Heima er bezt - 01.04.1954, Blaðsíða 26

122
Heima er bezt
Nr. 4
— Jæja, vertu þá lokuð, kistuskömm! Hann sett-
ist á hana og hvíldi sig, en leit þó ekki af húsinu.
Allt virtist vera í fastasvefni í selinu, dýr og mann-
eskjur. Hann einn var vakandi. Hann fór að berja
kistuna alla utan, svo að vagninn hristist, eins og
hann væri dreginn eftir grýttum vegi.
— Hott, hott, Brúnn!
Þá fann hann nokkuð skrýtið á kistuhliðinni.
Það er allavega beygt járn. Hann rannsakar það
nánar. Slíkt hafði hann aldrei séð. Fólkið í byggð-
inni bjó til svo marga skrítna hluti, sem fjallabú-
inn hefur enga hugmynd um.
Nú brakar í kistunni og allt í einu er sem lokið
láti unddan, og nú getur hann lyft því með ann-
arri hendinni. Þetta var einkennilegt.
Kistan er tóm, nema í einu horni hennar. Þar
finnur hann það, sem karlinn hafði sett í hana.
Hann hallar sér út yfir barminn og þreifar á því.
Það er flaska. Og brauð. En honum gengur illa að
ná í það. Hann klifrar ofan í kistuna, þreifar fyr-
ir sér, og nær loks í mjólkurflöskuna og brauð-
pakkann. — En einmitt í sömu andrá rennur hann
-á einhverju hálu og dettur kylliflatur, lokið skellur
aftur yfir höfði hans, og hann er þarna í kolniða-
myrkri. —
f fyrstu varð hann eins og lamaður og síðan varð
hann ofsahræddur. Honum fannst eins og eldneist-
ar fykju allt umhverfis sig. Skárri voru það nú læt-
in!
Skömmu síðar heyrir hann að lykli er snúið í lás.
Einhver gengur yfir döggvott grasið. — Hvaða hljóð
var þetta? heyrði hann sagt með þreytulegri rödd.
Svo fálmar einhver við reipin á vagnhlassinu, lagar
eitthvað til. Það er bóndinn. Hann fer inn aftur og
allt verður kyrrt eins og áður.
Ingólfur lá grafkyrr. Hann þorði varla að draga
andann. Hann lá með nefið hjá matarpakkanum
og andaði að sér lyktinni af ostinum. Það suðaði
fyrir eyrunum á honum og myrkrið virtist vera
blóðrautt. Löngu eftir að búið var að loka húsinu,
lá hann og hlustaði eftir, hvort nokkur kæmi.
Loksins þorði hann að bæra á sér. Hann setti bak-
ið upp undir kistulokið og ætlaði að þvinga það upp.
Lokið var þungt. Hann lagðist á fjóra fætur og
reyndi af öllum kröftum að lyfta lokinu — og það
lyftist eina eða tvær tommur. En hærra var ekki
unnt að lyfta því. Bóndinn hafði nefnilega bundið
reipi þvert yfir lokið. Drengurinn var innilokaður
eins og mús í gildru.
Hann varð ofsahræddur, sleppti sér af angist.
Hann kastaði sér á hliðina og sparkaði út í hlið-
arnar á kistunni. Kannske gæti hann losað eina
fjöl! En það tókst ekki, hvernig sem hann fór að.
Seinast lá hann á bakinu með fæturna upp í lok-
ið, lá og horfði út gegnum rifuna, út í þokugráa
nóttina í hvert sinn, er lokið lyftist undan átökum
hans. Svitinn bogaði af honum og hann grét í ang-
ist, þangað til hann gat ekki meira.
En öll sveitin var í fasta svefni.
Þessa nótt hlaut drengurinn reynslu, sem hanrn
gleymdi aldrei, því slík örvæntingarfull barátta set-
ur mót sitt á barnssálina. í sex ár hafði hann van-
izt lífinu á fjöllunum og frjálsræðinu þar, sem ekk-
ert lokaði. Og ef það kom fyrir, að eitthvað fór af-
laga, fékk hann ætíð hjálp. Þessi kista heyrði allt
annarri veröld til — veröld hinna fullorðnu, sem
brátt hlutu að finna hann. — Hugsunin um það
gagntók hann svo, að hann var að því kominn að
örvinglast. Myndu þeir berja hann? Kannske myndu
þeir kasta honum á veginn, svo að vagnhjólin færu
yfir hann og kremdu hann til bana. Eða ef til vill
myndu þeir elta hann, þangað til hann hyrfi nið-
ur í Svartadjúp, eins og Jens hafði gert á sínum
tíma?
Angistin lagðist á hann eins og farg, svo að hann
vissi hvorki í þennan heim né annan og varð þess-
vegna ekki var við, að einhver var að rúmstera
kringum vagninn. Þá vaknaði hann og fór að
skjálfa af ótta. Og nú fann hann hestalykt.
Svo tók kistan að hristast og skramla og hann
veltist um í henni. Það leið löng stund áður en hann
áttaði sig á því, að vagninn var kominn á stað. Og
hann hafði lengi öfundað börnin í sveitinni af því
að aka í vagni.
Haugsbóndinn og vinnumaður hans skiptust ekki
á mörgum orðum, þar sem þeir gengu á eftir vagn-
inum. Vinnumaðurinn var ennþá með stírurnar í
augunum og húsbóndi hans var í slæmu skapi og
heyrði hvorki né sá. Hann skildi ekki, hvernig allt
þetta færi. Drottinn hafði víst gleymt fjallabænd-
unum, því að nú hafði hann auðsýnilega snúið sól-
inni við! Hún skein að vísu, en var eins og hún
væri köld. Akrarnir voru undirbúnir, en það var
eins og ekkert vildi spretta, og nú var hungrið tek-
ið að segja til sín. í Hakkadal hafði einn af hús-
mönnunum fundist dauður undir gömlu birkitré.
Hann hafði flegið börkinn af til þess að næra sig
á safanum, en hafði ekki þolað það. Uppi í Álum
höfðu einnig fundizt hungurmorða húsmenn.
Annaðhvort hafði drottinn gleymt hjörðinni sinni
hér á jörðinni, eða þá að þetta var refsidómur hans.
Sá, sem bara hefði hugmynd um, hver syndarinn
var!
Fyrir neðan húsmannsbýlið í Króki hittu þeir
Geirmund og konu hans. Þau voru á leiðinni niður
að ánni til þess að vitja um veiði, en það var oft
bezt snemma morguns, þegar silungurinn leitaði
upp í vatnsskorpuna eftir skordýrum. Haugsbóhd-
anum rann kalt vatn milli skinns og hörunds. Hann
hottaði á hestana og ók áfram. Hjónin höfðu líkst
beinagrindum, með hungraðar, blágrænar ásjónur.
Ja, drottin nlét rigna bæði yfir réttláta og rang-
láta! ------
Fólk var að vakna á húsmannsbýlunum, þegar
hann ók niður dalinn. Á nokkrum stöðum voru
menn farnir að slá, en svo var grasið gisið og lít-