Heima er bezt - 01.08.1983, Page 24

___________LÍFFRÆÐI_________
Guðimir
færðu mönnum kakóið
— segirí ævaíornum sögnum Maya-indíánanna
Kakótré með þroskuðum aldinum.
Theobroma cacao: Kakótré. Fyrra nafnið er grískt og merkir fæða guðanna, en hið síðara er
úr máli Mayanna. Þeir höfðu notað kakó í 2000 ár áður en Evrópumenn komu í heimsókn.
Nú er súkkulaði hvarvetna, í drykkjum, kökum, kexi og sælgæti. En stutt er síðan slíkar
vörur voru næsta óþekktar hérlendis, og raunar breiddist notkun þess ekki út í Evrópu fyrr
en á seinni hluta síðustu aldar.
Hver af oss þekkir ekki kakó eða
súkkulaði í einhverri mynd, hvers-
dagslegan kakódrykk, eftirlæti margra
barna, þykkt íburðarmikið súkkulaði
bætt með þeyttum rjóma, konfekt eða
einhverskonar góðgæti, sem ungir og
gamlir maula með ánægju? Hitt gerum
vér oss ef til vill ekki ljóst, að ekki er
ýkjalangt síðan, að þessar vörur voru
lítt þekktar hér á landi, t.d. kakó-
drykkur næsta sjaldséður og súkkulaði
notað aðeins þegar mest var við haft.
Þótti það viðhafnarveitingar og heyra
aðeins til virðulegum boðum, þegar
veitt var súkkulaði og kaffi á eftir,
auðvitað með allskyns sætum kökum
og tertum. Ég minnist þess úr bernsku
minni, að kakó var nauðasjaldgæft úti
í sveitum, fremur var lumað á súkku-
laðiköku til að eiga í pokahorninu ef
mikils þyrfti með að veita góðum
gestum. En tímarnir breytast, og nú
má kalla að kakó sé á hvers manns
borði, og súkkulaðidrykkurinn heldur
enn virðingu sinni, og góðgætisteg-
undir með súkkulaði í fleiri en tölu
verði á komið, að því ógleymdu að
súkkulaðikex t.d. „prins-póló“ er
jafnvel uppistaðan í fæði sumra ungl-
inga. Og í rauninni á kakó sér ekki
ýkjalanga sögu í Evrópu.
í þessari grein er sagt frá uppruna og líffræði kakótrésins, meðferð kakóbaunanna og sögu
súkkulaðineyslunnar.
STEINDÓR STEINDÓRSSON TÓK SAMAN
256 Heimaerbezt