Heimilisblaðið - 01.11.1969, Blaðsíða 4

Með hverju ári sem leið fjölgaði tölu helgra
staða. í elzta leiðarvísi ferðamanna um Land-
ið helga, frá árinu 330, fylla nöfn helgra
'staða tólf síður; en sams konar greinargerð
frá fimmtándu öld er í tveim þykkum bind-
um, 600 síður hvort.
A fjórðu öld var Jerúsalem orðin ferða-
mannabær á heimsvísu; hún var samkomu-
staður allra sem mest áttu undir sér og auð-
ugastir voru í kristnum dómi. Jafnvel Bretar
komu alla leið frá sinni þokuslungnu ey, og
Indverjar, Persar og Armenar ferðuðust í
'litklæðum sínum um götur Jerúsalem og
stræti. „Tungumál eru ólík, en trúin er ein
og söm,“ skrifar samtímamaður.
Ekki Voru allir kirQcjufeður jafn ánægðir
með hinn stóra ferðamannastraum til Jerú-
salem; því að í þessum mikla samkomustað
voru grundvölluð leikliús, dansstaðir, kaffihús
og vændishús. Kirkjufaðirinn Ilieronymus
skrifar harmi þrunginn um þetta mál: „Hald-
ið eigi, að yður sé nokkurs á vannt í trú yðv-
arri, þótt þér aldrei hafið Jerúsalem augum
litið, og gangið eigi í þeirri dul, að þér séuð
hóti betri en aðrir, þótt svo þér eigið þar
heima. Ef þeir staðir, þar sem dásemdarverk
krossins fullkomnuðust, væru ekki í einum
stað offullum af fólki, þar sem fyrirfinnast
herflokkar, lauslætisdrósir, leikarar og lista-
menn, væri dásamlegt þar að búa.“
í aldanna rás hafa þúsundir og aftur þús-
undir skrifað ferðafrásagnir um Landið
helga. Hæst allra gnæfir þó fyrsta pílagríma-
sagan, sú elzta sem yfirleitt hefur varðveitzt.
Það er frásaga af spánskri nunnu, Æteheriu
að nafni, öllu heldur sendibréf sem hiin skrif-
aði heim til klaustursystra sinna.
Ferðasaga þessi er frá um það bil 390. Það
sem heillar lesandann einna mest og gefur
henni einstakt gildi, er sú staðreynd, að hún
er ekki skráð með það fyrir augum að koma
fyrir almenningssjónir. Unga stúlkan skrifar
af barnslegri gleði og nokkurri hreykni um
allt það furðulega, sem fyrir augu hennar
ber, og það vekur henni stóra ánægju að tjá
sínum ,æruverðu systrum" frá þeirri reynslu,
sem hún hefur orðið fyrir á hinni löngu ferð.
Ætheria var af miklum spánskum ættum;
faðir hennar liefur án efa verið senator í ein-
hverri af stærri borgum Spánar. Vegna ætt-
göfgi hennar er henni hvarvetna tekið af mik-
illi vinsemd. Biskupar og munkar gerast leið-
sögumenn hennar hvarvetna á ferð milli hinna
söguríku staða. Hún gengur á Sínaífjall,
Nebohæðir, þaðan sem Móse sá út yfir fyrir-
heitna landið, vitjar grafar Jakobs og margra
annarra staða. Rómversk yfirvöld láta henni í
té fylgdarmenn úr hernum, þegar hún legg-
ur land undir fót inn á þau svæði þar sem
ræningjar hafa bólstað.
Það var bæði löng og erfið ferð sem unga
stúlkan tók sér fj7rir hendur. Um Konstan-
tínópel, þvert yfir Litlu-Asíu og Sýrland, alla
leið til Jerúsalem; og hún ferðaðist með
engri Austurlanda-hraðlest, heldur ýmist fót-
gangandi eða á ösnum. Að einu leyti naut hún
ferðarinnar betur en fólk gerir nú til dags:
hún gat hvarvetna gert sig skiljanlega á móð-
urmáli sínu: latínu. Rómave'ldi náði vfir allt
þetta geysistóra svæði; hvarvetna voru róm-
verskir embættismenn, sem hún gat snúið sér
til, ef með þurfti.
Þegar hún var einu sinni komin til Jerú-
salem, dvaldist hún þar um kyrrt í heilt ár
og fylgdist með öllum hátíðum kirkjuársins
í hinni helgu borg. Lýsingin á kirkjuhátíðun-
um tekur heilan kafla í ferðasögu hennar.
Kafli sá er heimildarrit í fremsta flokki, með
tilliti ti'l uppruna helgisiða hinna kristilegu
hátíða.
Hún hefur frásögn sína af hátíðisdögunum
með lýsingu á jólunum, þeirri hátíð sem nú
er heilög haldin um allan hinn kristna heim,
hátíð sein allir byrja að hlakka til strax þegar
haustvindarnir byrja fyrst að næða og líta
upp til sem hápunkts allra ársins viðburða.
Þetta er fyrsta lýsing á jólahaldi sem fyrir-
finnst. Þær aldir, sem skilja á milli okkar
og þess tíma sem þarna er um að ræða, gefa
allri frásögninni hátíðlegan blæ og einstakt
gildi.
En því miður: í handritið vantar einmitt
það blað, þar sem lýst er hátíðahöldunum á
sjálft aðfangadagskvöld og jólanótt. Samt
getum við gert ráð fyrir, að prestar og munk-
ar í Jerúsalem liafi varið nóttinni til sálma-
söngs og- bænahalds í Betlehem, síðan liafi
þeir lagt af stað til Jerúsalem; en þá hefst
frásaga Ætheriu:
„Sökum þess, að nauðsvnlegt er að ferðast
með hægagangi, vegna munkanna sem fara
fótgangandi, er ekki komið til Jerúsalem fyrr
en á þeim tíma, þegar menn geta greint and-
lit hvers annars, það er að segja rétt fyrir
224
HEIMILISBLAÐIf)