Æskan - 01.03.1988, Blaðsíða 34

Rithöfundakynning:
Margrét
Jónsdóttir
Margrét Jónsdóttir Jæddist 20. ágúst 1893
að Árbæ í Holtum í Rangárvallasýslu. Hún
nam í Kvennaskólanum í Reykjavík og lauk
þaðan próji 1912. Hún var heimiliskennari i
Gullbringusýslu og Borgarfirði 1912 til 1918
en síundaðí síðan verslunar- og skrifstoju-
stöij til 1923. Þá hój hún kennaranám og
lauk kennarapróji 1926. Hún gerðist kenn-
ari við barnaskóla Reykjavíkur 1926 (Við
Austurbæjarskóla 1930) og kenndi til 1944.
Lét hún aj því starji vegna sjúkleika. Hún
var gæslumaður d Þjóðminjasajni 1952-59.
Margrét var ritstjóri Æskunnar 1928-1941.
Jyrstu tvö árin ásamt Guðmundi Gíslasyni
kennara. síðan ein. í 1.-2. tbl. Æskunnar
1942 ritar Kristinn Stejánsson stórtemplar
pistil í tilejni ritstjóraskipta og segir þar auk
annarra orða:
J>að er ekki ojmælt að eigandi og útgej-
andi blaðsins, Stórstúka íslands. haji verið
heppin er hún réði Margréti Jónsdóttur sem
ritstjóra Æskunnar. Hún var reyndur barna-
kennari, ágætlega vel ritjær og skáld gott.
Allir þessir kostir nutu sín vel við blaðíð.
Hún þekkti barnssálina. átti í Jórum sínum
öruggan smekk á máli og ejni og kunni að
segja þann veg Jrá að börnin skildu og
höjðu nautn aj að lesa blaðið sitt en urðu
jajnjramt Jróðari, glaðari og betri börn. Ég
hygg að Æskan haji uppjyllt þau skilyrði
sem gera má til barnablaðs á íslandi. bæði
að útliti og ejni. Tala kaupenda hejur stór-
um aukist en jajnjramt hejur blaðið stækk-
að að mildum mun ogjrágangur þess og út-
lit orðið hið vandaðasta. Undir ritstjórn Mar-
grétar Jónsdóttur haja vinsældir Æskunnar
Jarið vaxandi með árí hveiju og hún er nú
orðin blað barnanna og unglinganna í
besta skilningi.“
Margrét rítaði margt í blaðið sjálf og þar
birtust hugleiðingar hennar, sögur og Ijóð.
Hún orti kvæði bæði Jyrír börn ogjullorðna.
Þau komu Jyrst út í bókinni Við Jjöll og sæ
(1933). Meðan hún var rítstjórí voru gejnar
út nokkrar þýðingar hennar, Jyrst Karen
1933, og ævintýrí í bókinni Galdrakarlinn
góði. Barnabækurnar, Góðir vinir og Voríð
kemur, voru gejnar út 1942 og 1943. Var í
þeim sajn aj þýddum og Jrumsömdum sög-
um, Ijóðum og leikrítum. Bókin OJt er kátt í
koti (1949) geymir mörg leikrít.
Mesta rítverk Margrétar er sagan um
Toddu, Jjórar bækur um telpuna og stúlk-
una Toddu. Hún var dönsk í aðra ætt-Jaðir
hennar var Dani, Játækur iðnverkamaður,
en móðir hennar íslensk sveitastúlka. í sög-
unni er lýst líji Jólks á kreppu- og stríðsár-
unum og nokkur ár ejtir þau, bæði í Já-
tækrahveiji í Kaupmannahójn og íslenskrí
sueit.
„Toddubækurnar eru indælar og aðgengi-
legar sögur, skemmtilega skrifaðar, en það
sem meira er, þærgeja ótrúlega ítarlega lýs-
ingu á líji Jólksins sem þær Jjalla um. . .“
(Silja Aðalsteinsdóttir: íslenskar barnabæk-
ur 1780-1979. bls. 171)
AJ Ijóðum Margrétar má nejna ísland er
land þitt og Draumur aldamótabarnsins
sem lcomusf á allra varír er Magnús Þór Sig-
mundsson gerði Ijómandi góð lög við þau og
lék á hljómplötu. Allir kannast líka við
barnaljóð hennar Krakkar út kátir hoppa.
í bókinni Á léttum vængjum (ísajoldar-
prentsmiðja 1961) eru Jrumort og þýdd Ijóð
Jyrír börn og unglinga. Þórdís Tryggvadóttir
myndskreytti ajar skemmtilega. Úr henni
eru Brúðuvísurnar sem þið hajið ej til vill
þegar lesið þó að komi á ejtir þessu yfirliti!
Á baksiðu bókarínnar segir um Ijóð Mar-
grétar og er sönn lýsing:
J>au eru hreint ajbragð. Fáum er það gej-
ið að segja litla sögu í Ijóði eins og Margrét
gerír það."
í sögunni um Gerði litlu og Gísla blinda
minnir Margrét okkur á hve margir eiga erj-
itt, haja Jatlast eins og Gisli og átt við bág
kjör að búa. Hann erþó ^áttur uið lifið, sátt-
ur við guð og menn“. Einhver sáríndi sitja
ejtir, sem þarna örlar á. en björt lífssýn ber
þau ojurliði.
Við endum þessa stuttu lýsingu á rítstörf-
um Margrétar á nokkrum aj kveðjuorðum
hennar til lesenda Æskunnar. Þau birtust í
jólablaðinu 1941. Við vitnuðum raunar til
þeirra 1985 en Jjöldi nýrra áskríjenda og
þeir er þá voru á barnsaídri haja ekki lesið
þau. Gott ejni er líka aldrei oj ojt birtl:
Jíæru, ungu vinir minir! Fylkið ykkur
jajnan undir merki þeirra er vilja vernda og
ejla islenskt þjóðerni og íslenska tungu og
reynið ávallt að Jylgja málstað þeirra sem
beijastJyrír því sem er rétt, gott og fagurtJ
vísur
a *
Sofðu, litla brúðan mín,
* sofðu, dillidó.
* Sauma ég þér silkikjól
, og silfurbrydda skó.
* Blunda þú nú, brúðan mín,
brátt leggst nóttin á,
en í draumsins undrahöll
* er ótal margt að sjá.
* Þar dansa lítil brúðubörn
og bregða sér í leik,
og fallegustu leikföngin,
* þau fara öll á kreik.
* Sofðu, litla brúðan mín,
sofðu, korríró.
Á morgun færðu fötin ný
^ og fína silfurskó. *
<*

íV >V '