Heima er bezt - 01.08.1983, Qupperneq 11

Um áratugaskeið hafði faðir minn á hendi póstferðir um
Eyjafjörð og vöruflutninga á hafnir norðanlands. Að
sumrinu gengu ferðir þessar oftast vel, en ísasumurin 1915
og 1916 var oft erfitt að fara þessar ferðir, þurfti að þræða
milli jaka stundum heilu dagana, og var báturinn oft í
mikilli hættu, þar sem straumur var mikill í firðinum. Oft
komumst við ekkert áfram og urðum að liggja dögum
saman, svo sem við Hrísey, Hjalteyri, Hlaðhamarsvík og
víðar, einkum þegar norðan stormur var, þá þjappaðist
ísinn saman og oft fylgdi norðanáttinni hríðarveður, þótt
sumar væri. Isinn var oftast þéttastur á innanverðum firð-
inum og erfiðast að fara þar um, gat komið fyrir að heill
dagur færi í að komast frá Oddeyrinni og út fyrir Sval-
barðseyri.
Til þessara ferða hafði faðir minn 3 báta, sem notaðir
voru jöfnum höndum, eftir því hvernig á stóð.
Að frátöldum isaárunum get ég ekki sagt að við lentum í
verulegri hættu nema einu sinni. Það var að hausti til og við
vorum komnir út í Ólafsfjörð, á leið til Siglufjarðar.
Gríðarlegur stórsjór var og lítt fært inn og út fjörðinn, en
logn var. Þótti ekki ráðlegt að fara til Siglufjarðar fyrr en
birti að morgni. Var þá sami stórsjórinn, en ennþá logn. Út
af Siglunesi mættum við stórum norskum kútter á heim-
leið. Við vorum að beygja fyrir Helluna, þegar ofsastormur
af norðri brast á. Hefði hann komið lítið eitt fyrr, hefðum
við ekki þurft að kemba hærurnar, því þarna var kominn
einn af verstu haustgörðum norðanlands, og lágum við
veðurtepptir á Siglufirði í marga daga.
En af norska skipinu, sem við mættum, er það að segja,
að það fannst á hvolfi suður af Grímsey, eftir garðinn.
Grímseyingar reyndu að draga það á bátum sínum til
eyjarinnar, en það tókst ekki, enda ekki nema um litla
mótorbáta að ræða. Óli Bjarnason í Grímsey var einn af
þeim, sem fóru út að skipinu, og ræddi ég við hann síðar
um þetta mál. Eftir 1 eða 2 sólarhringa var skipið horfið,
mun hafa sokkið.
Úr því að minnst er á Grímsey, kemur mér í hug eftir-
minnileg ferð þangað. Grímseyingar fóru kaupstaðar-
ferðir til Akureyrar, aðallega vor og haust. Á vorin með egg
og dún en á haustin með fugl og sjávarafurðir. Sendi faðir
minn bát í þessar ferðir um árabil. Nú fór báturinn út í
Grímsey eitt haustið, en þá skall á eitt af þessum alþekktu
norðanveðrum með stórhríð. Þegar báturinn kom ekki
heim á tilsettum tíma, var hann talinn af, því vitað var að
við Grímsey gat hann ekki verið ofansjávar íslíku veðri. Þar
var þá engin höfn, og um nothæfar hafnir á heimleiðinni
var ekki að ræða, að okkar dómi. nema þá Hrísey, en
þangað var hægt að ná í síma. Liðu svo um 3 dagar að
ekkert fréttist um bátinn.
Eftir garðinn kemur báturinn allt í einu fyrir Oddeyrar-
tangann, og trúðu menn vart sínum augum. Ferðalagið
gekk þannig, að rétt eftir að farið var frá Grímsey, hvessti
skyndilega og jós upp sjó og stórhríð að skella á. Ekki var
viðlit að snúa við og að halda áfram inn fjörðinn var einnig
talið vonlítið. Var því reynt að ná Þorgeirsfirði, því með því
móti væri kannske hægt að bjarga fólkinu, sem var talsvert
margt. Þetta tókst og var lagst við tvenn legufæri og
bjuggust menn við hinu versta.
Þrátt fyrir mikinn storm og hafsjó lá báturinn af sér
garðinn. I bátnum var fjöldi Grímseyinga, eins og fyrr
segir, ásamt skipshöfn en skipstjóri var mágur minn Jón
Halldórsson, reyndur skipstjóri. Þorgeirsfjörður er opinn
fyrir hafátt, en grynnsli í fjarðarkjaftinum, sem taka af
mesta stórsjóinn.
Þarna var nú legið af sér storminn og hríðina, við hinn
versta aðbúnað. Þetta var að vísu nokkuð stór bátur, en að
hálfu opinn og aðstaða til svona tafar því lítil sem engin, en
allir sluppu heilir á húfi til Akureyrar.
Ekki bætti það úr áhyggjum okkar um bátinn að hundur,
sem vélstjórinn átti og alltaf hafði fylgt honum í öllum
ferðum um sumarið, hljóp burt og hvarf, þegar fara átti frá
bryggjunni á Akureyri.
Sumarið eftir frostaveturinn 1918 var grasspretta afar
léleg hér Norðanlands. Faðir minn átti tún hér ofan við
bæinn, þar sem nú er hluti af Þórunnarstræti, og hafði 2
kýr, til þess að hafa næga mjólk til heimilisins, sem var
mannmargt.
Nú var sýnilegt að ekki myndi fást meira en eitt kýrfóður
af túninu það sumarið, og fékk hann því leigðar slægjur í
Drangey á Skagafirði. Fór hann svo með piltum sínum á
einum af flutningabátum sínum vestur til heyöflunar og
vorum við Einar bróðir minn þá 15 ára og ég með í ferðinni.
Farið var með fullfermi af skepnufóðurs síld, sem skipað
var upp á Selvík á Skaga og þar voru fengnir 3 vanir
sláttumenn til aðstoðar.
Heyskapurinn í Drangey gekk vel. Skagamennirnir
slógu, en við rökuðum saman og bundum heyið blautt.
Erfiðast var að koma böggunum niður í bátinn. Það
heppnaðist ekki að henda bagga fram af bjarginu, niður í
fjöruna, hann tættist í sundur á leiðinni niður. Varð því að
renna böggunum niður í bátinn á tvöföldum vað, en til þess
þurfti að flytja bátinn austur fyrir eyjuna.
Faðir minn fékk 3 systursyni sína frá Nöf við Hofsós til
aðstoðar við að koma heyinu niður í bátinn og voru þá 11
manns, sem unnu við þetta. Við bræðurnir vorum í bátn-
um, ásamt skipstjóranum. Tókum við á móti böggunum,
leystum þá og tróðum í lestina, á meðan hún tók við, en á
þilfarið settum við baggana óleysta.
Fjórir dagar fóru í heyskapinn, þar af einn dagur við að
renna niður böggunum. Síðan var sláttumönnunum skilað
upp á Skaga og haldið heim. Var heyið þurrkað á túni, þar
sem nú er Geislagatan, og reyndist það afbragðs fóður.
Heimaerbezl 243