Æskan - 01.11.1951, Side 19

Jólablað Æskunnar 1951
Dvergar
Dvergar eru oftast greindir,
fjörmiklir og ná oft háum aldri.
Oft eru þeir vel vaxnir og
snotrir, en stundum eru þeir
óeðlilega höfuðstórir í saman-
burði við annan vöxt.
Dvergur við hirð Filippusar 4.
Tumi þumall.
Svo langt sem sögur ná aftur í forneskju er talað
um dverga, það er að segja menn, sem voru langt-
um smávaxnari en allur almenningur. Sumar af þess-
um sögum eru ævintýri og skáldskapur, svo sem
eins og gamla, gríska sögnin um það, þegar Ilera-
kles hafði sigrað risann Antaeus, einhvers staðar í
norðanverðri Afríku, að þá réðust að honum örsmáir
dvergar, sem skutu á hann örvahríð. Minnir þessi
saga á aðra, sem miklu síðar var sögð, söguna um
ferðir Gullivers i Putalandi.
En þelta eru þjóðsögur og ævintýri.
Hitt er satt, og flestum kunnugt, að einstöku sinn-
um verða börn, sem fæðast af lieilbrigðum og full-
vaxta foreldrum, örlítil vexti alla ævi, og eru kölluð
dvergar. Nú vita læknar, af hverju þetta stafar, en
gengur illa að gera við því.
Sem betur fer, eru dvergvaxnir menn mjög sjald-
gæfir. En einmitt þess vegna voru þeir mjög eftir-
sóttir, líkt og torfengin verzlunarvara, áður fyrr,
meðan einvaldir þjóðhöfðingjar réðu lofum og lög-
um i mörgum löndum. Þess vegna voru þessir litlu
vesalingar oft nefndir „konungsgersemi“.
Gömul sögn segir, að Filetas nokkur, sem var
bæði kennari og hirðskáld eins hinna egypzku
faraóa hafi verið svo smávaxinn, að hann varð að
ganga i blýskóm til þess að golan feykti honum ekki
um koll. Frænka Ágústusar keisara, sem getið er
um í biblíusögunum, komst yfir tvo dverga, og var
hvor þeirra 71 sm á hæð.
Frægur er enski dvergurinn Jeffery Iludson, sem
uppi var á 17. öld. Ilann sagði sjálfur, að þegar
hann var átta ára, var hann orðinn tæpir 46 senti-
metrar. Þar stóð hann í stað, þangað til hann var
þrítugur. Þá byrjaði liann aftur að stækka og varð
loks 115 sentimetrar á liæð. Einu sinni liélt hertog-
inn af Buckingham veizlu mikla og bauð til hennar
sjálfum kónginum, Karli I. og drottningu hans.
Þegar veizlan stóð sem hæst, skálmaði dvergurinn
Iludson út úr brauðköku einni, sem á borðinu var,
og hneigði sig djúpt fyrir hinum konunglegu gest-
um! Og við þetta tækifæri gaf hertoginn konungi
veslings dverginn, eins og hann væri dauður hlutur.
Annars var þessi litli labbakútur mesti ævintýra-
hetja. Hann háði tvö einvígi, annað við lieljarstóran
hana og hitt við mann nokkurn, og hafði sigur i
báðum.
Einu sinni tóku Tyrkir hann til fanga, þegar þeir
áttu í erjum við Karl kóng, eiganda hans. En þeir
skiluðu honum heilum á liúfi aftur heim til Eng-
lands, vildu ekki skaða „konungsgersemina“.
Þá var Tumi þumall, „hershöfðingi“, frægur
dvergur á 19. öld. Hann giftist amerískri konu, sem
var 5 sm hærri en hann. Annar var Richeburg nokk-
ur, sem var 59 sm á hæð, og varð níræður að aldri.
Þegar styrjöldin milli Frakka og Þjóðverja geisaði
1871, fór hjúkrunarkona nokkur með liann, útbúinn
sem kornbarn i gegnum fylkingar óvinanna og faldi
i fötum hans mikilvæg skilaboð.
Risar eru venjulega ógreindir og ná ekki háum
aldri. Dvergar eru aftur á móti oftast greindir, fjör-
miklir og ná oft háum aldri. Oft eru þeir vel vaxnir
og snotrir, en stundum eru þeir óeðlilega liöfuð-
stórir i samanburði við annan vöxt.
119