Heimilisblaðið - 01.11.1969, Blaðsíða 14

breytilega ívafi skynjana, sem vitundin gef-
ur til kynna sem tilfinningar. Þegar „okkur
rennur kalt vatn milli skinns og hörunds“
af skelfingu, eða við fáum „gæsahúð“ af við-
bjóði, eru þessi orðatiltæki vottur um, að
tilfinningalíf okkar er nátengt ástandi húð-
arinnar.
Með aldrinum verður húðin fyrir greini-
legum breytingum. Ilixð nýfædda barnsinS er
hrulckótt, af því að hún er enn lítið eitt of
stór. Eftir því sem barnið vex, hverfa lirukk-
urnar, og eftir það helzt liúðin slétt og fellur
alveg að líkamanum vegna ótal fjaðurmagn-
aðra trefja, sem í henni eru. Á kynþroska-
skeiðinu eykst framleiðsla húðfitu mjög vegna
áhrifa kynhormóna, svo að svitaholurnar stífl-
ast. Árangurinn verður hinir mörgu nabbar
(filapensar), sem geta gert ungum pilti eða
ungri stúlku lífið leitt á þeim árum. Seinna
róast fitukirtlarnir aftur, og húðin verður
hrein og falleg aftur. I hárri elli hætta kirt.l-
arnir því nær allri starfsemi, og húðtrefj-
arnar missa mikið af fjaðurmagni sínu. Þess
vegna er húð gamalmenna venjulega þurr,
laus og hrukkótt.
Húðin er á merkilegan hátt einkennandi
fyrir hvern einstakan mann. T. d. hafa aldrei
fundizt tvær samstæður fingrafara, sem voru
eins. Það er ekki heldur unnt að flytja húð
frá einum manni á annan. Aðskotahúðin deyr
á mjög stuttum tíma — ef ekki er þá um að
ræða eineggja tvíbura — og ef húðflutningur
er nauðsynlegur, verður að taka húðina af
líkama sjúklingsins sjálfs.
Samt getur húð frá öðrum manni gert mik-
ið gagn í slysatilfellum, af því að hún getur
stuðlað að græðslu. Lánshúðin lifir að vísu
aðeins í fáar vikur, en nógu lengi til þess að
hún getur varðveitt, á liættulegasta tímabil-
inu, vefinn, sem er undir henni gegn sýkingu
og vökvamissi. Unnt er að frysta húð og
geyma hana í „húðbanka“, svo að sérhvert
sjúkrahús getur átt birgðir tilbúnar handa
sjúklingum, sem lagðir hafa verið inn með
mikil hiiðarmeiðsl.
Framtíðin virðist fela í sér fyrirheit á þessu
sviði. Nýlega hefur tekizt að koma húðfrum-
um til þess að vaxa í tilraunaglasi. Starfið
er enn á tilraunastigi, en það er ekki vitilokað,
að sjúkrahúsin geti einhvern tíma blátt áfram
rælrtað húð í tilraunastofunni og uppskorið
hana, þegar þörf er fyrir hana til húðflutn-
ings. Á meðan húðin, sem ræktuð er þannig,
verndar sár sjúklingsins, geta litlar húðpjötl-
ur, sem teknar eru af hans eigin líkama, vaxið
og orðið stórar í tilraunastofunni, og síðan
má flytja þær, sem varanlega hlíf.
Hinar sjálfendurnýjandi umbíiðir, sem líf-
færakerfi o'kkar er gætt, er ein af dásamleg-
ustu uppfinningum öáttúrunnar. En hæfileiki
mannsins til þess að rannsaka og nota sér að-
ferðir náttúrunnar er einnig í sannleika dá-
samlegur.
Orðasafn mitt
Hagskýrslur, sem eins og kunnugt er
snuðra í öllu sem fólk tekur sér fyrir hendur
frá vöggu til grafar, hafa að sjálfsögðu einn-
ig reiknað út hversu mörg orð maður með
meðaílævi talar á lífsleiðinni. Rannsóknin
leiddi til næstum hrollvekjandi niðurstöðu.
Þriggja herbergja íbúð nægir engan veginn
til að rúrna málflóð einnar mannveru á
smæðsta prentletri. Og maður þarf ekki að
hafa verið sérlega málglaður til þess að hafa
látið fit úr sér um átta hundruð milljón orð
þegar hann nær sextugu.
Reikning'sdæmið lítur þannig ivt:
Á mínútu hverri getur hver meðalmaður
auðveldlega sagt 200 orð. Það gera 12.000
orð á klukukstund. Eðlilegt er talið, að menn
tali um það bil þrjár klukkustundir á dag,
og að sjálfsögðu er því dreift yfir allan sól-
arhringinn og undir ólíkustu kringumstæð-
um: á heimilinu, á vinnustað, veitingahúsum
o. s. frv. Niðurstaða: 24.000—36.000 orð á
sólarhring; 720.000 til 1.2 milljón orð á mán-
uði; 9 til 14 milljónir yfir árið. Ef við för-
um að tala þriggja ára gömul, höfum við á
sextug-safmælinu sagt á að gizka 540—800
milljón orð. Ef allt það sem meðahnaður eins
og þér og ég höfum látið út úr okkur af gáfu-
legum og miður viturlegum orðum um dag-
ana, væri komið á prent, yrði það bókasafn
upp á 14.000 bindi. Það myndi taka fjöru-
tíu ár að lesa þau — og það tæki mann þetta,
þótt maður stritaðist gegnum heilt meira og
minna grútleiðinlegt bindi hvern einasta dag!
234
HElMILISBLAliIÐ