Muninn - 01.05.1997, Blaðsíða 64

Af guðdómi og sæbði
Hvað er það sem mælir gegn því að undirritaður
sé guð? „Hann er ekki með hvítt alskegg og mikið hvítt
hár!" segir einn, „Hann er ekki uppi á himnum í hásæti”,
segir annar. Höfundur segir: „Þagnið þið verur míns
hugarfósturs því sannlega sannlega eigið þið eftir að deyja,
rotna og maðkast”.
„Ha?” segir þá einn sem hélt að umræðan væri
einungis í gríni. Annar er fullur ógleði við tilhugsunina eina
um að hans brjóstumkennanlegi lifandi búkur eigi eftir að
tortímast; „Þetta var nú óþarflega smekklaust hjá þér
undirritaður”, segir hann.
Undirritaður spyr einn og annan-. „Hvaó gerir það
að verkum að við viðurkennum tilvist einhvers?"
„Skynjunin” svara þeir. „Það er sjónin sem gerir
það, heyrnin og snertingin”. „Ef undirritaður væri blindur,
heyrnarlaus og tilfinningalaus en gæti hugsað, hvað þá,
væri hann þá sannfærður um að hann sjálfur væri ekki til?"
spyr undirritaður. „Og hvað er skynjun?” „Nei, hann væri
vissulega sannfærður um eigin tilvist því eitthvað hlýtur
hann að skynja, þ.a.l. hlýtur skynjun að vera hugsunin
líka”. Undirritaður spyr þá hvort Descartes heitinn hafi ekki
haft rétt fyrir sér þegar hann komst að tilvist sinni fyrir
tilstilli hugsunar sinnar, „ég hugsa, því er ég". Einn og
annar viðurkenna það. „Er þá ekki hægt að segja að sá
maður sem aldrei hefur haft hugmynd um tilvist sína og
enginn hefur haft hugmynd um tilvist hans, jafnhliða því að
hann getur ekkert gert til að hafa áhrif á hugsun annarra
eða skynjun, sé í raun ekki til?" Einn og annar eru ekki
tilbúnir að viðurkenna þetta og biðja um einföldun. „Er það
til sem aldrei hefur haft áhrif á eitt einasta rafboð í
einhverju sem er til?" „Nei sennilega ekki", svarar annar.
„Þá getum við sagt með góðri samvisku að fái hlutur ekki
umhugsun þá er hann varla til?" „Hu", hugsar þá einn með
sér en af því að það er svo móðins að vera heimspekilega
þenkjandi lætur hann ekkert uppi um það hve lítið hann
skilur.
„Hafi undirritaður t.d. aldrei hugsað á einn eða
annan hátt um að guð sé til, og ekkert sem einhver annar
hefir sagt eða gert orsakað það að undirritaður hugsi um
guð, getur hann, þ.e. undirritaður, sagt með góðri samvisku
að guð sé til. Guð verandi þá eitthvert það hugtak sem
enginn hefur hugsað um. Enginn trúir á guð og enginn trúir
ekki á guð því hugtakið hefir aldrei orðið að rafboðum sem
hugsunin og skynjunin jú eru". Einn slekkur á Bee Gees,
segist alltaf tárast þegar hann hlusti á New York mining
disaster 1941. „Getum við því ekki verið sammálum um
það", segir undirritaður, „að fái hlutur ekki umhugsun er
hann ekki til?" Einn og annar eru sammála undirrituðum og
segja að vissulega sé það rétt, það er augljóst, biðja hann
vinsamlegast halda áfram, sem hann og gjörir. „Við erum
þá sammála um það að hugsunin er grundvöllur allrar
tilvistar, því ef ekkert væri hugsað eða túlkað þá væri
ekkert", segir undirritaður. „Fyrst svo er þá er hugsandi
vera nauðsynleg til að viðurkenna tilvist alls annars, því ef
veran hugsar ekki þá breytir litlu hvort eitthvað sé eða
ekki, hún tekur að sjálfsögðu ekki eftir því. Þá er hugsun
64 M U N I N N
19 9 7