Heima er bezt - 01.07.1986, Blaðsíða 5

að skömmu eftir heimkomuna reisti hann í Vík stórhýsi úr
steini. með það í huga að koma þar á fót alþýðuskóla. Mun
hann með þessu hafa reist sér hurðarás um öxl efnahags-
lega. Skólahaldi var hætt þarna 1911 eftir 3 ár, enda þá
kominn unglingaskóli á Sauðárkróki.
Móðir mín var meðal fyrstu nemenda í Víkurskóla, þá
kornung, 10 árum yngri en skólastjórinn faðir minn. Að
loknum einum vetri í Víkurskóla innritaðist hún í
Kvennaskólann í Reykjavík og lauk þar námi á tilskildum
tíma eftir þrjú ár. Faðir niinn mun hafa kostað þetta nám
hennar, en hann var þá vel efnaður.
Vík er kostajörð. Oft var þar margt í heimili á æskuárum
mínum, sérstaklega að sumarlagi.
Skólahúsið sem var byggt 1908, brann 1923, en var byggt
upp aftur. Þar gátum við krakkarnir leikið okkur í óinn-
réttuðum sal. Dagstofan var einnig rúmgóð. Hún var alltaf
kölluð „Rauða stofan“ þó oft hafi verið skipt um lit á henni.
Auk systkinanna 10 og foreldranna voru þarna venjulega
að vetrarlagi 2 vinnumenn og 2 vinnukonur og oft bar gesti
að garði. Þá var þröngt setinn bekkurinn. Að sumarlagi var
heimilisfólkið mun fleira, stundum allt að 30 manns.
Árni í Vík var alltaf mikill hugsjóna- og félagsmála-
maður og hreifst innilega af hugsjónum ungmennafélag-
anna og Samvinnuhreyfingarinnar. Hann var einn af
stofnefnduni elsta ungmennafélags landsins, „Æskunnar"
og síðar „Tindastóls" á Sauðárkróki. Var hann seinna
gerður heiðursfélagi þeirra, svo og Ungmennasambands
Skagafjarðarog Kaupfélags Skagfirðinga, enda hafði hann
helgað sig málum þeirra allra og gegnt ótal trúnaðarstörf-
um. Hann átti frumkvæði að stofnun „Varmahlíðarfélags-
ins“ en markmið þess var að koma á fót héraðsskóla í
Varmahlíð. Þetta hefur ef til vill verið það hugsjónamál
sem var honum hugleiknast. Félagsdeildir Varmahlíðarfé-
lagsins voru stofnaðar í Reykjavík, á Siglufirði — og í
Kanada! Á ættarmóti, sem haldið var 1983, þegar 100 ár
voru liðin frá fæðingu Árna, var Varmahlíðarskóla gefið
málverk af honum. Gefandinn var Skagfirðingafélagið í
Reykjavík.
KVÖLDVÖKURNAR GÓÐU
- Ég man eftir Kötlugosinu 1918, þá hef ég verið tveggja
ára og þriggja mánaða. Allt myrkvaðist um miðjan dag og
hestar fældust í túninu heima. Mér fannst heimilisfólkið
vera hrætt og ég fór að gráta. Ég þykist líka muna eftir
frostavetrinum mikla 1918 og hvað mér var kalt. Við
bjuggum í steinhúsinu í Vík. Hlýjast var í eldhúsinu á
neðstu hæð og var það gert að baðstofu og svefnherbergi.
Kvöldvökurnar á æskuheimili mínu voru mjög eftir-
minnilegar. Yfirleitt var sungið eða farið með ljóð í rökkr-
inu áður en kveikt var. Tónlistargáfa var í móðurætt minni.
Pétur Sigurðsson. verkalýðsleiðtogi á Sauðárkróki, var
móðurbróðir minn, mikið efni í tónlistarfrömuð. Hann var
orðinn söngstjóri bændakórs 18 ára gamall. Hann dó 31
árs, en hafði þá samið mörg lög, sum þeirra heyrast enn í
útvarpi og víðar, t.d. „Ætti ég hörpu hljómaþýða“ og „Erla“.
Foreldrarnir í Vík:
Ingibjörg Sigurðardóttir.
Móðir mín hafði góða söngrödd og stjórnaði hún rökkur-
söng okkar og kenndi okkur lög og ljóð samtímis. Síðan var
kveikt og yfirleitt lesið íslenskt efni, oft sögur. Draugasögur
voru sagðar, pabbi las upp ljóð. Hagmælska var í föðurætt
minni og pabbi gat gert góðar stökur en flíkaði því ekki.
Hann kunni Hannes Hafstein og Grím Thomsen svo til
utanbókar en hafði líka mikið dálæti á Stefáni G„ Stein-
grími og Þorsteini Erlingssyni. Þarna vaknaði áhugi okkar
systkinanna allra á ljóðum og sögum. Þau 35 ár sem ég hef
dvalist erlendis hef ég verið handgenginn íslenskum ljóð-
um og á allgott safn ljóðabóka, enda hefur fjölskylda mín
og vinir verið einstaklega natnir við að útvega mér bækur
og gert mér kleift að fylgjast með því sem hefur verið að
gerast í íslenskum skáldskap.
Foreldrar mínir voru mjög samhentir og mótaðist heim-
ilislíf af því. Þau voru bæði bókhneigð og áttu allgóðan
bókakost. Á heimilinu ríkti léttur og skemmtilegur andi.
VOND ÁR
Svona var lífið fram undir 1930. En þá fóru í hönd verri
tímar og fólkinu á bænum fækkaði. Árni í Vík hafði verið
vel bjargálna bóndi en í kreppunni miklu fór að harðna á
dalnum, mæðiveiki geisaði og fjárstofninn hrundi niður.
Skuldir hlóðust upp og jörðin var loks seld ríkinu. Þetta
voru erfiðir tímar. Frá þeim á ég nær engar minningar. Þær
hafa á einhvern hátt máðst út. Þungbúin ský kvíða og
öryggisleysis hvíla yfir þessum árum í endurminningunni
líkt og yfir vondum draumum. Kvöldvökurnar lögðust af
enda fór móðir mín að kenna sjúkleika sem leiddi hana til
bana 1932, 39 ára að aldri. Þá var ég 16 ára gamall. Við
vissum hvert stefndi með móður okkar, hún gat oft ekki
sofið á nóttinni og vildi þá gjarnan lesa sér til afþreyingar.
Þegar ég fór suður til náms bað hún mig að kaupa fyrir sig
náttlampa. Hún dó 3-4 vikum síðar. Ég missti kjarkinn,
brynjaði mig með kæruleysi og tómlæti. Las ekkert fyrsta
veturinn minn fvrirsunnan. Eitthvað hafði brostið. Ég var
lægstur á prófunum um vorið.
Þegar séð var hvert stefndi í veikindum móður minnar
kom Valgerður Jónsdóttir föðursystir mín ásamt manni
Arni J. Hafstað.
Heimaerbezl 249