Kirkjuritið - 01.11.1935, Side 20

Kirkjuritið.
MATTHÍAS JOCHUMSSON.
MENNING VOR OG KIRKJA.
Á þessu ári eru liðin 100 ár frá fæðingu Matthiasar Jochums-
sonar; hann var fæddur 11. nóvember 1835. Svo skammt er síðan
hann var enn í fullu fjöri meðal vor, að ótrúlegt má virðast, að
aldarafmæli hans sé þegar kornið. Eru aðeins 15 ár síðan hann
dó (18. nóv. 1920).
Matthías Jochumsson var svo merkilegur maður, og liafði svo
mikil og örlagarílc áhrif til góðs á menningu vora og kirkju, að
skylt er að hans sé minzt af þeim, sem unna kirkju Krists, ís-
lenzkri kirkju, sem nýtur ávaxta af lifi og starfi hans. Vér Rangæ-
ingar höfuin auk þess sérstaka ástæðu til að minnast hans vegna
]jess, að hann starfaði um hríð sem prestur í héraði voru.
Tvær eru einkum orsakirnar til þess, að mér er ljúft að minn-
ast Matthíasar Jochumssonar. Önnur er sú, að hann hefir gefið
kirkju vorri ýmsa hina dýrðlegustu sálma hennar, og mun ég
víkja nánar að því atriði áður en ég lýk máli mínu. Hin er sú,
að hann liefir liaft áhrif, sem erfitt er að meta til fulls, í þá átt
að höggva af kirkju vorri fjötra kreddubundinnar bókstafstrúar
og leiða liana upp í hæðir frjálshuga og lifandi kristindóms. Sá
þáttur í starfi hans er minna þektur en sálmakveðskapur hans,
en má ekki gleymast. Má þó búast við, að þetta atriði sé þegar
farið að fyrnast hinni yngri kynslóð þjóðar vorrar, og því sé
tímabært, að það sé rifjað upp.
Um 1890 var fátt um nýja strauma í íslenzku 'kirkjulífi. En
1891 ritaði Matthías, sem þá var prestur á Akureyri, grein í
Norðurljósið um trúarágreining landa vorra i Vesturheimi, og
tók þar svari séra Magnúsar Skaftasonar gegn forkólfum Hins
ev. lút. kirkjufélags íslendinga i Vesturlieimi. Séra Magnús liafði
hröklast úr Kirkjufélaginu fyrir þá sök m. a., að hann hafnaði
hinni lútersku kenningu Kirkjufélagsins um eilífa útskúfun.
í grein sinni í Norðurljósinu kvað Matthías svo að orði, að hann
nefndi kenninguna um eilífa útskúfun „lærdóminn Ijóta, sem svo
voðalega neitar Guðs vísdómi, ahnætti og gæzlui“. Og ennfremur:
„Sé nokkur kredda, sem löngu er úrelt orðin og kristindóminum
til tjóns og svívirðingar, þá er það þessi“.