Vikan - 24.10.2000, Blaðsíða 8

að það sé fyrst og f remst af þrey-
ingarefni sem eigi upp á pall-
borðið hjá fólki en aðsóknin í
Þjóðleikhúsið sýnir að það er
mikill áhugi á leikritum sem
gera kröfurtil áhorfenda, hræra
upp í þeim og vekja þá til um-
hugsunar. Fyrsta leikritið sem
ég setti upp hér í Þjóðleikhús-
inu, Abel Snorko býr einn, með
þeim Jóhanni Sigurðarsyni og
Arnari Jónssyni, varsvo sannar-
lega ekkert gamanleikrit. Það
hlaut samt ótrúlegar vinsældir,
var flutt af Litla sviðinu yfir á
Stóra sviðið, og var sýnt rúm-
lega 90 sinnum. Leikhús þarf
að snerta fólk, veita því vits-
munalega og tilfinningalega
örvun. Það verður stöðugt að
skilgreina sjálft sig út frá því í
hvaða samfélagi það starfar og
í gegnum tíðina hefur það
stöðugt verið að taka breyting-
um. Leikhúsið lifir af, þrátt fyr-
ir nýja miðla eins og kvikmynd-
irnar, sjónvarpið og myndbönd-
in, einsogviðsjáum bestá leik-
húsaðsókn hér á íslandi,“ seg-
ir Melkorka Tekla og brosir.
Hún segir leikhús þurfa á
vissan hátt að vera gagnrýniðen
það þýði ekki endilega að það
þurfi að vera pólitískt. „Um
tíma fannst mörgu leikhúsfólki
nauðsynlegt að leikhúsið væri
pólitískt, að það væri gagnrýn-
ið á stjórnvöld og það sem væri
að gerast úti í samfélaginu. Ég
held að leikhúsið geti haft mjög
mikil áhrif þótt það sé ekki
endilega að takast á við póli-
tísk dægurmál. Það getur haft
áhrif á samfélagið með því að
hafaáhrif á hugsunarhátt fólks,
hvernigfólk horfirá lífiðog met-
ur líf sitt og annarra."
Melkorka segir að listin sé
mikilvægt mótvægi við alla þá
afþreyingu sem boðið sé upp á
í neyslusamfélaginu. „Afþrey-
ing er eitthvað sem leiðir fólk
inn í blekkingarheim, fær það
til þess að gleyma eigin raun-
veruleika. Listin aftur á móti
sýnir fólki raunveruleikann í
nýju og óvæntu Ijósi, fær fólk
til þess að hugsa. Þess vegna
er listin svo mikilvæg," segir
Melkorka Tekla að lokum.
Konur láta að sér kveða
Melkorka segir það merkilega
staðreynd að konur séu í mikl-
um meirihluta áhorfenda í leik-
húsi. „Á undanförnum árum
hafa margar konur látið að sér
kveða á eftirtektarverðan hátt
sem leikstjórar. Það er mikil
gróska meðal kvenleikstjóra og
sífellt að koma fram nýir lista-
menn. í vetur mun til dæmis
ung kona, Vigdís Jakobsdóttir,
leikstýra verkinu Vilji Emmu,
eftir breska leikskáldið David
Hare, hér í Þjóðleikhúsinu.
Leikarinn þroskast auðvitað og
dýpkar sem listamaður með ár-
unum og á íslandi eigum við
geysisterkar leikkonur á miðjum
aldri og upp úr. Það er gaman
að segja frá því að nú f haust
mun Þjóðleikhúsið frumsýna á
Smíðaverkstæðinu leikrit, sem
hentar mjög vel þessum hópi
leikkvenna, og heitir Ástkonur
Picassos. Það er eftir Brian
McAvera en leikstjóri þess er
Hlín Agnarsdóttir."
En leikstýra konur á annan
hátt en karlmenn? „Leikstjórn
er mjög einstaklingsbundin en
maður getur ímyndað sér að
þegar konur voru að hasla sér
völl í þessari stétt þá hafi þær
þurft að hafa meira fyrir því að
láta taka marká séren nú. Vafa-
laust mæta konur minni for-
dómum og tortryggni nú en
áður. f leikhúsi skiptir mjög
miklu máli að það ríki gagn-
bæði frumleg og óvenjuleg en
harðneitar að veita frekari upp-
lýsingar um hana. Sjón er sögu
ríkari.
í nánum samskiptum við
höfundinn
Melkorka Tekla kemst varla í
öllu nánari samskipti við höf-
undinn, en þau eru samþýlis-
fólk til margra ára. Hvernig
gengur ykkur Kristjáni Þórði að
vinna saman? „Það hefur geng-
ið mjög vel. Við erum búin að
vera saman í tíu ár og kynnt-
umst í gegnum okkarsameigin-
lega áhuga á bókmenntum. Við
höfum alla tíð verið mikið inni
í listsköpun hvort annars og
erum vön að eiga samskipti um
hana. Það eru því ekki svo mik-
il viðbrigði þótt ég sé að leik-
stýra verki eftir hann. Listrænt
samstarf er okkar daglega líf.“
Hún segist ekki vera hrædd
um að Kristján sleppi ekki
hendinni af verkinu. „Hann
treystir mér fyrir því,“ segir hún
brosandi. „Höfundurinn tekur
yfirleitt þátt f vinnunni í byrjun
en leyfir svo leikstjóranum og
leikurunum að vinna saman,
prófa sig áfram. Það er alltaf
gott að eiga samskipti við höf-
undinn um verkið, sérstaklega
ef um frumuppfærslu er að
ræða.“
„Mér finnst
skemmtilegast
að glíma við leik-
rit sem geta vak-
ið fólk til um-
hugsunar. Það
geta höfundar
gert bæði með
dramatík og kó-
mík. Mér finnst
mjög gaman þeg-
ar höfundar geta
beitt kómíkinni til
þess að hreyfa
við okkur en við
megum heldur
ekki vera hrædd
við dramatíkina.
Manneskjan er
alltaf að glíma
við tilfinningar,
bæði ánægjuleg-
ar og erfióar."
kvæm virðingá milli þeirra sem
eru að vinna saman. Það ermik-
ilvægt að fólk geti unnið sam-
an á jafnréttisgrundvelIi, burt-
séð frá kyni eða aldri, og þurfi
ekki að beita sérstökum brögð-
um til þess að á það sé hlust-
að.“
Leikhús harf að snerta
fólk
Melkorka Tekla segir að
reynslan sýni að fólk vilji sjá
leikrit sem gera kröfur til þess.
„Það er alltaf verið að tala um
8 Vikan