Æskan - 01.09.1967, Qupperneq 21

SAMEINUÐU Þ3ÓÐIRNAR H
I>að voru stói'veldin fjögur.
Stóra-Bretland, Bandaríkin,
Sovétríkin og Kina, sem höfðu
forustu um stofnun Sameinuðu
bjóðanna. Síðari heimsstyrjöld-
in, sem stóð frá árinu 1939 til
ársins 1945, færði þessum fjór-
um stórveldum heim sanninn
um nauðsyn alþjóðastofnunar
til varðveizlu friðarins. En sú
allsherjarstofnun mátti ekki
vera haldin sömu ágöllum og
hjóðabandalagið gamla, sem
starfaði i Genf á milli fyrri og
síðari héimsstyrjaldanna á ár-
unum 1919—1939, og hrást svo
hrapallega, þegar mest reyndi
á. Sú stofnun varð að hafa
meiri völd og byggjast á víð-
tækari þátttöku i styrjöid. En
þeim tókst það ekki. Árás-
arstyrjöld möndulveldanna,
hýzkalands, ftalíu og Japans,
neyddi þau hvert á fætur öðru
út í hinn blóðuga hildarleik.
I>á sannfærðust þau um það,
að friðurinn varð ekki tryggð-
ur með því, að hvert ríki ein-
angraði sig. Öll urðu stórveldi
]>essi að leggja mikið í sölurn-
ar i styrjöldinni. Sama máli
gegndi auðvitað um aðrar
minni þjóðir, er þátt tóku í
styrjöldinni. Þær fórnir, sem
liin ægilega styrjöld krafðist,
voru óteljandi. Tugir milljóna
karla, kvenna og barna höfðu
látið lífið, og milljónir heimila
voru ekki lengur annað en rúst-
ir einar. Öllum almenningi í
styrjaldai'löndunum varð það
Ijóst, og ljósara en nokkru
sinni fyrr í nokkru stríði, hví-
hk villimennska og brjálæði
styrjaldir eru, og livílík bölv-
un og tortíming fylgir þeim.
hess vegna varð það sannfær-
ing fólksins, að aldrei framar
mætti verða slik styrjöld. Og
betta varð ekki aðeins sann-
færing fólksins. Þetta var krafa
þess. Fólkið sá og skildi, að
einungis föst alþjóðastofnun
eða bandalag var þess umkom-
ið að varðveita friðinn. Þennan
almenna vilja og þessar al-
mennu kröfur fólksins urðu
ríkisstjórnir landanna að taka
til greina og viðurkenna, hvort
sem þeim hefði verið það ljúft
eða leitt. Og sem betur fer
gerðu þær það.
Onnur ytri rök lmigu og að
stofnun sliks ]>jóðahandalags.
Ný liernaðartækni og nýjar
uppgötvanir höfðu gerbreytt
styrjaldarrekstri og landvörn-
um. Fjarlægðin var ekki leng-
ur nein vörn. Hún skipti naum-
ast nokkru máli lengur i því
tilliti. Landvarnir einstakra
einangraðra þjóða virtust nú
gagnslitlar eða jafnvel þýðing-
arlausar. Ný tortímingartæki
gátu valdið áður óþekktri eyði-
leggingu. Gera mátti ráð fyrir,
að hér væri aðeins um byrjun
að ræða. Nýjar uppgötvanir og
ný tortímingartæki mundu
sigla í kjölfar hinna ýmsu
styrjaldaruppgötvana. Þróunin
mundi halda áfram. Eina sýni-
lega og skynsamlega vörnin
gegn þessum ógnum var sam-
vinna þjóðanna, eins konar
samábyrgð þeirra á fullveldi og
frelsi hverrar annarrar.
Þessi reynsla og þessi hugs-
un lá til grundvallar myndunar
Sameinuðu þjóðanna. Það voru
stórveldin eða leiðtogar þeirra,
sem forustuna liöfðu.
Það mun liafa verið Franklin
D. Roosevelt, forseti Banda-
ríkjanna, sem stakk fyrstur
manna upp á nafni hinna Sam-
einuðu ]>jóða. Og nafnið var
notað í fyrsta sinn i yfirlýs-
ingu SÞ 1. janúar 1942, þegar
fulltrúar 26 þjóða skuldbundu
ríkisstjórnir sínar til þess að
Franklin D. Roosevelt.
halda áfram að berjast sam-
eiginlega gegn Möndulveldun-
um í styrjöldinni. Framhald.
Stofnun Sameinuðu þjóðanna.
„Nei, vinurinn. Datt kettlingur-
inn þinn í sjóinn og kann hann ekki
að synda, segirðu?“
iMí
fi
„Þarna sérðu. Þetta gekk vel.
Hérna hefurðu kisuna. Htin er að
vísu blaut, en hún drukknaði þó
ekki.“
./h _> JJ/-!-/<
//sí . V n
„Hættu að gráta. Nú skal ég stinga
mér eftir honum, og brátt verður
hann kominn á þurrt land aftur.“
„Herrar mínir og frúr. Það er sagt,
að kötturinn hafi níu líf. Þess vegna
hef ég nú sæmt þennan hugprúða
mann níu orðum.“