Kirkjuritið - 01.01.1957, Síða 32

26
KIRKJURITIÐ
sinn. En jafnframt því sem nýjar kirkjur rísa, kirkjur, sem standa
eiga og staðið geta um aldir, er harla nauðsynlegt, að vel sé til
slíkra bygginga vandað utan og innan, og ekki sízt að því er
gerð og stíl snertir. Þar má ekki um of apa útlenda tízku, held-
ur þarf að skapa þar þjóðlegan og fagran stíl, sem hæfir íslenzku
landslagi og staðháttum. Ég held, að við séum færir um að gera
þetta, ef hinir beztu listamenn og byggingafræðingar leggja sig
fram til þess.
Fyrir allmörgum árum skrifaði ég í Kirkjublaðið grein um
þetta mál. Var það tillaga mín, að efnt yrði til verðlaunakeppni
um gerð íslenzkra kirkna, einkum hinna minni sveitakirkna, sem
verður að endurbyggja á næstu áratugum og mikið er undir
komið, að verði smekklegar og fari vel í sveitaumhverfinu.
Ekki er ætlazt til, að þessar teikningar verði fullkomnar bygg-
ingarteikningar, heldur aðeins útlitsteikningar af kirkjunni bæði
utan og innan. Jafnframt skyldi og bjóða til samkeppni um teikn-
ingar af kirkjumunum, svo sem altarisstjökum, ljósakrónum, grát-
um og altari, prédikunarstólum, kirkjuhurðum og kirkjubekkjum.
Skykli þetta einkum miðað við sveitakirkjur, vera í senn smekk-
legt, listrænt, en þó ekki svo íburðarmikið, að ofvaxið verði fá-
mennum söfnuðum að afla sér þess. Þessari hugmynd er nú á
ný beint til kirkjustjómarinnar, enda þetta mál sízt miður að-
kallandi nú en það var, er ég fyrst bar það fram.
Enda þótt það orki ekki tvímælis, að rétt sé og sjálfsagt að
reisa allar hinar stærri kirkjur úr steinsteypu, þá er hitt full-
komnum vafa undirorpið, hvort skynsamlegt sé að byggja smá-
kirkjurnar úr því efni. Litlar steinkirkjur, sem ekki taka nema
40—100 manns í sæti, hefir ekki enn tekizt að byggja hér á landi,
svo að telja megi fögur hús eða aðlaðandi. Auk þess hefir bygg-
ing þeirra margra mistekizt að því leyti, að þar vill bera allmik-
ið á sagga. Þarf og sérstaklega vandaðan frágang á steinhúsi, svo
að það þoli til lengdar að vera með öllu óupphitað, án þess að
skemmast og án þess að þar beri á bleytu á veggjum, þegar þær
eru hitaðar í fyrsta sinn, eftir að þar inni hefur áður verið frost
og kuldi máske vikum saman. En sveitakirkjur eru margar ekki
notaðar á vetrum nema einn dag í mánuði og oft enn sjaldnar.