Skírnir - 01.01.1918, Blaðsíða 186

180
Ritfregnir.
[Skirnir
tíinstöku kafla sýna oss, hve efnið er margbreytilegt og skemtilegt;
en auk þess er þar vel fariS meS örSugt viSfangsefni og frásögnin
lipur og létt, eins og á öllu sem kemur frá hendi hins háttvirta
höfundar, og teljum ver víst, aS margur íslanzkur alþýðumaSur
hafi bæði gagn og gaman af aS lesa báSar ritgerSirnar. í síSari
ritgerðinni farast höf. þannig orS um andatrúna (bls. 35):
»Mannlegu eðli er svo varið, að vór getum eigi gripið eða
skynjaS það, sem er fyrir utan vorn skynheim. Andatrúin er
því ekkert anuað en trú, eins og svo mörg önnur trúarbrögS,
og á ekkert skylt við vísindi. Fyrir hinu dularfulla sambandi
andatrúarmanna við aunan heim hefir enn eigi fengist hinn
minsti snefill af vísindalegri sönnun, Hingað til hefir að eins
tekist aS sanna, að mörg dularfull fyrirbrigði í sálarlifi manna
standa í sambandi viS veiklað taugakerfi og benda á ýmsa fyr lítt
athugaða eiginleika í sálarlífi manna. En þar með hefir ekki
fengist neitt samband við annan heim, andaheim eða sálir fram-
liðinna«.
Flnnur Jónsson prófessor birtir í fyrsta árgangi árrsitsins tvær
ritgerðir, aðra ura »íslenzk fornkvæði<( og hina »U m
skáldmál Bjarna Thorarensens«, er allir, sem unna
íslenzkri tungu og íslenzkum bókmentum, munu kunna höf. þakkir
fyrir. Fyrri ritgerðin ræðir um safn það af íslenzkum fornkvæðum,
er þeir Svend Grundtvig og Jón Sigurðsson gáfu út á árunum 1854
—1860 og Pálmi yfirkennari Pálsson lagSi loks smiðshöggið á 25
árum síðar með útgáfu 4. og siðasta heftisins. í ritgerð þessari,
sem er ágrip af annarl ýtarlegri ritgerð, er höf. hefir birt í Árbókum
Fornfræðafólagsins 1914, befir hann gert þá grein fyrir uppruua og
búningi kvæða þessara, sem að róttu lagl hefði átt að gera í eftir-
mála við útgáfu safnsins. Höf. tekur með róttu fram, að kvæði
þessi só »af útlendum uppruna og toga« og »velflest að minsta
kosti dönsk«. Hann ætlar, aS íslendingar hafi »heyrt og numið
dönsku kvæðin og þýtt þau á sitt mál á þann hátt, sem þau bera
með sór, en þó svo, að íslenzkur hugsunarháttur, islenzkt líf og
íslenzkar þjóðsögur og þjóStrú hafa haft eigi lítil áhrif og gert eigi
litlar breytingar á dönsku kvæSunum, og það ekki að eins í smáum
hlutum (stöku orðum og þess konar) heldur og í allri gerð þeirra«.
Höfundur telur að málið á kvæSunum só »ótvírætt« 15. eða 16.
aldar mál og gerir allnákvæmlega grein fyrir búningi þeirra (kveð-
andi, hendingaskipun, hljóðstafasetning og viSkvæði). Loks beinir
hann athygli vorri að þv/, aS þessi útlendu kvæði hafi getið af sór