Heima er bezt - 01.07.1985, Page 42

Sesselju af fyrra hjónabandi hennar,
var eina manneskjan, sem lifði af
þetta stórslys. Hún lifði í mörg ár, en
varð aldrei söm eftir þennan atburð.
Tveir dagar liðu frá því að skriðan
féll þar til mann bar að rústunum í
Hlíðartúni. Sá, sem fyrstur kom, var
ferðamaður, Samúel Jósúasson að
nafni (frá Bæ?) Fann hann skepnurn-
ar málþola í húsunum, þær hafði ekki
sakað í skriðuhlaupinu. En bærinn
var þannig útlits, að frambærinn stóð
uppi, en baðstofan var gjörfallin og
varð Samúel ekki var við, að þar væri
neinn maður á lífi. Flýtti hann sér til
næsta bæjar til að safna liði til að
grafa í rústirnar. Brugðu menn fljótt
við og gekk nokkuð vel að ná fólkinu
út úr rústunum. Eins og fyrr segir voru
5 dánir en Sesselja var aðeins með
lífsmarki, lést hún daginn eftir 17.
nóvember.
Strax og búið var að ná fólkinu úr
rústunum var sent af stað með bréf til
Þórðar Ólafssonar vestur að Reyk-
hólum. Bjó hann sig þegar til ferðar
suður í Dali. Með honum fór Bjarni
Þórðarson bóndi á Reykhólum. Bréf-
ið eða boðin voru það lengi á leiðinni,
að þó að þeir Þórður og Bjarni byggu
sig strax til ferðar er þau komu, þá
náðu þeir ekki á leiðarenda fyrr en
síðla dags 25. nóvember. En þann dag
voru öll líkin greftruð á Sauðafelli og
þegar fólkið var rétt nýfarið frá jarð-
arförinni, þá riðu þeir Þórður og
Bjarni í hlað á Sauðafelli.
Þórður Ólafsson í Börmum
og fjölskylda hans
Þórður dvaldi eitthvað í Dölum til að
ráðstafa eignum og fénaði. En vestur
að Reykhólum var hann kominn fyrir
jól. Var hann á Reykhólum til vorsins,
en þá flutti hann að Börmum og bjó
þar æ síðan. Kona Þórðar, Ingibjörg
Einarsdóttir, var frá Klukkufelli í
Reykhólasveit. Hún var áður heit-
bundin manni þeim er Sigurður hét
Vermundsson, ættuðum undan Jökli.
Hann drukknaði um 1876. Sonur
þeirra var Júlíus Sigurðsson bóndi og
skáld á Litlanesi í Múlasveit. Hann
ólst upp á Höllustöðum. Þau Þórður
og Ingibjörg eignuðust fjögur börn:
Lárus, Þórdísi, Sigurlínu og Ólafíu.
Þórður í Börmum var hagorður vel,
orti hann sveitarrímu og fjölda lausa-
vísna, sem flestar munu nú vera
gleymdar. Einnig hafði hann áhuga
fyrir sagnafróðleik og ættfræði. Ég hef
grun um það, að öll börn hans hafi
verið dável hagorð. Þó var Lárus
fremstur í þeirri grein. Hann var skáld
gott. Hann fór í skóla og stundaði
barnafarkennslu um árabil. Árið 1973
kom út eftir hann smá Ijóðakver, en
varla mun það vera nema lítið brot af
því, sem hann orti, ljóð hans eru lát-
laus og hugljúf og gott lesefni.
Þórður var enginn framkvæmda-
bóndi talinn, enda voru Barmar lítil
jörð, hálfgert kot, en þó að búið væri
lítið í Börmum komst hann alltaf
sæmilega af. í sveitarrímu sinni, sem
hann orti árið 1892 segir hann svo um
búskap sinn í Börmum.
Þannig tjáist Þórði frá:
Þrifnað háan kefur —
Börmum á — í basli — sá
búið smáa hefur.
Gauti tjörgu geðjast kann
— greiða fjörg í sinni —
Ingibjörg, þó oft með sann
efna hörgul finni.
Ólafur Þoriáksson, síðasti
ábúandi í Börmum
Konu sína missti Þórður árið 1926.
Eftir það bjó hann áfram með börn-
um sínum. Lárus sonur hans lést 1931,
hann hafði átt við vanheilsu að stríða í
mörg ár. Nú tók Þórður að eldast og
þá sá hann fram á það, að dætur hans
tvær, Þórdís og Ólafía, er voru eftir
heima, yrðu að hrekjast í burtu frá
Börmum er hann hætti að geta unnið.
Þá réði hann til sín mann á miðjum
aldri, Ólaf Þorláksson að nafni. Ólaf-
ur tók við búsforráðum í Börmum að
Þórði látnum 1937. Hann var á marg-
an hátt sérstæður maður, talaði hátt
og hafði óskýran framburð, tæpti á
orðunum, svo oft var illt að komast að
því er hann vildi segja. Einnig virtist
hann stundum vera í vandræðum með
að finna réttu orðin yfir það, sem
hann vildi segja. Þetta varð til þess að
sumir töldu hann vera hálfgerðan
kjána. En það var alrangt, því Ólafur
var allvel greindur og kunni frá ýmsu
að segja og aldrei lagði hann illt til
nokkurs manns. Og allir, sem hann
þekktu, töldu og vissu að hann var
heiðursmaður, sem vildi ekki vita
vamm sitt í neinu. Hann var með-
hjálpari í Reykhólakirkju um langt
árabil (40 ár?) og rækti hann það starf
með prýði. Og þótti honum miður er
langt leið á milli guðsþjónustu hjá
klerkum, einnig kunni hann því illa ef
þeir, sem áttu stutt að fara, kæmu ekki
venjulega til kirkju. í Reykhólakirkju
hangir nú mynd af Ólafi til minja um
þetta starf hans.
Ólafur bjó í Börmum á meðan þrek
og heilsa hans endist. Banamein hans
var krabbamein og varð hann að
dvelja síðustu mánuðina á sjúkrahúsi
á Akranesi. Þar dó hann vorið 1967.
Var útför hans gerð í Reykjavík, flutti
sóknarprestur hans sr. Þórarinn Þór
við það tækifæri mjög fagra minning-
arræðu og var hún með síðustu útfar-
arræðum, sem komu í ríkisútvarpinu.
Hlustuðu margir á hana. Ég tel það
vera mikla afturför að ekki skuli vera
enn útvarpað frá slíkum athöfnum.
Þær stilltu oft hugi fólksins saman á
örlagastundum.
Þegar Ólafur dó þá fóru Barmar í
eyði. Systurnar tvær, Þórdís og Ólafía,
hfðu Ólaf. Þær voru orðnar aldnar að
árum. Þórdís lærbrotnaði heima í
Börmum og varð að fara á sjúkrahús í
Reykjavík og átti hún ekki aftur-
kvæmt heim í sveitina sína. Ólafía fór
suður vorið 1967, hún dvaldi á Elli-
heimilinu Grund síðustu ár sín. Hún
lést í mars 1976. Eflaust hefur hugur
þeirra systra leitað oft heim á
bernskustöðvarnar, þar sem Barmar
biðu einir í auðnarró og aldan ljóðaði
hljóðlát við fjörusteinana er æðurinn
hugði til hreiðurgerðar í Barmalönd-
um og Miðhúsaeyjum, þegar sólin
gyllti voga og sund og vorið hélt inn-
reið sína við Breiðafjörð.
Jón Kr. Guðmundsson skráði.
Helstu heimildir:
Ættartala e. Þórð í Börmum.
Skriðuföll og snjóflóð e. Ólaf Jónsson.
Breiðfirskir sjómenn e. Jens Hermanns-
son.
Sagnir af Snæfellsnesi e. Oscar Clausen.
Dalamenn e. sr. Jón Guðnason, o.fl.
266 Heimaerbezt