Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1916, Page 95

IÐUNN J
Rilsjá.
391
Kemur það sumi)art af því, sem höf. segir i § 3, að
mörg hljóð i dönsku og íslenzku scu eins eða svo lik að
munurinn skifti litlu. Munurinn er einniitt oft all-mikill og
veldur einalt misskilningi. Það er að minsta kosti mín
reynsla.
Svo er t. d. langt aa ekki = ísl. o, sem er aldrei eins
»0]jið« og danska aa-hljóðið og í munni sumra nálgast tvi-
liljóð. Hefði verið belra að nola slaíinn «. Likt er að segja
um langt da. œ, að það er all-frábrugðið e á íslenzku; hins
vegar er munurinn á e i dönsku og i í islenzku og n i
dönsku og u í islenzku ekki mikill og skiftir lillu. Aftur á
móti mun vera afar-óheþþilegt að tákna langt da. o (i
Hose, Sol, lo o. íl.) með óú (»í einu atkvæði«). Þessi táknun
hlýtur að valda misskilningi auk þess sem hún cr óvis-
indaleg; óú í einu atkvæði er cinmitt ó, scm er tvíhljóð,
þ. e. a. s. tvö sérhljóð »í einu alkvæði« (smbr. á, au, ei og
eij). Á bls. 5 segir höf. um oj, ov, cv, iv, uv, öv, að þau séu
borin fram »í einu atkvæði, en ekki tveimur« og að þau
séu tvíbljóð, og er það hárrétt. En danskt o er einmitl
ekki tvíhljóð, heldur eitt óskift liljóð, sem þess vegna ekki
má tákna með tveimur stöl'ura; því það er gagnstætt
öllum hljóðfræðisreglum og getur að eins vaidið ruglingi,
jafnvcl þótt skýring höf. á bls. 4 sé rétt. Hér mætti t. d.
nota griska slafinn co (Rcosa o. s. frv.) eða u. Hefir höf. þó
tekið uþþ bljóðtáknið a lil þess að tákna miðtunguhljóðið,
sem fyrir kemur í enda danskra orða, og ekki tvistafínn
«ö. þótt hann teiji miðtunguhljóðið millihljóð ísl. e og ö.
Heitin hart (og lint) g (bls. 12) eru einnig miður heþþi-
leg, úrelt og marklaus. Á dönsku eru nú notuð heitin
Iulckcl og ábenl g, og eru þau miklu betri.
Villur eru fáar og ileslar smávægilcgar. Skal ég þó teija
þær. Bls. 6' Fadet er oftast borið fram fa'ðdð (en ekki
fa ðod). — Bls. G7 vidsle, vidst eru borin fram nieð i en ekki
eins og sagt er (þrcntvilla?) — BIs. 8t0 Duggen og Dukken
bafa eklci runnið satnan í framburði, því fyrra orðið er
með lireinu ú-hljóði, en liið síðara með o)-hljóði. — Bls.
ÍO10 slgg er borið fram með hrcinu y-liljóði (ekki með u).
— Bls. 11* í hátíðlegu máli heyrist g alt af i mig, dig, sig
<ekki mi, di, s't), en sá framburður er nú mjög sjaldgæfur.