Syrpa - 01.09.1913, Side 38

36
SYRPA
vanir vorit hvalaveiöum, og liaföi
þeim vcriö fengin hin nauösynlegu
veiöitæki. Skipinu gekk feröin vel
til Spitsbergen, og 12. Júlí 1611 tókst
Mariu Margaret að veiöa lítinn hval,
er gaf af sér 12 ton af lýsi; þetta var
fyrsti hvalurinn, er veiddur haföi ver-
iö við Spitsbergen. Pegar þeir siöar
um sumarið, er þeir voru að rost-
ungaveiði í Farvel-sundinu, festist
skipið í ís, er bar þaö til lands og
braut það í spón; var nú skipshöfnin
i miklum háska stödd, meö því Eliza-
beth var komin á leið heim, er slysiö
vildi til; voru bátarnir siöasta bjarg-
ráö skipverja og sigldu þeir á þeim
30—40 sjómílur suður eftir. 'l'veir
af bátunum, sem samferða tirðu frá
Hornsundi, voru svo hepnir aö rekast
á skip frá Hull er af tilviljun einni
var þar á sveimi, og fengu það til
þess að fara eftir nokkru af hleðslu
strandaða skipsins, er var utn 1,500
pd. sterling virði eða 27,000 kr.. Hin-
ir bátarnir komust alla leið suðtir
undir Bjarnareyjar og rákust þar á
Elizabeth, cr var þá albúin til heitn-
ferðar. Elizabeth varð nú að snúa
við og halda til Spitzbergen aftur, til
þess hvorttveggja að bjarga skips-
höfn strandaða skipsins og svo farmi.
Hepnaðist þetta alt ágætlega, og all-
ir komust heilu og höldnu til Hull í
Septembermánuði.
Þetta var í fyrsta skifti að hvalir
voru veiddir við Spitsbergen og
fyrstu hvalaveiðamenn er rússneska
félagið hafði gert út á sinn kostnað,
og jafnframt var þetta byrjunin að
hinni blómlegu hvalaveiði viö Spits-
bergen, er stóð yfir á 3. öld, og end-
aöi með því að norðuríshafs- eða
Grænlands-hvalnum var nálega gjör-
eytt kringum Spitsbergen og hafinu
milli Grænlands og Spitsbergeneyj-
anna.
Nú, þótt norðurhöfin væri ákaflega
hvalaauðug og þar af leiðandi fengin
bezta trygging fyrir stórkostlegri
verzlun og atvinnu, sýndu Englend-
ingar lítinn áhuga með að færa sér
það í nyt, fyr en þeir þurftu aö fara
að keppa við aðrar þjóðir, og næsta
ár voru þannig einungis send tvö skip
frá Hull, en aftur höföu Hollending-
ar sent 2 skip og Spánverjar þriðju
tvö skipin til hvalaveiða. Hvoru-
tveggju Spánverjar og Hollendingar
höfðu leiðsögumenn, er áður höfðu
verið í þjónustu Rússneska félagsins;
þegar Englendingar urðu varir viö
þessa samkepni, bönnuðu þeir öllum
þjóðum hvalaveiðar við Spitsbergen,
er þeir skoðuðu nú sem sína eign;
urðu hinir að hverfa frá, og ensku
leiðsögumennirnir vou hneptir í fang-
elsi, er þeir komu aftur til Englands.
Hvalveiöaskip Englendinga höfðu
veitt vel, 17 hvali og fáeina rostunga,
er gáfu af sér 180 ton af lýsi og þar
að auki hin afar dýrmætu hvalskíði.
Eigi tókst þó Englendingum meö
banni sínu að kontá í veg fyrir aö
aðrar þjóðir leituðu á þessar veiði-
auðgu hvalastöðvar, því bæði Hol-
lendingar og Spánverjar gerðu út
skip til Spitsbergen, cn Englendingar
létu herskip fylgja skipum sínurn til
frekari áherzlu með banninu, og tóku
jafnvel nokkur skip af Hollendingum
Og gerðu afla upptækau; gramdist
Hollendingum þetta, sem von var, og
ári síöar sendu þeir 14 skip til hval-
fanga og með þeint 4 herskip með 30
fallbyssum þeim til verndar; þoröu
Englcndingar þá eigi að ráða á þá, en
út úr þessu spanst hið mesta þref og
ágreiningur. Það leið heldur ekki á