Vikan - 20.01.1996, Síða 14

VIKAN I DANMORKU
200 börn
sóttu um inn-
göngu í
ballett-
skólann síó-
astliöiö vor
og á meöal
þeirra voru
tveir íslensk-
ir drengir.
Þaö kann aö
vera stutt í
aö viö fáum
heimsókn lít-
ils ball-
ettflokks til
íslands frá
Danmörku.
BOURNONVILLE-
HEFÐIN
Ballett hefur verið að þró-
ast síðan á endurreisnar-
tímabilinu, sem stóð frá 1300
til 1600. Balletttækni saman-
stendur af stílfseruðum
hreyfingum og stöðum sem
hafa gegnum aldirnar mótast
í vel afmarkað en þó sveigj-
anlegt kerfi sem nefnist
„danse d’école.11 Franska er
alþjóðlegt ballettmál, vegna
þess að sporunum og stöð-
unum var fyrst gefið nafn f
Frakklandi.
Staða dansks balletts á al-
þjóðlegu ballettsviði er fyrst
og fremst Ágústi Bournonvil-
le að þakka. Verk Bournon-
ville eru mikilvægur hlekkur í
balletthefðum fyrri alda og
það er Bournonville-hefðin
sem gefur konunglega,
danska ballettinum sérstöðu
sína og gerir að verkum að
dansflokkurinn er þekktur
um allan heim. Bournonville
var sonur dansahöfundar og
fæddist ( Kaupmannahöfn
1805, sama ár og Hans
Christian Andersen. Ágúst
lærði hjá Auguste Vestris í
París og fyrir utan að leggja
stund á ballett, lærði hann
einnig um myndlist og tónlist
og var þannig vel menntaður
ungherra. Bournonville
dansaði við óperuna í París í
átta ár en frá 1830 til 1877
var hann dansahöfundur
konunglega, danska balletts-
ins, og samdi fyrir hann rúm-
lega 50 balletta, gerði kór-
eógrafíu við óperur og lagði
grunn að Bournonville-skól-
anum, eða því hvernig
kennslunni á konunglega
skyldi vera háttað.
Anne-Marie segir um
Ágúst Bournonville, að hann
hafi verið stórkostlegur leik-
húsmaður. „Hann áleit að
listin ætti að vera jákvæð og
tilgangur hennar sá að
stuðla að innra jafnvægi
mannfólksins. Hann stóð fyr-
ir öllum umbótunum á kon-
unglega ballettinum, ekki
einungis faglegum, heldur
einnig listrænum og félags-
legum,11 segir hún. „Hann út-
vegaði dönsurum góð laun
og stofnsetti eftirlaunasjóð,
til að tryggja þá, og við búum
að öllu þessu í dag. Hann
hækkaði það stig sem bail-
ettinn stóð á, og skapaði
hefð fyrir karldansara. Fyrir
allt þetta getum við þakkað
Ágústi Bournonville.11
Bournonville, sem alla ævi
barðist fyrir því að fá félags-
lega viðurkenningu fyrir ball-
ettinn og dansarana, hefði
trúlega grátið af gleði, hefði
hann upplifað það 1991,
þegar Margrét Danadrottn-
ing hannaði búninga við ball-
ett hans „Folkeeventyr11, sem
var sviðsettur af Anne Marie,
eiginkonu sitjandi dansks
forsætisráðherra. Ballettar
Bournonvilles eru frægir fyrir
léttleika og fegurð, auk þess
sem hann var jafnréttissinni
og gaf kven- og karlhlutverk-
um jafnt vægi. Margir sam-
tímamanna hans köfuðu í
öfga mennskra tilfinninga en
Bournonville, sem lagði
áherslu á mýkt og lipurð í
verkum sínum, sýndi mann-
legt eðli í meira jafnvægis-
Ijósi.
„Bournonville er dansað
um alian heim og það hefði
hann trúlega ekki látið sig
dreyma um, þrátt fyrir að
hann hafi verið sjálfumglað-
ur maður og vitað hvers virði
hann var,“ segir Anne Marie,
sem hefur gert Bournonville-
dans að sérgrein sinni, þótt
hún kenni einnig ensk-
rússneskan stíl.
Hvarvetna á göngum má
sjá börn allt niður í fimm ára
á leið milli tíma. „Fólki finnst
stórkostlegt að börnin okkar
skuli vera hér í húsinu," segir
Anne Marie. „Hér er skólinn,
hér fer danskennslan fram,
hér eru sýningarnar og á
göngunum eru stjörnurnar
þeirra. Þetta er alger gjöf og
það má maður aldrei
skemma," segir skólastjórinn
og titrar af ákafa. Hún bætir
við að nú sé mikil þræta í
gangi vegna þess að fólk vilji
leggja meiri áherslu á bók-
legu fögin. Til þess að það
nái fram að ganga þarf þó
að fá einkaskóla í ná-
grenninu til að kenna þau.
„Um leið og skólinn fer úr
húsinu, er öll meiningin með
því að börnin séu hérna,
hrunin. Hérna sjá þau einmitt
uppi á töflu: „Nei, í dag er
æfing á Svanavatnínu á milli
eitt og tvö,“ og geta svo
hlaupið yfir í bóklegu fögin
aftur. Öll hugsjónin, hefðin
og andrúmsloftið er fyrir bí ef
börnin verða flutt úr húsi. All-
ir útlendingar sáröfunda okk-
ur af því að geta haft ball-
ettskólann hér í húsinu. Ég
held nú að lausnin verði sú
að einkaskólakennararnir
komi hingað og kenni og ég
er svolítið leið yfir því. Þá
þarf að taka upp skólagjöld,
en hugsjón Bournonvilles
var sú að allar þjóðfélags-
stéttir ættu að geta komið
hér inn. Þá verðum við að
veita styrki, en mér finnst
heldur ekki að börnin ættu
að vita hverjir séu á styrkjum
og hverjir ekki.“
Á næstunni stendur því
fyrir dyrum breyting á þess-
ari 250 ára gömlu hefð að
konunglegi ballettskólinn sé
nemendum og foreldrum
þeirra að kostnaðarlausu.
í dag er konunglegi danski
ballettinn meðal virtustu
dansflokka veraldar. Aðrir
þekktir dansflokkar eru Bols-
hoi og Kirov-ballettinn, New
York City ballettinn og kon-
unglegi ballettinn í Bretlandi.
Konunglegi ballettinn er al-
hliða dansflokkur með 86
meðlimum fyrir utan börnin.
Ballettinn á annríkisár fyrir
höndum þegar ár Kaup-
mannahafnar sem menning-
arborgar Evrópu 1996 gengur
í hlað. Ballettinn er þrátt fyrir
allt ein helsta skrautfjöður
Dana á menningarsviðinu og
hefur verið um langan aldur.
Anne Marie er alveg á því
að nú sé komin tími til að lítill
Bournonville-flokkur heim-
sæki ísland. Til þess að það
geti gerst, verður ballettinn
þó að fá boðsbréf. Og þá er
það leikhússtjóranna eða
framkvæmdastjóra Listahá-
tíðar að senda það bréf. □
Andri, Anne Marie og Hrafn æfa Bourneville, sem nú er
dansaó um allan heim.