Heima er bezt - 01.11.1956, Blaðsíða 50

390 Heima Nr. 11-12
--------------------------------er bezt----------------------------
ung, en hún er svo löng, að hún verður að bíða betri
tíma. I þess stað tek ég hér aðra.
Saga þessi fjallar um tvo þjóðhöfðingja, mongóla-
furstann Timur-Lenk, og nágranna hans, Osmanahöfð-
ingjan Bajsaid, sem hafði eftirnafnið Ilderin (elding).
í löndum beggja átti skákin geysimiklu fylgi að fagna.
Um Bajsaid er t. d. sagt, að hann hafi teflt skák með
lifandi mönnum og notað til þess hvíta og svarta þræla.
Þegar einhver tafimanna var drepinn, gekk Bajsaid
sjálfur til og hjó af höfuð mannsins.
Einhverju sinni kom til stríðs milli þessara tveggja
höfðingja. Bajsaid dró allt það lið saman, sem hann
hafði yfir að segja í Evrópu, Serba, Grikki o. fl. og
hélt yfir Hellusund. f júlí 1402 mættust herirnir við
Angora. Svo fór að lokum, að mikill hluti liðs Bajsaida
fór yfir til óvinanna, þorstinn og ógnþrungnar raunir
hafði bugað þrek þess. Bajsaid ætlaði að flýja, en hest-
urinn hnaut með hann og hann var tekinn til fanga.
Timur-Lenk lét loka hann inni í járnbúri, og hafði
hann æ síðan með sér á ferðalögum sínum, í háðsskyni.
Þessi innlokun ómannahöfðingjans hefur orðið tilefni
eftirfarandi skákdæmis.
S VART
Stöðumynd 1.
Skákþrautin táknar sem sagt Bajsaid í járnbúrinu,
og er eftir baltneska skákmeistarann Kieseritzky.
Lausnin er þannig:
1. f31—gxf. 2. exd—cxd. 3. Bf5t—exf. 4. He6t—dxe.
5. Rf6t—gxf. 6. Hd4t—cxd. 7. a8Bt—Dd5. 8. Bxd5t—
«xd. 9. De5t—fxe. 10. Rg5t og mát.
Lokastaðan er þannig:
S VART
Stöðumynd II.
Furðuleg staða! Bajsaid má sig hvergi hræra.
Trausti Reykdal:
HJÁLP 1 NAUÐUM
Þeir, sem á þig tóku trú
og treysta mætti þínum,
yfir mótgangselfi brú
eiga í bænum sínum.
BIRTIR AFTUR
Utiloka allan kala
áttu úr barminum.
Vonleysi mátt ekki ala
út af harminum.
Þó að skorti skæru Ijósin
á skemmstum deginum.
Aftur sprettur rauða rósin
rétt hjá veginum.