili
hans og þar segist hann ein-
ungis teikna. „Það er spurn-
ing hvort maður fái sér ekki
einhverja aðstöðu til að
mála,“ segir hann. Bjarni hélt
síðast einkasýningu í List-
húsinu fyrir tveimur árum.
Honum finnst mátulegt að
haida sýningar á þriggja til
fimm ára fresti þótt sumir
hafi ráðlagt honum að sýna
tvisvar á ári. „Það verða svo
litlar breytingar á myndlistar-
manni sem sýnir kannski
tvisvar á sama árinu. Ég
skulda innrömmunarfyrirtæk-
inu ennþá hluta frá því ég
sýndi í Listhúsinu. Ég mundi
ekki vilja standa í þessu á
næstunni. Maður getur sýnt í
hverri viku í Portúgal en þar
tekur galleríið áhættu á móti
listamanninum. Hér er á-
hættan bara hans. Svo er
spurning hvort maður eigi að
eyða hundruðum þúsunda í
auglýsingastarfsemi eins og
margir virðast gera hér, setja
sig á tölvuskjái í Kringlunni
og svo framvegis. Ég er ekki
sú típa. Ég er frekar eins og
kerlingin í Landeyjum sem
hljóp bak við hurð þegar
gestir komu. Ég hef aldrei
farið út í þá markaðshugsjón
að selja mig.“
VILL FLYTJA TIL
PORTÚGALS
Bíóbarinn er í næsta ná-
grenni við heimili Bjarna og
þar í kjallaranum á hann
myndskreytingar af fuglum
með mannshöfuð. Hugmynd-
ina fékk hann fyrir fjórtán ár-
um norður á Ströndum en
þegar hann sá skarfana þar
minntu þeir hann á mannfí-
gúrur í þjóðfélaginu. Hvað
varðar verð á málverkunum
segir Bjarni að það fari eftir
kaupendunum. „Þvottakona
sem mætti á sýningu 1984
var búin að koma í þrígang
og dást að einu verkanna og
ég sló af myndinni án þess
að hún bæði mig um það.
Hún virtist nefnilega hafa
virkilegan smekk fyrir verkinu.
Ég myndi sjálfsagt bregðast
öðruvísi við ef maður mætti í
tvíhnepptum, beislituðum
frakka,“ segir Bjarni meira f
gríni en alvöru.
Draumur Bjarna er að
flytja aftur til Portúgals en
þar standa myndlistarmenn
saman. „Það væri lærdóms-
ríkt fyrir þessa myndlistar-
menn hér sem eru hver í
sínu horni og allir með þess-
ar patentlausnir. Þarna er
bankað upp á hjá manni og
menn voru að láta mann vita
af kollektívsýningum. Það
voru ótal samsýningar sem
ég tók þátt í á þessum stutta
tíma sem ég var þarna." Oft
hefur hann þó viljað hætta
að mála og gefa alla pensl-
ana. Það hefur hins vegar
ekki gengið. „Þetta er bara
einhver vírus sem ég losna
ekki við. Ég sagði einhvern
tímann að það væri ágætt
að kveðja þennan heim þeg-
ar ég væri orðinn fimmtugur.
Svo segir ERRÓ að fimmtíu
ára aldurinn sé albesti aldur
myndlistarmanna og að þá
séu þeir búnir að ná áttum.
Ég er kominn á lygnan sjó
en það er nauðsynlegt að
lenda í einhverju og upplifa
eitthvað til að lífið verði ekki
flatneskja. Ég held að það
sé ekki gott fyrir myndlistar-
menn að lifa sterílu lífi. Þá
skeður ekki neitt. Núna þarf
eitthvað að fara að gerast.
Þessi kona mfn er svo róleg
í tíðinni." Teresa situr enn við
gluggann og horfir út. „Það
hefur alltaf verið súrrealismi í
mér,“ segir hann svo. „Þegar
ég var með þessa sýningu
fimmtán ára á Mokkakaffi,
þá kom upp sú staða að
Guðmundur á Mokka sagði
að hann yrði eiginlega að
banna sýninguna innan sex-
tán. Súrrealisminn hefur ver-
ið ríkjandi í mér þótt ég hafi
reynt að losa mig frá honum
af og til. Lífið er svoddan
súrrealismi."
FRH. AF
BLS. 15
mikið á fyrirlestrum og verk-
legri kennslu en margir líf-
fræðingar vinna við rann-
sóknir og þess vegna er mik-
ið atriði að þeir fái verklega
þjálfun í skóla. Hins vegar
eru alltaf einhverjir sem fara
að kenna og þeir þurfa að
taka uppeldis- og kennslu-
fræði til að fá að kenna í
framhaldsskólum.“ Grunn-
laun líffræðinga eru 74.535
krónur á mánuði. Þeir sem
lokið hafa mastersprófi
hækka um einn launaflokk
og þeir sem lokið hafa dokt-
orsnámi hækka um tvo
launaflokka. „Fólk fer ekki í
doktorsnám launanna
vegna. Ég veit um fólk á fer-
tugsaldri sem er að koma
heim eftir nokkurra ára dokt-
orsnám og er með um
hundrað þúsund krónur í
mánaðarlaun."
Mastersnám Heklu bygg-
ist á því að skoða tengsl á
milli streptókokkasýkinga og
psoriasis. Um það bil tvö
prósent hvíta kynstofnsins
þjást af psoriasis en sjúk-
dómurinn er ekki eins al-
gengur á meðal blökku-
manna og hvíta kynstofns-
ins. Sjúkdómurinn getur
legið í ættum en hins vegar
eru menn ekki sammála um
hvernig hann erfist. Psorias-
is lýsir sér þannig að of ör
endurnýjun verður á húðlag-
inu. Venjulegt húðlag er um
fjögurra vikna gamalt en á
psoriasissjúklingum er það
fjögurra daga og einkennist
húð þeirra af hreistursútbrot-
um. „Afbrigði streptókokka-
bakteríunnar eru mörg. Á yf-
irborði sínu hefur hún ákveð-
ið prótín og er ég að
rannsaka hvort það stuðli að
psoriasis. í prótíninu eru
ákveðnar raðir sem einnig
eru á venjulegum frumum
líkamans. Þegar framandi
sýkill, svo sem streptókokka-
bakterían, kemst inn í líkam-
ann fer ónæmiskerfið í gang
og ræðst á óboðna gestinn.
Þar sem fyrrgreindar raðir
eru eins í streptókokkabakt-
eríunni og venjulegum frum-
um ruglast ónæmiskerfið
stundum og ræðst á heil-
brigðu frumurnar. Þetta kall-
ast sjálfsofnæmissjúkdómur
og þeir eru margir sem telja
að psoriasis sé í þeim hópi.“
Hekla segir að greinilegur
munur sé á virkni ónæmis-
kerfisins hjá psoriasissjúkl-
ingum og heilbrigðum ein-
staklingum gegn þessum
próteinbútum. „Það bendir til
þess að við séum á réttri
leið.“
Með Heklu vinna ónæmis-
fræðingar og læknir sem
metur sjúklinga sem sýni eru
tekin úr. Um er að ræða
samvinnuverkefni en ástr-
alskur líffræðingur útvegar
íslendingunum prótínbúta
sem notaðir eru i rannsókn-
unum. í hópnum er einnig
sænsk kona sem er ónæm-
isfræðingur og til hennar fór
Hekla í sumar og vann í tvo
mánuði. „Það gaf mér tæki-
færi til að læra aðferðir sem
ekki hafa verið notaðar hér á
landi." í haust fór hún svo til
Portúgal þar sem hún sótti
námskeið í ónæmisfræði. í
vor fór hún á ráðstefnu í
Gautaborg þar sem hún
kynnti niðurstöður sínar. „Það
var mjög gott að geta kynnt
niðurstöðurnar og fá faglega
gagnrýni. Maður geldur fyrir
að búa í þessu litla samfélagi
þar sem svo fáir eru að vinna
á svipuðu sviði.“ □
ll.TBL. 1995 VIKAN 19
IILVERAN