Heimilisblaðið - 01.11.1969, Blaðsíða 6

þennan dag, eru úr gulli og greypt eða'lstein-
um. Hver getur metið til fjár eða kastað tölu
á ljósastikurnar, lampana og lugtimar? Því
að hvað ætti ég t. d. að segja um skraut sjálfr-
ar þeirrar byggingar, sem Konstantín lét reisa
undir umsjá móður sinnar og skreyfa ríku-
lega með gulli, mósaík og dýrasta marmara,
auk hinnar stóru Upprisukirkju og kirkjunn-
ar við krossinn — og reyndar alla sjálfa
Jerásalem í heild?
En svo ég haldi mér við efnið, þá er sungin
messa hinn fyrsta dag í stóru kirkjunni á
Grölgata; þar er flutt ræða, lesið úr helgum
ritum, sungnir sálmar, allt flutt með tilliti til
yfirstandandi hátíðar og heyrandi lienni til.
Eftir að guðsþjónustunni í þeirri kirkju lýk-
ur, er venjan að fara til Upprisukirkjunnar,
og þar lýkur messu kl. 2 síðdegis. Sama dag
er haldin kvöldguðsþjónusta. Daginn eftir er
farið í skriiðgöngu í kirkjuna á G-olgatahæð.
Sama á sér stað hinn þriðja dag.
I þrjá daga er sem sagt haldin gleðihátíð
í þeirri kirkju, sem Konstantín lét reisa, allt
til kl. 2 síðdegis. Fjórða daginn er haldin
sams konar hátíð í kirkjunni á Olíufjallinu,
en hún er einkar fögur. Fimmta daginn á
þetta sér stað í Lazarusarkirkjunni, sem er
1500 skreflengdir frá Jerúsalem; sjötta dag-
inn í Síon; sjöunda daginn í Upprisukirkj-
unni og áttunda daginn við krossinn. Þannig
er haldin hátíð á öllum þessum helgu stöð-
um, sem ég hef nefnt.
I Betlehem stendur skrauthátíðin yfir í alla
þessa átta daga, og í hátíðinni talka þátt bæði
öldungarnir á staðnum og munkarnir, sem
þar dveljast. Því að á þeirri stund næturinn-
ar sem allir sníia til Jeriisalem ásamt bisk-
upinum, halda staðarmunkarnir áfram vöku
sinni í Betlehemskirkjunni allt til dögunar,
syngjandi sálma og lofgjörðir. Biskupinn
verður stöðu sinnar vegna að vera í Jerú-
salem; en vegna hátíðarinnar og allrar hinn-
ar almennu gleði safnast, ótölufjöldi manns
til Jerúsalem hvaðanæ\ra að, ekki aðeins
munkar, heldur einnig leikmenn, karlar jafnt
sem konur.“
Þannig hljóðar elzrta ritaða heimildin, sem
til er um jólahald. Eins og sjá má, er hátíðin
ekki fyrst og fremst heimilishátíð eins og hjá
okkur, þar sem ættingjar og vinir safnast í
vistlegar stofur, gera sér gott af gómsætum
jólamat og gefa hver öðrum gjafir. Þetta er
óumdeilanlega kirkjuhátíð; hún á sér stað
í kirkjunni og lýst er kirkjulegum skrúðgöng-
um og helgihaldi.
Hátíðin hefst í Betlehem á jólanótt, þar
sem fagnað er fæðingu Herrans með sálmum
og bænum; í dimmri og heitri nóttinni er far-
ið fótgangandi til Jerúsalem. Þegar þangað
er komið, heldur hátíðin svo áfram í átta
daga að viðstöddum ótölufjölda manna, sem
safnazt hefur hvaðanæva að og hefst við í
hinum ýmsu gististöðum borgarinnar. Nætur
og daga eru kirkjurnar hátíðlega skreyttar
og lýstar logandi kertum.
Allir hinir kostulegu dýrgripir, sem Kon-
stantín keisari hafði skreytt með kirkjur
Jerúsalemsborgar, voru til sýnis og lontingar-
fullrar aðdáunar hverjum og einum. Nunn-
an, sem skráir frásögöuna, er Evudóttir rétt
eins og aðrar kynsystur hennar: það eru aðal-
lega hinir gylltu dýrgripir og vefnaður, sem
hún tekur eftir; hún greinir frá því með un-
aði, að silkitjöldin séu gulli skreytt. — Morg-
un, síðdegis og kvölds fer biskupinn ásamt
munkum og öilum almenningi í glæsilegar
álírúðgöngur milli allra kirkna í Jerúsalem
og syngur messu.
Helgi og hátíðleiki ljósanna, samspil gim-
steina og annars glits, engilfagur sálmasöng-
ur, allt hefur þetta haft dularfullt aðdráttar-
afl til að bera og orkað sterkt á hina hrif-
næmu Suðurlandabúa; tími trúarofsóknanna
var liðinn; hér var fólkið statt í sjálfri borg
Drottins; það sá vald hans og mátt í mikil-
leika kirknanna; það fann fyrir valdi hans
í sínum eigin sálum; það hafði gert sáttmála
við Guð.
Litla spánska nunnan hefur af brennheitri
og barnslegri trú og gleði fvlgzt með öllu
því, sem fram fór.
Ferðafrásögn Ætheríu kemur okkur samt
í einn vanda og varpar fram einni ósvaraðri
spurningu, nefnilega þessari: Hvaða dag var
Frelsarinn fæddur? Yið höldum fæðingu hans
hátíðlega 25. desember; Ætheria hélt hana
hátíðlega í Jerúsalem þ. 6. janúar, og því
var áfram haldið í Jerúsalem um langan ald-
ur. Enn þann dag í dag er fæðingarhátíðin
haldin þann 6. janúar meðal Armena.
Sannleikurinn er sá, að við vitum alls ekki
livaða mánaðardag Kristur fæddist. Hinir
fyrstu kristnu höfðu engan áhuga á því at-
226
HEIMILISBLAÐIÐ