Æskan - 01.02.1968, Blaðsíða 26

0*0f0*0*0»0*0*0*0«0»0f0«0*0«0*0*0«0*0*0#c>*0*0*0*0*0»0*0*0«0«0*0«0«0*0«0*0»0*0*0«0»0»0«0«0«0»0«0«0*0*0*0*0«0*00*0*0«0«0#0«0«0»0*0*0«0*0*0#0«0«0«0*0*0*0«0»0«0«0»0«0«0«0*0«0«0«0«0»0jiu»j;0|'
•o*o«o*o«o*o«oio»o«o*o*o*o*o»o*o»o*o*o*oéo«o»o«o*o#o«o«o«o«o»o»o»o*o*o*o«o«o«o»o»oeo«o*o*o*o«o*o»o«o«o«o*o*o*«o*o»o«o«o*o»o»o«o«o»o*o«o»o*o«o«o*o»o«o«o«o»o*o«o«o«o«o*o«o»o*o*o*o*o»o»
n
ss
HRISGRJON
^ Til eru þúsundir ólíkra tegunda af hrísgrjónum,
sem eru útbreiddasta korntegund heimsins í dag•
I" 10 þúsund ár hafa hrísgrjón verið ræktuð í heinr
inum. Engin önnur fæðutegund hefur haft eins mikl?
þýðingu fyrir mannkynið, vegna þess að á hrísgrjónufl1
lifa hundruð milljóna manna nær eingöngu, og þá séí'
staklega í Asíulöndum.
Það er eigi vitað með vissu, hvort það var hrísgrjónS'
eða hveitiplantan, sem fyrst var ræktuð. Það hefur þ°
trúlega verið hrísgrjónaplantan, sem maðurinn hefu1
fyrst sáð, eftir því sem fornleifafræðingar telja.
Talið er að hrísgrjónaplantan sé upprunnin í Indland1'
en kringum 4000 árum f. Kr. var hrísgrjónaplantan þ3
þegar þekkt nytjajurt í Austur-Asíu, svo sem í Kína of?
víðar. íbúar eyjunnar Luzon gerðu sér hrísakra á þan'1
hátt, að höggva þrep í fjallshlíð (sjá mynd). Það el
talið að það hafi verið um 2500 árum f. Kr. Þessi þreP
eru til enn þann dag í dag, og eru þau talin eitt ^
furðuverkum veraldar.
Á vorum dögum er ástandið þannig, að um 1200 niiHj’
ónir manna eiga allt sitt líf undir því að uppskera11
bregðist ekki. Ef ntiklir þurrkar ganga yfir, bergzt upP
skeran, því hrísgrjónaplantan lifir ekki nema í nxg1'
vatni. Plantan er upphaflega fenjaplanta af grasaættinn1'
Þess vegna þarf hún mikið vatn, en einnig hita og sóP
Vinnan við hrísræktunina fer þannig fram, að fyrst £l
sáð fræjum í beð, en þaðan eru svo plönturnar fluttar ef111
ákveðinn tírna til umplöntunar út á akrana, sem síð;1'1
eru umflotnir vatni.
í árþúsundir hefur hrísplantan verið ræktuð með mjþe
frumstæðum verkfærum, og ávallt var handaflið nots
Eftir uppskeruna er hrísgrjónaplöntunum raðað snyrtilega í
knippi. Þessi litli indónesíski drengur er að hjálpa foreldrum
sinum við uppskeruna.
við þreskinguna. En á 20. öldinni komu fyrstu þresk1
vélarnar til sögunnar, en þrátt fyrir þær er gamla aðfed'1
in enn við lýði í mörgum löndum.
Hrísgrjón eru mjög næringarrík fæða. En mest af þe11'1
hrísgrjónum, sem við þekkjum, eru ekki eins næringal
:S$8SS888SSSS2gSSSS2S8SSSSSSSSSSSSSSgSgSSSg8gSSSgSSSSSSSSSS2gSSSg2gSSSS282SSSSSSgSSSSSS?S888SS88SS8S288S8SSS2SSS282SSSSSS8SSSSS8Sg2SSSSg2S2SSgSSSSSgSS2SSSSSSSSSSSÍ
J$*