Kirkjuritið - 01.06.1955, Page 14

252
KIRKJURITIÐ
Allt sem sagt er um flutning hennar, eftir það' að hún er flutt
af Hörgaeyri eða Klemensareyri, eða öll rifin, er heimildarlaus
hugsmíði, og sama er að segja um beinaflutninginn norður yfir
höfnina. Það er líklegt, að kirkjugarður Klemensarkirkju hafi
fyrst verið vestan við Eyrina, því að þar virðist jarðvegur hafa
verið nægilega djúpur, en síðan hafi kirkjugarðurinn verið
fluttur undir Litlu-Löngu, er sjór fór að ganga inn með Eyrinni
og brjóta landið þar vestur af og inneftir. Það er margt, sem
sannar það, að kirkjugarður hafi verið undir Litlu-Löngu.
Aagaard, sem hér var sýslumaður frá 1872—1891, lét grafa
undir Litlu-Löngu og fann þar þá mannabein, og þegar ég var
10 ára að aldri, gekk ég þangað með öðrum pilti dag nokkurn
eftir mikinn sjávargang og fundum þar, vestan við bólverkið,
sem svo er nefnt, þrjár beinagrindur, sem lágu þar óskaddaðar
að kalla frá vestri til austurs. Bein þessi voru tekin upp og
flutt í kirkjugarð. Síðast fundust þar mannabein, er Sund-
skálinn var reistur þar 1913. Þessi bein gátu ekki hafa borizt
yfir höfnina í sjó, og fallið niður þar samföst. Slíkt er fjar-
stæða, sem ekki þarf frekar að svara.
Næsta kirkja er svo reist á Kirkjubæ, Nikulásarkirkja, helguð
hinum heilaga Nikuiási, og hefir máldagi sá, er fyrr um getur,
sennilega verið fyrsti máldagi hennar.
í þessu sambandi skal það tekið fram, að það er því rangt,
sem stendur í Sögu Vestmannaeyja, bls. 54, að kirkjan á
Kirkjubæ hafi verið helguð St. Andrési. Sú kirkja, sem honum
var helguð, stóð á Ofanleiti. Það er ennfremur rangt, sem sagt
er í sóknarlýsingu séra Jóns Austmanns, bls. 146, og prentuð
er í bókinni „Örnefni i Vestmannaeyjum“, að kirkjan á Kirkju-
bæ hafi heitið Klemenesarkirkja.
Þriðja kirkjan var reist að Ofanleiti (kirkjan fyrir ofan leiti,
dregið saman í: Ofanleiti). Ekki er víst, hvenær hún var fyrst
reist, en helguð var hún heilögum Pétri. Síðar, liklega er hún
var byggð þar upp, var hún nefnd Andrésarkirkja. Um þessa
nafnbreytingu mætti geta sér þess til, að hér hafi að nokkru
ráðið veiðiaðferðir Eyjabúa. Pétur var dýrlingur þeirra, sem
notuðu net að veiðarfærum, en Andrés var dýrlingur þeirra,
sem notuðu handfæri, en sú veiðiaðferð hefir verið notuð her
óslitið frá byrjun fram undir aldamót 1900.
Árið 1573 verður sú breyting á kirkjunum hér, að þá er