Muninn - 01.05.1997, Blaðsíða 96

fjórfaldurVOXTUR
FELAGSFRÆÐLEGS ÞROSKA
Góðan dag. Þær eru margar myndirnar sem hafa verið gerðar í gegnum tíðina er
fjalla um fjölföldun, stækkun, minnkun, breikkun og hvers konar breytingar á
mannslíkamanum. Flestar þeirra falla í flokk vísindaskáldskapar og ógvuðlegrar
fantasiu. En fæstir þeirra er horfa á slíkar myndir láta sér detta í hug að þær verði
að veruleika eins og við urðum vitni að um daginn er færustu og bestu
vísindamönnum Bretlands tókst að einrækta kind. Sá hissleiki sem sumir jarðarbúar
fundu fyrir og það ógeð er aðrir upplifðu þarf því ekki að koma nokkrum á óvart,
nema síður sé, annars er ég ekki að segja að allir hafi orðið hissa, ég náttúrulega get
það ekki. En ég get þó allaveganna sagt sögu mína og hún er nú aldeilis ekki slétt.
Ég varð nefnilega hissa og það ekkert smá mikið. Ég sá það því strax í hendi mér að
víðtæk umfjöllun væri nauðsynleg og því tók ég til við að spjalla við spekúlanta úr
hverju horni um gagn og skaðsemi einræktunar. Hér á eftir munu einmitt koma svör
við spurningum er ég lagði fyrir spekúlant einn hér í bæ. Þorlákur heitir hann og er
Jónsson, Axel er hans millinafn.
Þorlákur lauk stúdentsprófi frá Schola Akureyrensis árið 1983, til eru löggild skjöl
er sanna það. Nokkrum árum siðar eða árið 1987 útskrifaðist Þorlákur úr Háskóla
íslands með BA gráðu, til eru löggild skjöl er sanna það. Enn síðar eða árið 1994
krækti Þorlákur sér síðan í Cand. mag. nafnbót í sjálfri kóngsins Köbenhafn, um það
eru einnig til löggild skjöl slíku til sönnunar.
Nú bárust fregnir þess efnis ekki alls fyrir löngu að mönnum hefði tekist
að einrækta kind, hvernig varð þér um er þú heyrðir af því?
Mér kom þetta á óvart. Ég vissi ekki að þetta væri mögulegt og raunar finnst mér
það mjög merkilegt að þetta skuli vera hægt.
Já já, en svo bárust fregnir aðeins nokkrum dögum síðar þess efnis að
einrækta mætti menn, hvernig varð þér við er þær fregnir bárust þér,
værir þú til að mynda reiðubúinn að láta fjölfalda þig?
Nei, ég væri ekki til í það, mér finnst það ekki aðlaðandi hugmynd að láta
fjölfalda mig eða yfirleitt að einrækta menn yfir höfuð, mér finnst það reyndar
alveg ótækt að láta sér detta það í hug, en það er víst búið að einrækta runna og
svoleiðis hluti. Það er ekkert annað en hrein einræktun þegar verið er að taka
afleggjara. Það er hægt að einrækta búfé en það má ekki taka afleggjara af
mannfólki.
Svona umstang hlýtur að vekja margar siðferðilegar spurningar, finnst
þér réttast að hunsa þær allar strax eða taka þær til umhugsunar?
Mér finnst að við ættum að ræða þetta, við verðum að ræða siðferðilegar hliðar
þessara möguleika tækninnar og vísindanna. Ef menn hefðu haft vit á því að ræða
siðferðilegar hliðar kjarnorkusprengjunnar á sínum tíma, þá tel ég það ólíklegt að
menn hefðu smíðað tæki til gjöreyðingar á mannlegu samfélagi. Það er ólíklegt að
fólk hefði hlaðið upp tugum þúsunda kjarnorkuodda um allan heim, sem kostar nú
stórvandræði að losna við. Það verður að ræða hvaða möguleika á að nýta og hvort
það á að nýta þá. Það virðist vera hægt að gera nánast hvað sem er með vísindum
en við verðum einhvers staðar að setja mörkin.
Já, já. Hvaða afleiðingar heldurðu að það geti haft ef að vísindamenn
fengju frjálsar hendur í þróun og tilraunum á þessu sviði?
Það væri alveg hryllilegt. Sá sem lætur einu takmörk sín vera þá möguleika sem
vísindin og tæknin setja honum er í rauninni alveg hömlulaus og er alls ekki
96 M U
N I N N
19 9 7